tag:blogger.com,1999:blog-52753307550744657972024-02-20T23:03:44.814+01:00Letërsi shqipeLetërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.comBlogger123125tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-64377627616686210382009-04-19T21:13:00.003+02:002009-04-19T21:15:37.245+02:00Fletëza nga notesi i poetit të arratisur<em><strong>Gëzim Ajgeraj</strong></em><br /><em><strong></strong></em><br /><em><strong>PËR VLERËSIMET DHE VLERËSUESIT</strong> <br /><br />...Vlerësimet e përgjithshme, të cilës do natyre qofshin ato, janë gjithmonë të gabueshme, paushalle dhe të pa peshuara mirë. Një gjykim i përgjithshëm, tregon papjekurin i individit vlerësues. Apo thënë më qartë: gjithçka nuk mundë të futet së bashku me një thes. Gjykime të tilla, sidomos në letërsi dhe mbi të, sot rëndojnë shumë, dhe si të tilla nuk do ti qëndrojnë kohës. Sepse, të vlerësosh, të gjykosh, një letërsi si të përgjithshme, nëse është e mirë apo e dobët, është papjekuri dhe jo seriozitet i cili fillimisht degradon vetë vlerësuesin. Fatkeqësisht, kohët që po i jetojmë, kanë nxjerrë të tillë mendjelehtë mjaft.</em>..<br /><br /><br /><br /><br /><strong>PËR LIBRIN SI PORTË E HAPUR PËR BOTËN<br /></strong><br />Libri është porta ku hapen horizontet e jetës<br /><br />Libri është udhëtimi i juaj nëpër botë, nga dhoma e leximit, përmes diellit<br /><br />Ai që s`lexon mbytet verbërisë<br /><br />Libri është çelësi i portës së dijes, në kalanë e Universumit<br /><br />libri është ylli ndriçues i jetës që njeriu e bartë në xhep<br /><br />Libri është dielli, në ftohtësin e shpirtit të ngrire<br /><br />Libri është ushqim i trurit, çfarë është ushqimi për stomakun<br /><br />Libri është lulja më e mirë e jetës, që ia falë bukurinë njeriut<br /><br />Gjithçka më e bukur nga kjo botë fshihet në libra<br /><br />Nëse tre ditë s`ke lexuar, shiko fjalët mos ti zënë myku<br /><br />Nuk ka libër vlerë ose jo vlerë, ka të mirë dhe të keq<br /><br />Edhe librat e këqinjë, e kanë anën e mirë<br /><br />Librave fshihet shpirti i të kaluarës<br /><br />Libri është më shumë se ar, që shkëlqen tek njeriu<br /><br />Libri është një lis, ku rriten degët e dijes dhe shkëlqejnë fletëve të jetës<br /><br />Në librat e mirë fshihen bukuritë e dritës së dijes<br /><br />Çdo libër është gjuha e komunikimit mes autorit dhe lexuesit<br /><br />Për lexuesin libri i mirë është kënaqësia më lehtësuese, për shkrimtarin puna më e mundimshme<br /><br />Shkrimtari jeton mes dy botrave; në shpirtin e librit dhe atë realen<br /><br />Nëse nuk ke imagjinatë djalli, nuk je i prirur të shkruash<br /><br />Krijimtaria është pasqyra ku lexuesi e sheh personalitetin krijues<br /><br />Inspirimi që vjen nga vetvetja, ka origjinalitetin e shpirtit të krijuesit, ndërsa ai nga jashtë ka ndikime<br /><br />Krijimtaria është një udhëtim drejtë realitetit<br /><br />libri më i mirë është si shkëlqimi i diellit në verë<br /><br />libri është shoku që kurrë nuk të tradhton<br /><br />Një shtëpi pa libra, është si një lum pa ujë<br /><br />Në një dhomë ku s`ka libër, është njësoj si një pjatë pa ushqim<br /><br />Më mirë i verbër se sa pa libër<br /><br />Ai që nuk lexon, i verbër jetën e jeton<br /><br />Ai që s`lexon, veten e verbon.<br /><br /><br /><br /><strong><span style="font-size:130%;">Për jetën dhe fatin<br /></span></strong><br />Jeto çaste të mira në jetë, që jeta të jetë e mirë<br /><br />Arti i jetës fshihet në mirësin e përditshmërisë që ju e shihni<br /><br />Bukuritë e jetës, valëzojnë si valëzat e ujit,<br /><br />Duhet kërkuar gjatë, njeriun e jetës ta gjeni<br /><br />Brenda vetë neve ndriçon ylli i fatit tonë<br /><br />Jeta fillon në dhe, dhe atje përfundon<br /><br />Fati fshihet pas kërkesës dhe dëshirës suaj<br /><br />Natyra është pëlhura e bardhë i jetës me piktorin me të mirë nëpër çdo fletë gjethi<br /><br />Në mozaikun e jetës fshihen fijet e fatit<br /><br />Fatin duhet kërkuar brenda vetes<br /><br />Jeta fshihet brenda një fare drithi, zhvillimit duhet ofruar kushtet<br /><br />Fati është si një flutur, nëse ti e gjuan ajo largohet, nëse din ta ofrosh, ajo do të lëshohet mbi ty.Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-42597149249150015292009-03-24T22:30:00.011+01:002009-03-25T15:46:15.106+01:00Poezi kushtuar poetit: Din MehmetiGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://gezimajgeraj.blog.com/">http://gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><br /><span style="font-size:180%;"><span style="font-family:times new roman;font-size:100%;">KLITHMA E LIRISË<br /><br /><em>(Poetit Din Mehmeti)</em><br /><br />Një pishtar drite shkëlqen errësirës<br />E ndizet mes vargut me të bardhën fjalë<br />Shkrepëtimë në furtuna për kohë trimërie<br />Kalluar mes fjalëve për ditën e bardhë<br /><br />Nën rekëtimë fjalësh në mes të furtunës<br />Dritë i jep mendimit forcë trimërisë<br />Tek pëlcasin vargjet m`i thirr guximit<br />Për ditën e bardhë brezave ardhmërisë<br /><br />Me këngën e fjalës mbushullon në kulla<br />Gurë i bën vargjet në themel të lavdisë<br />Me thirrmën e vargut trimëron dhe burra<br />Në “Vargjeve të pëlcitura” i këndon lirisë<br /><br />Mbi qiellin e vrarë flatron me guxim<br />Plumb e bënë shkronjat e fjalët jehonë<br />Sa herë vritet dielli e derdhim pikëllim<br />Këngë i bënë vargjet për emrin Kosovë<br /><br />“Për ballin e blertë, për emrin e saj”<br />Klithmë e lirisë atje në Dukagjin<br />Mes netëve të errëta lëvron në fjalë<br />Thirrja për qëndresë jehon për kushtrim<br /><br /></span><em><span style="font-family:times new roman;font-size:100%;">1998, Zvicër<br /></span></em><br /><br /></span><em><span style="font-family:times new roman;">*Vargjet të pëlcitura; është një poemë e Din Mehmetit,<br />e cila u recitua shumë herë nëpër tubimet e shqiptarëve<br />nëpër Evropë, si thirrje dhe kushtrim për liri.<br />“Varg i poetit Din Mehmeti.<br />*Kjo poemë, për mua ka mbetur emblemë e kushtrimit për liri,<br />gjatë rinisë sime. E shkruar shumë herët dhe me përkushtim, e<br />ripërpunuar në vitin 2008. *Kjo poezi, është botuar në revistën<br />“Metafora” nr. 8, që e nxjerr autori i kësaj poezie në Zvicër,<br />më 2008 (me pak ndryshime të vogla). Poezi e nxjerrë nga<br />“Albumi i poetit të arratisur”. Zvicër 2009.</span></em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-29046269275147318762009-03-16T13:19:00.005+01:002009-03-24T22:39:50.053+01:00Poezi nga notesi i poetit mërgimtarGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://gezimajgeraj.blog.com/">http://gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><strong><span style="font-size:130%;">ETJA PIKON</span></strong><br /><br />E kam lënë diku një etje ku ditës mi frynë me mall<br />Një shpresë e mbushë pritje që ikjet i mbanë gjallë<br /><br />Dhe një këngë për kthim ku jehona thyhet brigjeve<br />E kushtrimit të sajë burrat vdesin vigjeve<br /><br />E n'ato kroje t'etshme ku gurët skuqin brigjet<br />Për ditën e bardhë trimëria në kullë digjet<br /><br />Për tokë besë e fjalë para kohe vdiset<br />Gurët kthehen ne legjenda e kënga qiellit ngjitet<br /><br />E n'ato kulla të lashta ku etje pret e gjallë<br />Dhe ia merr një kënge nën lisa plotë mall<br /><br />Asaj kënge të vjetër plotë legjenda e lisa<br />Dhe ia merr këngës për trima e plisa<br /><br />E n'ato kulla të lashta ku rrënja mbanë gjallë<br />Ku pritja varet frengjive e na pret plotë mall<br /><br />2000, Zvicër<br /><br /><strong>AI PLAK I URTË<br /></strong><br />Nëpër rrugicat e këtij qyteti<br />Takoj çdo dite të urtin plak<br />Herë i them unë mirëmëngjesi<br />Herë herë ndërroj dhe ndonjë fjalë<br /><br />Është ritmi i ynë në përditshmëri<br />unë e blejë gazetën Ai bën sheti<br />çmallim dhe mallin e arratisë<br />Herë ndonjë kafe ulem e pimë<br /><br />Tek binte shi në një mëngjes<br />Se pashë më plakun atë ditë vjeshte<br />S'kish kujë t`i thoja as mirëmëngjesi<br />Atë e gjeta në faqe gazete<br /><br />Sa dhimbje ndjeva sa zbrastësi<br />U theva në shpirt me plotë trishtim<br />Ai kishte ikur në përjetësi<br />Mbeta i vetëm në këtë mërgim<br /><br />Skam kujë t`i them as mirëmëngjesi<br />Më mungon plaku plotë urtësi<br />Shpirtit të tijë i pastë ndjesë<br />Digjem në dhimbje mungesës tij<br /><br /><em>Buchs, 2008, tetorë</em><br /><em></em><br /><strong>UDHË MËRGIMTARËSH<br /></strong><br />Shpresës plotë mashtrim marrin arratinë<br />udhëve u raftë pika ato harrim-ndjellëse<br />ca plaçka me vete dhe mallin mbi shpine<br />dhe dhimbjen që therë mes zemre<br /><br />Hapave të tyre prapa shkon harrimi<br />si qyqe në kullë mbyllet e kaluara<br />horizontit ikjeve hapëron mallkimi<br />malli përvëlon nisë digjet e shkuara<br /><br />Prapa u shkon harrimi diell i përënduar<br />ikjeve e udhëve vie erë pendimi<br />horizontit largët yje të harruara<br />udhë mërgimtarësh udhëzënë mallkimi<br /><br />Zvicër, 2008<br /><br /><strong>MBASE DHE JU DO TË NA KUPTONI</strong><br /><br />Ju kur na thoni s'keni mall<br />Ju që s'keni derdhur asnjë pikë lot<br />Mos i provofshi këto udhë larg<br />Do të mallkoni për jetë e mot<br /><br />Ju që lakmoni udhët tona<br />Për ju që udhët janë veç përrallë<br />Mos na qortoni kur ç`përmallona<br />Edhe kur malli na djeg mbi ballë<br /><br />Mbase dhe ju do të na kuptoni<br />Kur derdhim lot e çmallim mall<br />me mallin tonë të paktën bashkohuni<br />Se udhët tona nuk janë përrallë<br /><br />Zvicër, 2008<br /><br /><strong>JU KENI TË DREJTË</strong><br /><br />Ju keni të drejtë të na quani udhëtarë<br />Paskemi ecur shumë globit anë e mbanë<br />Udhët qenkan thënë vetëm për shqiptarë<br />Ikjet edhe udhët zemrat na i ndanë<br /><br />I shikojë kolonat dhe ofshamën derdhë<br />Vallë pse ky mallkim paska rënë mbi ne<br />Breza e brezni udhët i kanë mbledhë<br />Mallkojnë harrimet mbetën pa atdhe<br /><br />Ah, ky fati ynë i djegur në mall<br />Trashëgim ndër breza farë për harrim<br />Ju keni të drejtë kur thoni udhëtar<br />Se këto mbathcat tona spo njohin kthim<br /><br />Ju keni të drejtë kur na quani udhëtarë<br />Udhët s'njohin tjetër si udhëtar Shqiptarë<br /><br />Zvicër 2008<br /><br /><strong>ATDHEU NË VAZO<br /></strong><br />Alpeve i veshur plotë mallë<br />Vjen si një lule në vargë<br />Me aromë trëndafilash<br /><br />Hynë ne vazon mbi tavolinë<br />Heu,<br />ç' mall më ndezë<br />Kjo lule<br />e ardhë<br />nga atdheu<br /><br />2008<br /><br /><strong>PARA NISJES<br /></strong><br />Para se të të marrin udhët<br />Ëndrrat zbresin nga kujtesa<br />Ikja ikë ikës<br />Loti bëhet shi<br />Digjet balli<br /><br />Përpara përshëdetjes me miq<br />Përpara nisjes<br />udhët marrin udhë<br />çasteve të vetmis<br />Vetëm ti dhe ikja e jote<br />Digjen pritjes<br /><br />2008<br /><br /><strong>UDHË<br /></strong><br />Mik i dashur<br />Etjen ia shtrydhim mallit<br />E ia nxjerrim<br />Lotin udhëve<br />Me të i vadisim<br />Vijat e moteve<br />Po ku ta gjej<br />Një kënge<br />E ti gëzoi<br />Mbathcat e kthimeve<br />Unë pengëmall(rr)i<br /><br />23 prill 2008, Zvicër<br /><br /><strong>MES MALLIT</strong><br /><br />Përtej nesh larg ikën malli<br />Neve na braktisë mbetemi vetmuar<br />Larë pas shtatëdhjet e shtatë bjeshkëve rrëzë Sharri<br />Ndalet e pushon mes hijeve freskuar<br /><br />Herë herë djeg e herë sjellë freskinë<br />E pa hetueshëm kthehet plot fllad<br />Na lenë te harruar bashkë me vetminë<br />Me vete, vetëm dëshirat na i bartë<br /><br />Në këto ditë mes Alpeve i harruar<br />Çdo qastë e merr arratinë<br />Neve na len përvëluar<br />Rrëzë Sharri e gjen freskinë<br /><br />Vëlla i dashur, sa shumë djegin motet<br />Kur cucërr mes mallit i vetmuar rri<br /><br />24 prill 2008, Zvicër<br /><br /><strong>POROSI PËR BREZAT PAS NJË RIKTHIMI<br /></strong><br />Ju lash nëpër djepa tek rriteshit ninullave<br />Kur këndonin nënat për ardhjet e bardha<br />Sotë ju çenki rritë e çenki bërë burra<br />Sot, kënga për ju më fton nëpër dasma<br /><br />Ju urojë nga zemra lumturi e dritë<br />Trashëgimnis sujë tek rritni në djep<br />Amanet ndër breza atdheun e lirë<br />Ta ruajmë si sytë sa te ketë dritë jeta<br /><br />Se sa e sa breza ranë para nesh<br />Në luftë për ketë ditë e për këtë liri<br />Ti nderojmë ata ti kujtojmë përhera<br />Si frymëzim ndër breza nëpër ardhmëri<br /><br />Atdheut plotë shpresë për ju i këndova<br />Për dritën e bardhë që ne na mungoi<br />Dhe për brezin tuaj dritë përherë kërkova<br />Kosova e re me ju të gëzoi<br /><br />Dhe mirë, erdh kjo ditë u pamë me liri<br />Ju ishit me fat ta gëzoni këtë ditë<br />Ah, ky brezi imë vuajti me robëri<br />Me bishën e shekullit e hoqi te zitë<br /><br />Na rrahu burgosi thellë nëpër qeli<br />Na vrau na preu e na dogji kulla<br />Mirë që erdhi dita u ngritëm për liri<br />Mbushëlluan malet rreshtat plot me burra<br /><br />E hodhëm përtej barbarin e zi<br />Andej nga veriu po nga kishte ardh<br />U desh të ia kthenim me gjuhën e tij<br />Ndryshe, s'kish Kosova këtë dite të bardhë<br /><br />Pra, ju brezi i ri porositë kujtoni<br />Barbarit të veriut kurr mos i besoni<br />Në frengji e kulla përjetë vigjëloni<br />Satanën e veriut ne ballë ta shënjoni<br />Ndryshe lirinë tuaj nuk do të mundë ta mbroni.<br /><br />Prizren, 2008<br /><br /><strong>PIKON ETJA<br /></strong><br />Varur teposhtë strehët pikojnë stalaktiteve<br />Dimri loton me ngrohtësin e erës<br />Poshtë acari ngriitet stalagmiteve<br />Dimri nuk i dorzohet pranverës<br /><br />Pika të tjera ikin përtej<br />Erës tej i tretë bora<br />Loti i dimrit fshihet nën dhe<br />Kur e shtrydh të mërdhin dora<br /><br />Këtijë ekuinoksi po e kërkoj diellin<br />Ta ngrohe shpirtin e etjen plotë mall<br />Këtu larg në këto dite prilli<br />Pikojnë Alpet pranverës në Sharr<br /><br />Zvicer, prill, 2008<br /><br /><strong>MIGLIMA VARGJESH ME MALL<br /></strong><br />1.<br />Ç`trazim fjalësh<br />Kësaj nate vonë<br />Ndjenjë mëmëdheu<br /><br />Milingona vargjesh<br />Më zgjojnë etjen<br /><br />Ç`pikëllim mërgimi<br />Ra mbi letër<br /><br />Digjet balli i vargut<br /><br />2.<br />Në kopshtin e dhimbjeve<br />Çdo ditë bie shi<br />Me pika mëmëdheu<br /><br />Janë lotët e mallit<br />Shkunden retë e udhëve<br />Mbi ylberet e largësive<br /><br />Etja shuhet<br />Përmallimit<br /><br />3.<br />Çdo ditë shaloj<br />Kuajt e mallit<br />E i përcjellë tek ti<br /><br />Krelave të tyre<br />U lidh gërshetat e të falave<br /><br />Mallëngjimin<br />E vesh si dhëndërr<br />Ylbereve të kthimeve<br /><br />Sa larg më je ti<br /><br />4.<br />Prapë po bie shi<br />Mbi lirikë<br /><br />Nëpër mallin e vargut<br />Vërshojnë pikat e fjalëve<br />Tek struken strehës së përmallimit<br /><br />Sa i pa fat o varg<br />Që u shkrove mallëngjimit<br /><br />5.<br />Sonte ti përkëdhela muzgjet<br />Miglimave të errësirës<br />Mblodha kujtimet<br />E i përqafova me mall<br /><br />Sa e zjarmishme erdhi mbrëmja<br />Në restorantin Helvetia<br /><br />6.<br />Humbellave të udhëve<br />Aromë harrimi<br />Ç`largësi në mes<br /><br />Vetëm ylberet e kujtimeve<br />Nisen plotë mall<br />Ëndrrave të sfilitura<br /><br />Largësia frynë<br />Harrimit<br /><br />7.<br />Nga vorbulla e ikjeve<br />Po derdhet kupa e mallit<br /><br />Ylberet e ikjeve<br />Anojnë kthimeve<br />Shalojnë shpresat<br /><br />Heu....<br />Udhës s`po i duket fundi.<br /><br />Zvicër, 2008<br /><br /><strong>GËZO<br /></strong><br />Gëzo plisëbardh sot për lirinë<br />për lirinë e pavarësinë<br /><br />Gëzo Kosovë vendi imë<br />Që nga Vlora deri në Prishtinë<br /><br />Ti këngëtarë atje në kor<br />Merr një këngë letë jehoi<br /><br />merr një këngë për dëshmorë<br />edhe bjeshka të gjëmoi<br /><br />Ti punëtorë në uzinë<br />Bëj një vepër për lirinë<br /><br />Që të rroj nëpër shekuj<br />Si kujtim për pavarësinë<br /><br />Ju mësues nëpër shkolla<br />Hapni librin e lirisë<br /><br />Shpjego sot sa të zgjatë ora<br />Shpjego rrugën e pavarësisë<br /><br />Ti poet e shkrimtarë<br />Thuaj vargut radhë e radhë<br /><br />Këndoi bukur ditës së bardhë<br />Dritë për brezat që sot ka ardhë<br /><br />Thua vargut për liri<br />Shpalos dëshirat si di ti<br /><br />Dritë breznive në ardhmëri<br />Mbushëllo vargun me dashuri<br /><br /><br />Këtë frymë lirie bart ndër breza<br />Të gëzojnë sa të jetë jeta<br /><br />17 shkurt 2008<br /><br /><strong>TI QË ZEMRËS TIME MI JEPË<br />DRITË E JETË<br /></strong><br />Ti në zemren time e ke bërë një shtrat<br />Flen aty e dashur sa ëmbël sa qetë<br />Me ëdrrat e mia ti më ledhaton<br />Sa ma trazon etjen e mallit tim djeg<br /><br />Të them pa ty jeta më nuk ka kuptim<br />S`është kompliment por një fjalë zemre<br />Do të dua per jetë deri në amshim<br />Ti je frymëzimi bashkë kemi një emër<br /><br />Të të sjell në varg e të them të dua<br />Dhe kush mundë të thot sa i marrë që je<br />Pse jam i sinqertë në zemër të ruajë<br />Le të flasin smira ta ndalë fuqi ske<br /><br />Ti je rreze dielli plotë shkëlqim e dritë<br />Të dua të dua po shkrihem për ty<br />Më ngrohë më jepë dritë nëpër jetën time<br />Dashuria e ime për ty ska kufi<br /><br />Për dashurine tënde malli po më djegë<br />Për buzët e tua e atë bukuri<br />Unë larg në mërgim e ti largë Atje<br />Më përvëloi ky mall e kjo nostalgji<br /><br />Ç`mu trazua malli e më përvëloi<br />Për dy sytë e tu e tënden ngrohtësi<br />Fjala djeg mes buzëve ndjenjat mi trazon<br />Ma mbushe dhe vargun plotë me nostalgji<br /><br />Po të pres e dashur mos më le të vuajë<br />Këtu në vetmi ne këtë vendë te huaj<br />Nxito sa më parë ëndrrat ti bashkojmë<br />Pastaj le të vdesim një çastë le të rrojmë<br /><br />Zvicër, 1997<br /><br /><strong>ERDHI VJESHTA<br /></strong><br />Sa e ëmbël erdhi vjeshta<br />Plotë e rrush nëpër vreshta<br />Mbushëllojnë kodrat në Malësi<br />Vilet rrudhi në hardhi<br /><br />Mbushëllojnë pemët mollë e dardhë<br />Në vërri vjeshta ka ardhë.<br /><br />Malësi e Vërrinit, tetor 2008Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-33415800765652392522009-03-05T18:07:00.004+01:002009-03-24T22:40:59.438+01:00DITAR NË VARGJE<strong>Gëzim Ajgeraj<br /></strong><br /><a href="http://gezimajgeraj.blog.com/">http://gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><strong>Ç'TI BËJ KËSAJ KOHE MONOTONE</strong><br /><br />Në fluska bore e lagë e shtrydh në toptha<br />E nën këmbë të qullura trotuareve<br />Ç'ti bëjmë kohës unë dhe ky qytet Alpik<br /><br />Vargjet mërdhijnë mes buzëve<br />Dhe rimat vërbohen kësaj zymtësie të mjegullt<br />Ku ta zë vargun nën fluskat e borës qe s'ndalet<br /><br />Një kafe nën tavernën e kafenesë Edelveis*<br />Ngrohë çastet dhe avullon monotonin<br />Këtij përmallimi alpin<br /><br />Mik i dashur, në Kosovë sot ngrohë dielli<br />Atje festohet njëvjetori i pavarësisë,<br />urime...<br /><br /><em><strong>Zvicër, 17 shkurt 2009</strong></em><br /><br /><br /><br /><strong><span style="font-size:130%;">KUJTIMET PËR VENDIN TIM<br /></span></strong><br />Përmbi kodrat tua i kam lënë kujtimet<br />Të mi ruani të blerta nëpër stinë e mote<br />Unë i mora udhët u lash përmallimet<br />S'ish dëshirë e imja ish fati i kësaj bote<br /><br />I lash plotë shpresa e plotë dashuri<br />Tek rrita pranë jush e lisa te gjatë<br />Tani kam një mall më përvëlon në gji<br />Është malli për ju qe më ndjek nga pas<br /><br />Të mi ruani të freskëta nëpër motet larg<br />Bukurive tua nëpër fusha e male<br />Çdo hap që e bëjë përherë ju kam pranë<br />Ju shtërngoj në gji e ju ngrohë plotë mall<br /><br /><em>2001, Zvicër</em><br /><br /><strong><span style="font-size:130%;">ENIGMË<br /></span></strong><br />Çdo ditë gjuaj me pupla<br />E pres gurë<br /><br />Dashurin, do ta ruaj për vete<br />Kohës bizare s'do ti jepem<br /><br />Shpesh e pyes veten;<br />Mos jam në kohë të gabuar<br />A shpirt i mashtruar<br /><br />Bota rrokulliset<br />drejt të keqes<br /><br />Zot, thuamë;<br />Cila është kjo kohe?<br /><br />Të ndryshoj<br />S'e kam ndërmend<br /><br /><strong><em>Zvicër, mars 2009</em></strong>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-78895597168837948842009-03-01T15:44:00.004+01:002009-03-24T22:41:12.787+01:00Rubaire politike...Gëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://gezimajgeraj.blog.com/">http://gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">OBORRTARJA DHELPËR<br /></span></strong><br />Oborrtare në një mbretëri<br />E kishin vënë një dhelpër plakë<br />S'kish më të urtë kjo dinasti<br />Bënin be qytet e fshatë<br />E i dhanë post në kryesi<br />Dhe udhëheqje i besuan<br />Post të lartë n'hierarki<br />Dhe pallatin ia dhuruan<br /><br />Dhelpra veten kur e pa<br />Në kolltuqe e pallate<br />s'ecte këmbë dhelpra bishtëkuqe<br />Me makinë e roje pas<br />E atje në mes pallati<br />Në mes puplash hingëllinte<br />Me bekimin dhe të mbretit<br />Ethet pulave ua shtinte<br /><br />Por një ditë nisi belaja<br />Kur vdiq mbreti në pallat<br />Dhelpra plakë kjo zonjëmadhja<br />Hante zogjtë e mbretit plak<br />Vaj medet për politiken<br />Në dinasti u bë hataja<br />Ku hynë dhelpra, more mik<br />Bjen mbretëria nga e para<br /><br />pranverë, 2007, Prizren<br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">MINISTRI HUTË</span></strong><br /><br />Për ministër në pallat<br />E kishin vënë një hutin<br />Ish i urtë ky i ngratë<br />Për financë e llogarinë<br /><br />Në tendere ra hataja<br />Tek ministri plotë projekte<br />Nëpër financa ra murtaja<br />Arka e shtetit hyri në xhepe<br /><br />Korrupsion se jo mahi<br />Shushullinte tan mileti<br />Tha ministri nuk e di<br />Si kam pa, a jeni n'veti<br /><br />Nuk dha kush as llogari<br />As ministri tek pushteti<br />Mbet mileti plotë habi<br />Arka e zbrazët kur i mbeti<br />Dhe ministri e ndrroi mandatin<br />Për bugjetin kush s'e veti<br /><br />Vjeshtë, 2007, Kosove<br /><br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;"><span style="font-size:100%;">FENOMENE LETRARE</span><br /></span></strong><br />E lavdëruan një poet<br />I dhanë lavde për poezi<br />Kush vlerësoi vai medet<br />S'kish asgjë rreshtave tij<br />Pioner në poezi<br />Pa shaka e mahi...<br /><br /><em>2009, Zvicër</em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-21625379864489163162009-02-26T12:57:00.008+01:002009-03-24T22:41:52.032+01:00RECENSIONERECENSION<br /><br /><a href="http://gezimajgeraj.blog.com/">http://gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><br /><strong>VËRTETËSIA ARTISTIKE E NJË SHPIRTI POETIK<br /></strong><br />(Mardena KELMENDI: " Çasti im shekullor", Poezi, Botim i autores, Tiranë, 2004)<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br />Buzëqeshja e fëmijës, drejtë nënës është robëri e përjetshme për të. Aty lidhen shpresat, ëndrrat, dashuritë prej nga nisë e merrë vrullë jeta. Ajo hynë në shpirtin poetik, merrë frymë, gjallëri, merr shpirtë nga shpirti i poeteshës dhe hapronë hapsirave të bardha si mision i një vërtetësie artistike të një shpirti poetik. është shpresa e jetës, rrezja e parë, Alesio i cili hynë në prologun e librit dhe bëhet vargë;<br /><br />(Je ti lumturia, je ti muze e frymëzimit tim<br />je ti poezia, Alesjo biri im!)<br /><br />bashkëudhëtare i shpresave dhe jetës së Mardena Kelmendit.<br /><br />UDHËTIM<br /><br />Vetë jeta, egzistenca e jonë është një udhëtim. Udhëtimi poetik, është udhëtim me veten. brenda të cilit fiksohen qastet e egzistencës tonë, qofshin ato qaste shekullore apo edhe të përsëritshme. Pra, sikur vjen një castë të zgjonë, është ajo ndjenja e dhuntisë së brendshe që e kërkonë atë castë për të nisur në udhëtimin e pa fundë me veten, është ky '' Çasti Shekullor,,. Dhe udhëtimi nisë bashkë me vargun për t'i falur jetë atijë casti , dashuri! Për të dëshmuar qenësin dhe egzistencën tonë brenda të cilës përpëlitemi. Brenda kësajë egzistence ka jetë, trazime e shqetësime, ka shpresë, është vetë vargu, fryma e shpirtit të poeteshës, e cila gjëllon këtij udhëtimi. Dhe i gjithë ky mister i këtije udhëtimi, ka vargun si dëshmi, brenda të cilit ka dhimbjet e pasionet, vajtimet e gëzimet, ditët e zymta e me diell, stuhitë, qarjet e reve, vranësirat e, e sigurisht, shiun gri që bie pa pushim... (siq thuhet edhe në parathënje). Për deri sa në librin e parë gjenë më tepër gjurmë nga e kaluara, pjesërishtë edhe e hidhur, kur dihet se fati i poeteshës, familjes, rrethit të sajë, i takoin familjeve të persekutuara nga sistemi, në këtë bashkëudhëtim me vargun sikur gjejë një çlirim të plotë nga kohët e hidhura. Ky çlirim nga ajo kohë sikur vie si një dritë e re në vizion që edhe vargu ta gëzoi lirinë e këtijë udhëtimi. Ai tani gërshetohet bashkë ndjenjat e këtijë udhëtimi herë herë edhe të përmallshëm e me shi, siq janë lotët e mërgimtarit për mallin e lënë diku në atdhe, fat i cili po e përcjelle edhe poeteshën. Dhe këto rrugë kërkojnë mbijetesë, e cila rrënjët i ka gjithmonë në shpresën, dashurinë se e nesërmja do të jetë më e bukur. E gjithë kjo ndërtohet brenda shpresës, të cilës poetesha i lutet me lutjet e një fëmije, për një botë të mbarë, kur dihet se në cilen kohe të trazuar meditojmë sot.<br /><br />KUJTIME TË TRAZUARA<br /><br />Të kaluarën e përcjellë gjithmonë dhe një nostalgji e cila herë pas here zgjohet si një kujtim, si ëndërr e bukur, si dhëmbje e trazuar që mungonë, në veçanti kur ajo shoqërohet me kujtime të bukura jetësore. është dashuria, ëndërr e pa harruar e cila si ëndërr e shkuar por edhe jo e harruar, tundet kujtimeve me dhembje që gjithmonë njeriun e bënë të vuajë. Dhe të gjitha ato ëndrra vijnë si një lutje, si dashuri e pa jetuar, por që jeton thellë në ëndrrat e trazuara, në zemrën e bërë gur sic thuhet në urti, për tu derdhur në vargë si një pikëllim i asajë që mungon. Janë ëndrrat ato që s`të lenë të qetë duke të përplasur gjithandej, duke kërkuar shtigje më perfide për mos dështimin e një kohe. Pse nuk veprova kështu, pse ashtu? e sa e sa ''Pse?,, . Por shpirti poetik din të flas me gjuhën e sinqertë, pa dinakëri, trimëri e oratori. Aty shkrihet sinqeriteti dhe nganjëherë ky sinqeritet e pesonë. Dikur mbeten veq kujtimet si ëndrra të trazuara që tunden vazhdimishtë në kujtesën e njeriut dhe mbeten si kujtime të pa harruara që pikojnë gjithmonë.<br /><br />RITI I RIKTHIMIT<br /><br /><br />Riti i rikthimit nga pika ku jemi nisur, sikur është synim i pa shmangshëm i njeritut i cili sikur gjate gjithë kohës rrotullohet rreth këtijë qëllimi. Ky rit, është edhe vetë kërkesa e poeteshës, të cilën fati e ka hudhë përtej tokës që pretë. Ky rit, sikur pret që me vrapin e kalit të bardhë ta sjellë shpirtin andej nga rrjedhë dashuria. I gjithë ky udhëtim, ka ëndrra, dëshira, tinguj, deri sa shpresa bredhë mallit plotë nostalgji. E gjithë egzistenca njerzore, sikur lidhet brenda një kërkese që shpeshë mbyllet ëndrrave. Gjithçka mbetet largë dhe ndizet në mallë, sic ndizet shpirti i poeteshës së mërguar. Prapë heshtja, kujtimet që i sjellin kaq pranë rikthimin e dëshirave atje ku kanë nisur. Prapë vetmi, trishtim, kërkesë e shpresë për rikthim. Ndezja e dëshirave për ri'takim, mbetet e pa shuar si rrezja e diellit kur agonë mëngjeseve, e mbyten ëndrrat e trazuara. E harruar mallit, kërkesa për mos-harrim kumbonë fuqishëm, pritjes për tu rikthyer atje nga jemi nisur, duke i grisur netët e vetmisë si dhembje të largësive që na dogjën.<br /><br />MOTE TË PËRDALA<br /><br />Pas gjithë atij clirimi nga kohët e përdala që e përcollën njeriun tonë, e që herë herë e bënë dhe të vuaj ai, sikur herë herë na shoqërojnë plagët e asajë kohe. Vetë poetesha, familja e sajë, rrethi, i takojnë familjeve të përsekutuara nga ish sistemet, që deomos kanë lënë dhe gjumrë të pa shlyeshme në kujtesën e sajë. Këto dhembje janë bashkëudhëtare të sajë, pa ndashëm dhe të vargut. Me gjithatë, Ajo tani sikur është çliruar nga ato dhembje dhe me forcën e shpirtit, di të falë. Nga një herë kjo kohë, kur shikohet nga largë na vie si kohë e dështuar, sepse vetë koha që jetuam ishte kohë e mohimit. Për të shpëtuar nga kthetrat e kësaj kohe të ligë, vie ikja, për ta lënë atdheun si një lule të shkretë, pa gjethe e rrënjë, duke marrë me vete një copë malli, nëpër ikjen e pa fund. E gjithë kjo ikje sikur përcillet me stuhi që djeg cdo deshirë! Edhe pse në përballje me shumë stuhi, prapë mbijetesa. Ajo vie faqebardhë për ti dëshmuar kohës, për kohën e përdalë.<br /><br />KLITHMA E DËSHIRËS PËR KTHIM<br /><br />Kërkesa për clodhje, vie pas gjithë atijë udhëtimi të lodhshëm për tu kthyer atje ku prehen dëshirat, dashuritë, ëndrrat, kujtimet, malli, përse ky të mos jetë dhe një '' Çastë shekullor. Sepse është vetë malli, për njerzit, të afërmit atdheun. Ç'ti sjellë ''Atijë, kur ende digjet balli e malli hapëronë largësive. Gjithcka mungonë, kur mungonë atdheu. Malli shkonë e vjen si forcë për kërkuar e gjetur rrugën e kthimit, prej nga jemi nisur. Sepse janë njerzit, të afërmit atdheu, që hapëronë mallit dhe na nxjerrin nga harrimi. Është vargu, miku më besnik i cili për qdo qastë me erë magjike hapëron dritares shpirtërore dhe merrë udhë me gjuhën qiellore (Poezi... fq. 184), siq thotë poetesha, dhe si flutur paqe të sjellë në zemrat e njerzisë. Ai mallë bëhet këngë, hynë nëpër notat e kitarës, duke sjellë kujtime të pa harruara nga; Kohët e bukura të asajë rinie (Kitara e lirië..., fq 185). Atdheu është pjesë e pa ndashme e kësaj kënge, Kosova Kreshnike-dheu i të parëve të poeteshës. Është shpirti poetik, ai i cili derdhë plotë dashuri, për ta bartur atë të lirë përmes vargut. Dhe vargu i mbeti besnikja e paharruar, edhe përkundër ndrydhjes së fjalës nga kohë e përdalë. Prapë thirrje pë lirinë e poetit. Ajo vjen si klithmë e trazimeve të përgjithshme që po ndodhin rreth nesh, njekohesishtë klithma e poeteshës është thirrja nga shpirti poetik që shpërndanë paqe dhe dashuri për të tjerët. Ndërsa vargu është c'lodhja e shpirtit poetik, i cili sikur e pret me pa durim një castë, për ta vënë kurorën e yjeve kthimin në atdhe.<br /><br /><em>Zvicër, 10.12.2004</em><br /><br /><br />GËZIM AJGERAJ<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">GUR GUR BAHOT MUR</span></strong><br /><br />Nexhat B. Ajdini, “Gur gur bahot mur” (Fjalë të urta opojane 2), botoi K.L.”Luigj Gurakuqi”, SHARR (ish Dragash), 1997<br /><br /><br />Urtia popullore e trevës së Opojës, është mjaftë e begatë me krijimtari popullore shqiptare. Ajo edhe sot e kësaj dite kultivohet e ruhet në këto anë, një dëshmi që tregon kujdesin e popullatës se kësaj ane, në ruajtjen e vlerave të trashëgimnis kulturore të popullit tonë. Kjo urti, ka një origjinalitet të ruajtur me fanatizëm nëpër shekuj dhe po me atë origjinalitet, interpretohet në vazhdimësi, këtë më së miri e shohim në libri; ”Gur mbi gur, bahot mur", e ruajtur si një suvenir kulture nga lashësia e jonë. Për nga pikpamja fonetike dhe dialektore, me disa ndryshime të vogla në iterpretim, i gjen edhe në trevat tjera të Kosovës, por e veqanta e kësaj është e folmja karakteristike Opojane, si një e folme e veçant e ruajtur dhe e kultivuar ndër breza. Këto fjalë të urta, në mënyrë të veçantë, shprehin edhe fuqinë shprehëse metaforike, të të folmes së kësaj ane. Mbi të gjitha, sa do që kanë ndryshur e ecur kohët, origjinaliteti i gjuhës është ruajtur me shumë besnikëri. Kjo urti që na vjen në këtë libër, e bartur përmes gojës së popullit dhe e ruajtur ndër shekuj, është fryma e traditës, kulturës, dokeve e zakoneve të popullit tonë, që edhe përmes urtisë shprehen vlerat e lashtësisë dhe kulturës së tij. Është mençuria urtisë, e cila shpeshherë i ka dhënë përgjigjie fjalëve që sot është vështirë tu jepet edhe me ndonjë shprehje filozofike. Pra është fjala filozofike e popullit, ajo e cila e bartë me vete edhe fuqinë e mendimit më të përsosur, siç mundë të quhet "gjuha filozofik i popullit". Dhe si e tillë, ajo është një pasuri shumë e vlefshme me vlera shumë dimensionale dhe shumë të çmueshme. E që mundë të konstatojmë se pak popuj në botë, e kanë një pasuri të këtillë. Dhe mendojë se për nga urtia, ne shqiptarët e prijmë të gjitha kulturave. Do të japim disa fjalë nga libër, për ta ilustruar fuqinë që e ka kjo urti, duke e pasur parasyshë në shumë situata të përdorimit të sajë; "Aron pa garth e shkelin kret", "Dilli i akshamit s'tëe nxenë", "Ftyra s'lahot me pare", "Gojë amol e zemër zi", "Mos u ban horë me bajrak n'dorë", "N'krah t'fortit fiton i ligi", "Punë ma shumë e fjalë ma pak", "Xhi keshish veshish", etj.<br />Pra brenda fuqis së sajë, dhe situatave ku përdoret ajo, mbërthehet ana metaforike e mendimit dhe shprehjes filozofike të populli. Këto fjalë përdoren në shumë situata dhe janë një definim i mirë dhe i shkurtë i shumë fjalëve që mundë të thuhen për një qështje të caktuar.<br />Megjithatë, duhet ta themi edhe faktin se si në librin e parë edhe këtë të dytin, nuk janë përmbledhur të gjitha fjalët e të folmes së kësaj ane, duke e njohur nga afër trevën, konstatojmë se ka edhe shum punë deri në mbledhjen e plotë të urtisë Opojare. Libri; "Gur mbi gur, bahot mur", është vetëm një kapitull i të folmes së kësaj treve. Megjithatë, deri këtu ku është arritur, është bërë një punë shkëlqyeshme nga mbledhësi i kësaj urtie Nexhat Ajdini dhe të jep të kuptosh se ai, një punë të tillë do ta vazhdoi edhe në të ardhëmen.<br />Për fund, mendojmë se ky libër, është një pasuri e vlefshme për fushën albanologjike dhe dokument që e pasuron shkencën shqipe në fushën e dialektologjisë dhe folkloristikës.<br /><br />Nëntor, 1999. Prizren<br /><br /><br /><br />Gëzim Ajgeraj<br /><br />(Pas një leximi të librit: “Atentat brenda germës L”, Muharrem Blakaj)<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">NJË DOSJE NËN DIOPTRIN E PROZËS</span><br /></strong><br />Muharrem Blakaj “Atentat brenda germës L” , botoi SHKSH “Mëmëdheu”, Zvicër, 2007, shtyp: ADEA, Prishtinë<br /><br />Duke lexuar romanet e shkrimtarit Muharrem Blakaj: “Misioni sekret”, “Thesaret e humbura” dhe së fundi “ Atentat brenda germës L”, hasim në ndjenjën e fuqishme dhe përkushtimin për ta paraqitur fatin dramatik të shqiptarit që kaloi nëpër dekadat e fundit të shekullit që e lamë pas.<br />Nga romani në roman, Ai po dëshmonë gjithnjë e më tepër mjeshtri e profesionalizëm në trajtimin dhe zbërthimin e ngjarjeve, që për kah aspekti psiko-filozofik herë herë janë edhe komplekse. Duket se Autori ka një përvojë shum të pasur me një stil të veçantë të të shkruarit, ai ia ka dalë me sukses të krijojë stilin e tijë i cili në të lexuar është tërheqës. Stil, i cili për mua është shumë tërheq duke pasur parasysh njohurit e krijuara, në veçanti atë të romanit, mundë të konstatojmë se vlerat e stilit dhe ngjarjet e trajtuara në këto romane, e në veçanti në këtë të fundit, kapërcejnë ato nacionale. Pra, dua të shtoj se ky libër edhe po të përkthehej edhe në gjuhë tjera, mendoj se sukseset do ti vinin pas. Ka shumë arsye për këtë konstatim: trajtimi i ngjarjeve në roman, gjuha e pasur leksikografike, ngjarjet e trajtuara në roman dhe paraqitja e tyre me një gjuhë të kulturuar letrare dhe shum arsye tjera, e bëjnë këtë roman dhe shkrimtarin Blakaj, një mjeshtër me një kulturë të veçantë të prezantimit në letërsi. Madhështia qëndron në faktin se ngjarjet e trajtuara edhe pse për kah natyre janë të çështjeve nacionale, në libër ato kalojnë në univesializëm. Pra, pikërisht këtu qëndronë edhe pika kulminante e mjeshtërisë së shkrimtarit Blakaj.<br /><br />Nën performancën e artit letrarë<br /><br />Një temë shumë kompleke, e formësuar dhe kapur nga një tjetër dimension, është filozofia e romanit “Atentat brenda germës L” të shkrimtarit Blakaj. Përveq temës shumë interesane qe mbërthen në vete ky roman, ai kapë bërthamen komplekse të prpaskenës së një atentati me të gjitha pregaditjet dhe zhvillimet deri në ekzekutimin e tijë. Gjithë kjo ngjarje e trajtuar në këte roman, është një pasqyrë e gjithë atyre prapaskenave që sigurimi serbë bashkë me kolaboratorët e tijë, i përpiloi, i pregaditi dhe i egzekutoi ato, në janar të vitit 1982 në Gjermani. Për ne është i njohur rënja e tre militantëve të lëvizjes sonë kombëtare, dhe dihet botërishtë se i vrau UDBA serbe. Por si u pregadit, si rrodhi dhe si ndodhi kjo në prapaskenë, ështe një ngjarje në vete. Pikërishtë kësaj pasqyre te ngjarjes, i përafrohet ngarja e trajtuar në roman, e cila na krijon një pasqyrë origjinale të këtyre zhvillimeve. E gjithe kjo, vjen falë mjeshtrisë krijuese të autorit, i cili me pjekuri të lartë, arrin të performoj me shumë origjinalitet zhvillimet në prapaskenën e këtije atentati.<br />Ky fakt e bën shum të rendësishëm librin dhe së dyti, jemi mësuar shpeshherë që ngjarjt nëpër libra ti prekim nga faqja më e përafert e ngjarjeve apo nga këndi më i ynë. Ndërsa këtu, autori falë imagjinatës na krijonë një optikë ku lexuesi ka qfarë të shpalosë.<br /><br />Koha e ngjarjes dhe libri<br /><br />Jan dy dekada e gjysmë nga koha e atentatit mbi tre martirët e kombit tonë dhe librit. Megjithatë edhe pse ajo paraqitet nga ana e atentatorëve (personazhe në roman), ngjarja është rujtur e freskët edhe në formën e trajtuar. Tani më shumqka dihet nga ajo kohë dhe duke e leuxar librin edhe pse nga një kënd tjetër, ai të kthen ne origjinaliteti ngjarjeve. Ketu mundë të themi se autori konsultuar materiale të ndryshme duke i shfrytëzuar ato në pasurimin njohurive rreth ngjarjeve. Pra ai në një formë qëndron afër ngjrjeve, falë edhe imagjinatës fantastike në trajtimin e një zhanri të tillë të të shkruarit. Dhe falë kësaj mjeshtrie imagjinative, ai na krijon një verzion imagjinativ të kapshëm dhe të akceptueshëm përballë ngjarjes në realitet. Dhe e gjithë dëshmi e paraqitur në roman, kuptohet në formën letrare, na bënë të kuptojmë se autori për objekt mbështetje ka dëshmi, arkiva dhe konsultime të gjëra me njerëzit e përafërt të tre dëshmorëve. Kjo për sa i përket pjsys përfundimtare të epilogut. Ndërsa për sa i perket dosjeve dhe bartësve t¨sajë, krijojmë përshtypjen se autori e vën në lëvizje imagjinatën e krijuarit, duke u mbështetur edhe në përvojën, kur dihet se edhe vetë autori ka vuajur burgje nga UDB-a serbe cila i vrau edhe të vëllanë në vitin 1986. Pra e gjith kjo përvojë bartet nëper kohë dhe so në këtë libër vie e kompletuar në mjeshtrin e artit letrrë.<br /><br />Personazhet e romanit<br /><br />Ata janë emrat e dosjes e cila në vete kapërthen Atentatin e UDB-ës serbe kundër tre udhëheqësve të lëvisjes tonë kombëtare; Jsufit, Bardhit e Kadriut. Emrat e vartësve të dosjes jepen të koduar, duke e ditur se ato gjithmonë kan për synim konspiracionin. Është fjala për grupin e personazheve te para. Ndërsa për sa i përket martirëve (citat i yni), edhe ata nuk jepen me emra, por me shifra të koduara. (Kur jemi këtu, japim edhe një plotësim). Autori duke i venë në plan tre personazhet e pikës së dosjes, përjashton pretedimet e përhapura më vonë, për kokat e katërta, të pesta e keshtu me radhë. Edhe një plotësim; kjo nuk do të thotë se UDB-a serbe i kurseu shqiptarët rreth kësaj treshe, përkundrazi, siq e dimë, ajo po të kishte mundësi, s'do të linte shqiptarë mbi dhe. Po kthehemi tek ngjarja. në planin e dytë jan personazhet që e ndihmonin zbatimin e planit apo edhe ata të rastit që shpeshë ndodhen përballë gjeneralit, Piratit, Studentit etj. E njejta situatë paraqitet edhe për rreth (tre martirëve-plotësim i ni), kur herë herë gjenden personazhe që nuk i takojnë planit të dosjes. Dhe duke i vënë në ballë këto personauhe të dy anëve të kundërta, autori arrinë të trajtojë ngjarje të cilat për ka natyra dominante në roman, paraqet të gjitha synimet dhe planet e UDB-ës serbe, në përndjekjen, burgosjen, vrasjen dhe shfarosjen e shqiptarëve. Dhe Atentati kundër tre udheheqëve të lëvizjes kombëtare është dëshmia më origjinale e kësaj. Ngjarja përmbyllet me epilogun brenda të cilit dali personazhe të reja, të cilët e përfundojnë atë, pasi që atentatorët (nje pjes e tyre tani më ishin larguar nga ngjarja për tu pozicionuar në pika tjera). Është pra një formë shum interesante e përfundimit të romanit, që për aspektin letrarë është formë e kapshme. Ngjarja përfundon aty ku edhe përfundon misioni i gjithe planit sekret, të UDB-ës serbe, kundër tre martirëve të kombit shqiptarë.<br /><br />Tema e romanit<br /><br />Burimi i ngjarjes siq dihet merret nga realiteti. E gjithë ajo ndertohet në baza të reales se qfarë ka ndodhur me tre udhëheqësit e lëvizjes sonë kombëtare. Edhe pse në roman nuk flasin ata, por për ta fletë pala e kundërt e cila e dominon temën e romanit. Pra, mbi këta tre udheheqës të lëvizjes kombëtare shqiptare, u krye atentat dhe kjo dihet nga kush. Por ne duam të ndalemi tek tema. Për mua, skema Aristoteliane jo gjithmonë drejtë mundë ti qendrojë kohes; kur thot; historia tregon atë që ka ndodhur, ndërsa letersia atë që do të ndodhë. Sotë romni hartohet në stile dhe forma te ndryshme. Pa u zgjatur shumë, romani Atentat brenda germës L, edhe pse per nga tematika, i takon një ngjarje historike, mënyra e trajtuar, gjuha dhe prizmi nga i cili është kapur tema, ka bazën e paster letrare. Në roman, nuk ka pretendime, nuk ka personazhe që dëshirojnë ti imponohn kohës dhe brezave. Ajo, është një e vertetë e ndodhur, e cila edhe pse nga një këndë tjetër i shikuar dhe i shkruar, per kulturën dhe letrat tona ka rëndësi të dyfishtë. Duke e shikuar temen e trajtuar, në pikpamje të pasterta letrare, romani Atntat brenda germës L, lirishtë munde të përkthehet dhe gjuhe të huaja, sepse po të shikohet një sy i huaj, është shum i kapshëm dhe interesant. Pra, duke mos u zgjatur shumë, por duke u kthër tek fillimi, autori ia del të realizoj aspektin psikofilozofik në roman. Sepse ai me ketë roman arrin që edhe lexuesin e huaj, ta bindë për të bëmat e liga të UDB-ës serbe kundër shqiptareve (shikuar gjithmonë nga kendi letrare). Kjo për fatin, se vet atentati kunder tre udhëheqësve të lëvizjes sonë kombëtare, ishte krim. dhe ky mision psikologjik, tek lexuesi është arritur. Po ashtu edhe filozofia e ndërtuar në roman sikur e ka një mision te tillë. Ndërsa duke u kthyer sërish tek tema, sikur vetë ngjarja e ndodhur ia jep edhe titullin e romanit.<br /><br />Grabs, 17. 1.2008<br /><br /><br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">REVISTA: "TROJET TONA", Nju Jork – AMERIKË</span></strong><br /><br />Revistë politike, kulturore dhe artistike në gjuhën shqipe, "TROJET TONA", botohet qdo dy muaj në Nju Jork-Amerikë, (Nr. 22, korrik-gusht 2000).<br /><br />Revista "Trojet tona", tani më ka hyre në vitin e pestë të botimit dhe në dorë e kemi numrin 22 të sajë. Ajo del në njërën nga qendrat më të mëdha, ku gjenden shqiptaret e mërguar në Nju Jork, ndërsa një pjesë e këtij numri ështe e shtypur edhe në Prishtinë. Botues dhe kryeredaktorë i sajë është Tomë Paloka, ndërsa në këshillin redaktues janë: Dr. Kajmak Deda, Dr. Perikli Sheti, Dr. Muharrem Carrabregu, Prof. Akil Koci, Dr. Shyqri Galica dhe Iljaz Prokshi. Si periodik i për dymuajshëm, në 64 faqet e revistës trajtohen tema shumë interesante, të cilat ja shtojnë vlerën e revistës. Fillimishtë ne këtë numër, e kemi editorialin, rreth një realiteti të ri në Kosovën e pas luftës, për tu kthër pastaj tek lufta dhe luftëtarët e atdheut, të cilët u kthyen edhe nga përtej Atlantikut, për ta çliruar Kosovën. Është një intervistë me luftëtarin; Anton Nikollaj, i cili u kthye nga Detroiti i Miqigenit, për të u rreshtuar në rreshtat e UÇK-së. Rreth figurës së Faik Konicës, shkruanë Dr. Shyqri Galica, studijues i jetës dhe veprës se kësaj shembëlltyr të spikatur të lëvizjes kombëtare. Shaban Demiraj, shkruan rreth emërtimit të shqiptarëve ndër shekuj, ndërsa poezia: Pa ty, e Ismail Kadaresë, na sjellë mes vargjeve poetike. Një intervistë me luftëtarin tani dëshmorin; Fehmi Lladrovci, na e sjellë Reshat Sahitaj. Filmi, kultura, rezantimet e portreteve të njerzëve të kulturës, është pjesa e cila i shoqëron faqet e revistës. Mbi të bukurën dhe të madhërishmen ne poezinë e Naim Frashërit, shkruan Mustafa Ferizi. Rreth principatës së Mirditës, flete Tomë Mrijaj. Pra, kryesisht faqet nga kultura dhe historia e popullit tonë, janë temat që trajtohen në brendinë e faqeve të revistës. Fati i krijuesit shqiptarë, shpeshher kanë qenë rrugët e mërgimit, te cilat më së miri i trajton Iljaz Prokshi, në eseun; Malli i poetit. Është një temë brenda të cilës autori, i bënë një vështrim fatit të poetit te mërguar dhe rrugëve të artit (është fjala për autorin tuaj Gëzim Ajgeraj). Një portret për poetin e ndjerë Ymer Elshani dhe një cikël me poezi, janë rekuiemi për poetin martirë. Kosovë Rexhë Bala, Latif Berisha vijnë m nga një biografi të shkurtë dhe nga një poezi, ndërsa Rifat Kukaj, me tregimin: Pula në gurë. Psikologu H. G. Watson, fletë për sekretet e suksesit. Në fund, piktori Veli Gërvalla na vie mes faqeve të revistës me dy punime në pikturë dhe një portret nga një ekspozitë në galerinë "Koha" në Prishtinë. Portreti mbi Nju Jorkun, i mbyllë faqet e larmishme të temave të kësaj reviste. Në koloritin e kopertinës së revistës, është pamja e kullave binjake (të vjetrave), të Nju Jorkut, dhe në dy skajet e sajë, portreti i Nënë Terezës dhe i Gjergj Kastriot Skëderbeut. Në pjesën e pasme, dy bukuroshet shqiptare me flamuj kuq e zi në duar, tek marshojnë pranë helikopterëve të KFOR-it.<br />Edhe për ketë revistë, mundë të thuhen fjalë të mira, sepse ato janë vazhdimësi e kultivimit të traditës, kulturës, hostorisë tonë kombëtare, pamvarësisht se ato dritën e editimit e gjejnë nëpër shtete të huaja. Ato janë dhe mbeten urat lidhëse të mërgatës me atdheun dhe anasjelltas.<br /><br />Prizren, shtator 2000.<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br />PIKOI MOLLA GJAK<br /><br />Lirikë me motive arvanitase "PIKOI MOLLA GJAK", poezi, botoi MKRSÇJR Departamenti i Çështjeve Jorezidente, biblioteka poezi, Prishtinë 2004, faqe 120. ISBN 9951-8584-1-4<br /><br />Është libri me lirika që kryesishtë kane motive arvanitase, i cili nën përzgjedhjen e poetit Adem Gashi, sikur nxjerr nga kujtesa e librave të shumicës nga poeteve nektarin e një "Molle që pikoi gjak". " U vara nëpër kangjelat e De Radës, u përbirova nëpër "mollën që pikoi gjak" të Beqir Musliut, pushova nën hijen e Lisit të Dodonës, të lisjetës së etnisë dhe sosa në një yrt hyjnor të toposeve arvanitase", thotë përzgjedhësi i këtyre vargjeve në parathënjen e librit, që e titullonë "Gjëlla në Vrashkë", fq. 5-7.<br />"Dritaret fletëmbyllur", është cikli i parë, brenda të cilit hapen vargjet e poetit Jeronim De Rada (1814 - 1903), Pashko Vasa (1825 - 1892), Naim Frashërit (1846 - 1900), Preng Doqi (1846 - 1917), Ndre Mjeda (1866 - 1937) dhe Asdreni (1872 - 1947).<br />Në ciklin e dytë; "Lisi i Dodonës", vjen vargu i Martin Camajt (1925 - 1993), Fatos Arapi (1929)Pano Taqi (1929), Dritero Agolli (1931), Din Mehmeti (1932), Jakup Ceraja (1934 - 2001), Bilall Xhaferri (1935 - 1986), Fahredin gunga (1936 - 1997), Ismail Kadare (1936), Azem Shkreli (1938 - 1997), dhe Rrahman Dedaj (1939).<br />Cikli i tretë; "Kështjellë e detit të vetmisë", mbledhë vargjet këtyre poetëve: Adem Istrefi (1942), Ali Podrimja (1942), Musa Ramadani (1944), Xhevahir Spahiu (1945), Beqir Musliu (1945 - 1997), Avni Dehari (1947), Bardhyl Londo (1948), Kadrush Radogoshi (1948), Moikom Zeqo (1949), Iljaz Prokshi (1949), Flora Brovina (1949), Sabri Hamiti (1950), Visar Zhiti (1952), Miradije Ramiqi (1953), Mustafë Xhemaili (1954), Shaip Beqiri (1954), Milazim Krasniqi (1955), Ibrahim Berisha (1955), Sali Bashota (1959), Ragip Sylaj (1959), Basri Çapriqi (1960), Bajram Mjeku (1964), Gëzim Ajgeraj (1967), dhe Mrikë Krasniqi (1977).<br />Pa hyrë në botën e vargjeve, ne vetëm e bëmë një prezantim të krijuesve të cilët janë përfshirë brenda librit, Sërish do të kthehemi tek parathënja e librit, përkatësisht tek fjala e poetit Adem Gashi i cili shkruan: ”Përzgjedhjen e bëra ngutshëm, sipas kërkesës së botuesit, sa do që kjo nuk mundë të jetë alibi për mangësit e mia. Nuk pretendoj ta quaj antologji, nuk pretendoj ta quaj shterruar këtë materie. Ç'është e vërteta, kjo është aventura ime e leximit dhe, jo për modesti, por qëllimshëm, nuk futa vargje të mijat me këtë motiv sepse tek të tjerët e gjeta më mbushëllueshëm lament e testament të shpirtit arvanit".<br />Prandajë edhe ne, nuk e bëmë ndonjë zbërthim të asaj që "lëngonë" brenda kësaj molle, "Le ta shijojmë të gjithë ngapak këtë mollë që pikoi gjak. Ju siguroi se nuk është mollë e ndaluar",(citat i zgjedhësit dhe redaktorit të librit, fq. 7).<br /><br />*Ky prezantim i përmbajtjes së librit vetëm me emrat e poetëve, pa bërthamën dhe përmbajtjen e vargjeve të cilat më së miri do të shijohen kur të i lexoni vetë, le të mbetet i tillë (vetëm si prezentim), duke e respektuar e nderuar këtë ide dhe punë të mrekullueshme që bëri redaktori i librit, poeti Adem Gashi.<br /><br />7. shtator 2004, Zvicër.<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">Fjala magjike në laryshinë e vargut poetik<br /></span></strong><br />"Muzat i bien lyrës", poezi, botoi revista "Fidani", Prizren, qershor, 2005<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br />Projekti letrarë i revistës "Fidani", për mbledhjen e krijuesve dhe poetëve prizrenas brenda këtij libri e poezi, është akt i guximit, vandosmëris dhe dashurisë për fjalën e bukur poetike. Si e tillë kjo përmbledhje me krijuesit dhe poetët Prizrenas, krijon një laryshi poetike që sjellë botëra të ndryshme të ngacmimit poetik të shkrira në simfoninë e vargut. Libri me poezi "Muzat i bien lyrës", në ete i mbledhë nga krijuesit e rinjë dhe deri tek poetë tani më të afirmuar në letrat shqipe dhe kjo laramani krijuesish na bënë të kuptojmë se ky libër përmbledh një kolorit të larmishëm poetik i cili në vete përmban kualitete dhe vlera. Nikohsishtë kjo vjen si një mirënjohje për krijuesit e rinjë, të cilëve u jepet mundësi në hyrjen e rrugëve të reja të botës së artit metaforik, e cila mundësi duhet çmuar lartë. Së fundi është një mirënjohje edhe për qytetin e Prizrenit, sepse pas "Sinopsis kohe" të botuar nga KL. “Fan S. Noli”, Prizren, 1995. , kjo përmbledhje vjenë si një tufë trëndafilash që zbukuron pranë bukurive të tij. Natyrisht është edhe puna e krijuesve që e nderon atë. Së fundi edhe për neve si pjesë e kësaj metafora që sjellë libri, është i mirëseardhur nëpër biblotekat tona.<br /><br />Qyteti si ngacmim i muzës poetike<br /><br />Poezia e këtij libri është tërheqëse, e thjeshtë me një shprehje të lehtë të frymëzimit autentik, pa grimasa e kozmetikë të jashtme, por i nxjerrë nga shpirti i njeriut tonë aq të vuajtur për lirinë, me aq mundë e nxjerrë nga katrahura e robërisë, me luftën që e kaloi populli ynë. Shtresime këto që flasin për një kohë e cila pa tjetër ka lenë gjurmët e veta edhe ndër krijuesit tone Është një varg që ngre zërin e dhembjes nëpër të kaluarën tonë aq të dhimbshme e me plagë, një akord spontan për lirinë, një himn për dashurinë ndaj atdheut i cili shpesh identifikohet edhe qytetin e lashtë buzë Lumbardhit, ndërsa për lexuesin është një reminishencë e rizbuluar veqanarishtë për qytetarin Prizrenas, i cili për mes vargut shijon bukuritë e qytetit të tije. Dashuria për qytetin buzë Lumbradhit, shprehet për mes formave dhe simbolikave që janë pjesë edhe e tij;/ Bistrica lëpin qetas gurët e urës / rrugët zbrazen nga zhurma / mbushën me dritë / fq. 105, poezia : Prizreni natën. Poezitë e këtij libri kanë pothuaj se një rezonancë zgjimi, që brenda për brenda kanë një vlim të cilin e patë akumuluar koha dhe si shpërthim i sajë vjen ngacmimi i muzës poetike e cila përmes notave të vargut në pentagramin e metaforës shprehet lirshëm pa e kursyer fjalën as dhuntinë e vetë por përmes figurës dhe simboleve e bënë një akt që kapërcen kohën dhe bëhet tingull në varg.<br /><br />Koloriti i vargjeve në gjerdanin poetik<br /><br />Idetë dhe motivet e shkrira në këtë libër, siç e thamë më lartë në të shumtën e vargjeve e prekin të shkuarën tonë jo edhe të largët dhe aq të dhimbshme e cila shkrihet në varg. Kjo edhe na vjen si një çlirim i brendshëm shpirtëror, për shumicën e autorëve në këtë përmbledhje. E kaluara e zezë, që na rrinte si korb mbi kokë na vjen: / Çdo mbrëmje më sillet si gjarpri / herë në gur herë në thikën e zezë/, fq. 117, poezia ë pritje afër larg. Edhe pse tani ajo kohë shikohet nga një prizëm tjetër, gjurmët e saja i hasim kudo në vargje: /jo që se deshe jetën jo që s'e deshe dashurinë / të dyja t'i vranë ta plagosën lirinë / Fq. 30, poezia Identifikim me barin. Ndërsa dashuria për atdheun vjen e portretuar herë si dhembje e herë si krenari për atë që bëri populli i ynë nëpër përpjekjet për çlirim: /Drenicë lot i dhembjes krenare / Lahutë kreshnikësh në odat shqiptare / Fq. 11, poezia; Drenicë kështjellë baroti. Pra është një simbolikë e qëndresës kombëtare, e cila për gjatë gjitha kohërave nëpër histori, e mbajti ndezur zjarrin luftës për liri. Kjo dashuri për atdheun na vjen edhe përmes respektit të veprës sublime të dëshmorëve: / E laj fytyrën me ujin e kësaj vije / rrjedha e së cilës kalon nën këtë lis / dhe më thotë - nëse vdes - kështu vdis! / fq. 52, poezia Te varri i shokut (kushtuar S. Berishës). Plagët tona janë të shumëllojshme, që janë të mbushura me plotë dhembje, e që pa tjetër rrënjët i kanë në të kaluarën tonë. Ato sikur i rrinë përmbi dashurisë ë atdheun dhe e ngacmojnë çdo herë atë, për të na nxjerrë nga udhë e harrimit; / Ditëudhëve tona i shkruajmë pendesë / letër i qojmë mallit mos na lër në harresë / dhe me mallin tonë e bëjmë një kronikë / i shkruajmë kohëpaardhurës shpresë në lirikë / fq. 43, poezia Udhë e zjarmi. Pra katandia e jonë vjen edhe nga përtej atdheut dhe bëhet simfoni e dhembshme në varg. Duke qenë vigjilent të kohës jo edhe aq te përshtatshme në të cilën gjendemi sot, ajo na vjenë si një katandisje, pse jo: / kur njerëzit bëhen numra / çdo gjë humb kuptimin / fq. 5. poezia Katandisje. Është një pakënaqësi e përgjithshëm me kohën nëpër të cilën po e kalojmë, pa tjetër se poeti e ndjen dhe nuancat e kësaj katandisje ngacmojnë muzën poetike për tu bërë varg. /Kudo lëvrijnë anakronistët futuristë / E zhgënjyen porosinë e këtij shekulli / Uji guror pikëlon në gjenet njerëzore / fq. 112, Asketizmi. Dhe e gjithë kjo kacafytje, sikur nga njëherë na nxjerrë në paudhësi, deri në mohim, që nuk do të na bënte fare mirë si shoqëri. Dhe si thirrje ngritet zëri poetik i cili kërkon ruajtjen e tradicionales, sepse pa të kaluarën s`do të ishim as ne e s`do të jetë as e ardhmja. / E reja dhe e vjetra në mua thyejnë shtizat / e së kaluarës dhe të tashmes / në mua ka mbetur diç nga tradicionalja / thellë në shpirtin tim të plagosur / fq. 26. poezia: Kacafytje brezash. Dhe klithma e këngës nuk ndalet, sepse është shpresa ajo që i prinë njeriut, poetit i cili me vargun e tij si një maratonomak i dritës, bëhet; / Klithmë e shpirtit të etur / pishtarë për ditën e bardhë / mendjendritur /, fq. 56, dhe ai nuk ndalet, por i qëndron vigjilent kohës së mjegullt e cila po na përcjellë plotë plagë, siç ishte dhe rrita e jonë; /kur i mësova shkronjat e para / i lexova të plagosura / dhe për plagë shkrova / fq. 83, poezia; Plaga. Pra e kaluara mbetet si një foto e dhembjes në muzën e vargut; / Fotografitë e familjes i ka djegur zjarri i luftës / kujtimin e rrallon hiri i biblotekës që nuk egziston më / fq. 94, poezia; Foto e dhembjes. Megjithatë drita e ditëve të bardha që ka filluar të shkëlqejë, hapë shpresa; / Ardhmëria ime / më e lumtur je ti / liri / fq. 97, poezia Ardhmëria. Dhe koha ecën siç thotë poeti; / Koha ecën, ecën / me shi qoftë a me diel / në mot me acar po / me shtërngata në qiell / fq. 103, poezia; Koha ecën, siç ecë edhe vargu i poetit i cili vigjilon krah sajë. Në fund edhe dy vargje të bukura nga ky libër; / Se nga i bie fundërrinës së kujtimit tonë motak / Engjëllor më kall tek buzët tek këta sy të zi lotakë /, fq. 67, poezia; ëndërrishte. E gjithë kjo laramani tingujsh na vjen si ngacmim i brendshëm i muzës poetike e cila hynë në varg me motive të pasura artistike. është e pa mundshme të përmblidhen të gjitha motivet dhe krijuesit brenda këtyre pakë fjalëve, por më se miri ato gjenden brenda këtij gjerdani poetik të qëndisur me dyzeteshtatë ngjyra nga krijuesit dhe poetet Prizrenas.<br /><br />Gëzim Ajgeraj, 11.10.05, Zvicër.<br /><br />PARATHËNJE<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">KRONIKAN I EPOKËS MES DY EPOKAVE</span></strong><br /><br />Ilam BERISHA; Ditari I luftëtarit, (Tregime), botoi revista letrare; “Metafora”, Prizren, 2005<br /><br /><br />Në qoftëse një shkrimtarë, ka arritur të i mbijetoj ndërrimin e epokave, është pasuria më e vlefshme qe i ka mbijetuar kohës. Kur ai bëhet kronikan i sajë, vlera e tij dyfishohet përpara të ardhmes, aq më tepër ajo rritet, kur ai arrinë që në kulmin e ndërrimit të epokave, të jetë pjesëmarrës i gjallë.<br /><br />Duke qëndruar në rolin e kronikanit, Ilam Berisha, ka arritur që pikërisht epokën e kuqe siç mundë ta quajmë kohën e luftës, që e ndau epokën e zezë, për të arritur deri tek ajo e bardhë e ditëve të lirisë, ta gdhendë kronikave, duke na i sjellë me shumë origjinalitet ato që ndodhën pikërisht në këtë ndërrim epokash.<br />Për secilin shkrimtar tek ne, dy epokat e para kanë qenë një përbindësh i pa mëshirshëm, siç ishin edhe për popullin të cilit i takonin ata. Dhe sa më i egër bëhej ai përbindësh, aq më vigjilent dhe aktiv bëhej shkrimtari.<br />Duke qëndruar në figurën e luftëtarit, autori ka pasur mundësi që të përballet me furtunat më të egra të epokës. Dhe si e tillë egërsi e sajë ka munduar ta përbijë çdo qastë atë. Mirë po për ta mposhtur egërsin e sajë, ai nuk mbetet në gjendjen e nënshtrimit, përkundrazi robëria e ngritë atë, e vë në ballë kundër egërsisë e cila pa tjetër duhej mposhtur. Në qoftë se herë herë përballja për ndrrimin e epokave ka qenë e ashpër dhe e egër, në mes kohë është gjetur forcë për kronikat. Ato brenda vetes mbajnë dashuri për atdheun, lirin, mbajnë forcë, guxim e trimëri. Kanë rënje ngritje, siq janë rënjet që here pas here i sjelle lufta. Kanë dhembje, dhembje për njerëzit të cilëve u takon autori. Mbi të gjitha, ato i ushqen një shpresë se e ardhmja e bardhë është afër. I gjithë ky besim në fitore, pra në ndërrimin e epokave, është i ushqyer thellë në shpirtin e luftëtarit, në këtë rast kronikanit dhe si i tillë, shkëlqimi i këtij besimi në të ardhmen, shëndrrit edhe atëherë kur betejat sjellin rënje. Pra e gjithë epoka që ndau dy epokat ishte e mbushur në besim se drita do të ngadhnjej mbi terrin. Dhe ky besim në fitore, është besimi i luftëtarit të UÇK- së, i cili luftoi kundër barbarit të zi, që vinte nga veriu.<br />Ilam Berisha, me vetëdije të plotë ju përkushtua kronikave sepse ato do të ishin dëshmia më origjinale e kohës. Ai hyri kësaj udhe për ti mbetur besnik kohës dhe misionit që i takonte intelektualit. Ai u nisë në bërjen e kronikave për të hyrë në udhën e letërsisë qe e kishte admiruar dhe studijuar për sa kohë.<br />Kur ai na e solli librin e tij, çuditërishtë në bisedë ndihej një mishërim me të, me ngjarjet që i trajtonte brenda tij. Personazhet e këtyre tregimeve kishin jetë gjallëri, dashuri, shpresë për një te ardhme, pamvarsishtë se ata frymonin në një kohë kur edhe të nesërmes nuk i dihej. Ndërsa ngjarjet e shtjelluara, janë pjesë e një realiteti, i cili sa ishte i dhembshëm aq edhe shpresdhënës. Kjo na kujton fundin e një nate që po ikte dhe ardhjen e mëgjesit që do ta sillte diellin.<br />Në jetë njeriu udhëhiqet nga një pikë ku duhet të arrin. Dhe pika e asaj shpresa që i printe luftëtarit të lirisë, ishte ndërrimi i një epoke. Pikërisht këtu nisë zanafilla e kronikave të autorit, për të hyrë në letërsi. Në vizionin e luftëtarit te lirisë, fshihet drita e ardhjeve të bardha, e cila e udhëheqë atë plotë shpresë drejtë ardhmërisë më të mirë. Është një gërshetim me vizionin e shkrimtarit në këtë rast, i cili me vetëdije krijuese, i kronikon epokës. E shihni pra, njeriu udhëhiqet nga një dritë e bardhë, por është gati gati e pa mundëshme pa u përballur me dramat e jetës.<br />Në librin e ”Ditari i luftëtarit”, koha fillonë nga një pikë nxehtë e luftës, ajo mundë të zgjasë me ditë, me muaj e me vite. E gjithë kjo kohë zhvillohet mes dy kohëve të ngrira. Në mes gjendet luftëtari, kronikani i një epoke. Kush do të thoshte se shkëlqimi i diellit që po vinte, do të shihej nga sytë e Ilamit, ndërsa mua më duket se ai shkëlqim vinte nga shkëlqimi i syve të luftëtarit, shkëlqimi i të cilëve e hipnotizoj terrin e një epoke, për ti dhënë shkëlqim të ri. Është një rast i mire, për ti bërë autopsinë e asaj epoke, sepse (jo rastësisht thuhet; kohën duhet ta ndalësh, pastaj ti bësh autopsinë), ajo tani më është ndalur, edhe pse udha e jonë vazhdon drejtë dritës, por me hapa tjera. Këtë mundësi, na e japin tregimet e këtij libri, të cilat na i risjellin në kujtese orët mes ndërrimit të epokave, sa do të dhimbshme ishin ato.<br />Kërkohej zhbërja e epokave, këtë e bënë luftëtarët e lirisë. Nga syri i tyre, nuk kish ku të fshihej drita, atë e kërkonin kudo, në male e fusha, në katunde e qytete, kudo ku rrezonte ajo. Këta janë personazhet dhe personazhi vetë, nëpër tregimet e Ilam Berishës.<br />E shihni pra, ai ishte dhe mbeti dëshmitari më besnik i epokës mes dy epokave...<br /><br /><br />Zvicër, 10.11.2005<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br /><span style="font-size:180%;">Faik Beqaj "ENGJËJT E FERRIT" (Aforizma), botim autorial, Prizren, 1994<br /></span><br />Në vend të hyrjes:<br /><br />Faik Beqaj u lindë në Prizren më 1950. Shkollën normale e kre në vendlindje ndërsa filozofik ( Gjuhë dhe letërsi shqiptare) në Prishtinë. Studimet postdiplomike i mbaroi në Universitetin e Zagrebit (Kroaci). Ka shkruar poezi, ese, recensione teatrore etj.<br />Ka botuar këta libra; "Vetëm ura e gurit", poezi, "Rilindja", Prishtinë, 1988 dhe librin me aforizma "Demonizma", më 1992. Ky është libri i tij i tretë.<br />Pas një sëmundje të rëndë, vdiq në vitin 1994.<br /><br />ENGJËJT E FERRIT<br />(Aforizma)<br /><br />Aforizma, një zhanër krejt specifik dhe i mangët në letërsinë shqipe, e që poeti, eseisti e kritiku Faik Beqaj e sjellë përpara lexuesit me një elegancë të lartë artistike. "Engjëjt e ferrit", për autorin janë prijësit e kohës të cilët jetën e popullit ia bëjnë ferr, e që për mes fjalës e mendimit aforistik, thumbohen e dalin në shesh të pa larat e kohës së "engjujve".<br />"Kjo kohë fjalimesh, s'është kohë e fjalës", thotë autori për kohën të cilën e vënë në aforizëm. Apo; "E hëngër populli, sepse u besoi atyre që i hanin fjalët". Duke e vënë kohën në pasqyrën e fjalës aforistike, nikohsisht e demaskon atë përpara turmës e cila shumë herë gjendet mashtruar. "Gjatë i dëgjuam - derisa i kuptuam", pra e gjithë koha, klasa politike e një kohe të huaj që e ndrydhi populli tonë, janë rrethi i shigjetës së fjalës së Beqajt.<br /><br />KËMBËKRYQ NË UDHËKRYQ<br /><br />"Njerëzit e fjalëve po shkojnë, por assesi të vijnë njerëzit e veprave", është fjala kur popullit tonë ende i mungonin prijësit e vërtetë, që do të kontribonin vërtetë për të mirën e atdheut. "Durim edhe për kafjall, edhe për drekë edhe për darkë. Durimi është menya e jonë", aludohet në kohën kur gjithçka, edhe torturën, dhunën e vrasjen e ndrydhnim brenda një durimi që proklamonte politika. "Demokracinë e kemi pritur me padurim. Tash duhet ta durojmë", është mesazh i mirë edhe për kohën kur është thënë, por mbi të gjitha edhe për sot kur i kemi parasysh gjithë ato paragjykime për në mendim ndryshe.<br /><br />KOHË E SËMURË<br /><br />Shikuar në kohë dhe nga këndi real, siç e sheh autori, vërtetë kjo kohë, sikur kërkonte një terapi, për të u larguar nga ligësit e saja, pjesërisht po. "Edhe pse është kohë e turbullt, shumëçka po sqarohet" apo "Po lindë e vërtet, do të ketë të vdekur". Pra është një kohë brenda së e liga dhe e mura janë përzier dhe brenda këtij kaosi ka humbur shumëçka.<br /><br />SENTENCA POETIKE<br /><br />Janë vargje të shkurta, që mbajnë një gërshetim aforizëm poezi, të shoqëruar edhe ne metaforë, e qe të gjitha bashkë e përbëjnë fuqinë e shprehjes aforistike të autorit.<br /><br />Më erdh një çast<br />E më la përgjithmonë<br />Një shqetësim për frymëzim<br /><br />( NJË QAST, fq, 114)<br /><br /><br />Ndërsa në tërsin e librit, brenda aforizmës, është e shprehur satira e cila në formën thumbuese, kryesishtë i "Fishkullonë" kohës së komunizmit, dobësive të këtij sistemi, udhëheqësve të tij etj. Në fundë, aforizma e Faik Beqajt, është një shprehje e mendimit filozofik të tij, të vënë përballë kohës të cilës jetoi dhe krijoi ky poet.<br /><br />Prizren, 1999<br /><br /><br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong>Revoltë e shprehur përmes humorit dhe satirës<br /></strong></span><br />(Engjell SHEHU: “E mbaj veten si për mbret”, poezi satirike, botoi Shtëpia Botuese: NTP "FLOMED", Prishtinë , 2005)<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br />Të pa kohët e kohës janë nën thumbin e satirës, humorit e deri nën sarkazmin e vargut të Engjell Shehut. Kjo kohë edhe jo aq e mirë, kur shikohet me syrin real, siç e sheh poeti është e mbushur me shqetësime, hipokrizi, servilizëm, hile, jo moral, karrierizëm, gënjeshtra e çka jo tjetër. Ajo sillet rreth e rrotull nesh, krijon shqetësime, probleme të cilat shpesë na e prishin edhe rehatinë shpirtërore. Poeti Shehu, duke ja arritur ti kalojë ato shqetësime, me mënyrën më perfide ja arrin ti luftojë ato dobësi përmes ironisë, humorit dhe satirës e deri në sarkazëm. Ai në mënyrë të fuqishme, përmes vargut satirik, vë në thumb të demaskimit këto dukuri që për fat të keq sorollaten hapësirave tona. A nuk janë servilët, pjesë e një realiteti? Për të cilët në vargun poetik thotë:<br /><br />Për hiçgjë shkon e shitet<br />Si mastiq njerëzve u ngjitet<br />Servili, fq. 8<br /><br />A nuk janë servilët ata që për interesa të ngushta personale, bëjnë koncesione edhe me interesat shoqërore e kombëtare. Dhe të gjitha këto karaktere të liga i gjejmë nën thumbin e përbuzjes dhe përqeshjes në vargun plotë satirë. Është guxim i Engjell Shehut, i cili përpos që i lufton e i thumbon, e tejkalon aktin e urrejtjes, duke kaluar në ironi përbuzëse e përqeshëse të këtyre karaktereve. Vënja në lojën e satirës, tregon se krijuesi jeton me kohën, e përcepton atë drejtë, e dallon dhe e lufton me përqeshje ligësinë. Ai shkon më tej duke i çveshur në mënyrë ironike këto karaktere ”nëpërmjet shtazëve”, siç e thotë redaktori Flori Bruqi, fq. 114, duke i goditur servilët, hileqarët, hipokritët, gënjeshtarët, karrieristët, spiunët e tradhtarët, mashtruesit, parlamentarët, nofkat virtuale etj. Të gjitha karaktere e ndërtojnë një kohë që poeti e quanë; ”Rrenë e plotë”.<br /><br />LAKURIQËSIA E NJË KOHE<br /><br />Përplot pabesi, na përcjellë koha nëpër të cilën rrapëllojmë dhe kjo kohë bëhet aq neveritëse kur dihet se sa e rëndësishme dhe sa mitike për ne është fjala besë. Atë si fjalë e gjejmë kudo tek ne, sa respektohet dhe sa mbahet ajo sot për sot e dijmë të gjithë.<br /><br />Jo të gjithë s`vrapojnë kështu<br />Por ca njerëz që kanë kokën dru<br />S`e dinë mirë se ç`është besa<br />Thonë se e vërteta është me kthesa<br />Besa, fq.29<br /><br />Vargu i Engjëll Shehut shpalosë edhe dashurinë, dëshirat e personalitetit të mërguar – emigrantin, jetën, familjen etj. Dhe e gjithë kjo shpalosje për rreth vetes, ka edhe shqetësime pa qofshin edhe ato direkte në adresë të poetit. Nofkat janë hijet më të pa fytyra që e shqetësojnë atë. Ato janë të maskuara, të fshehta, vijnë ditën e natën, trillojnë e shpifin, prishin disponim, sjellin hidhërim me vete, terrorizojnë si mos më zi. A nuk janë ato letra anonime, e-majle anonime me gjithfarë lloj nofkash të trilluara, telefonata anonime etj. Dhe të gjitha këto shqetësime në vargun e Shehut, quhen nofkë.<br /><br /><br />KRAHASIMI QË THUMBONË<br /><br />Siç thamë më lartë, kopenë e të ligëve, autori e çveshë përmes karaktereve të shtazëve, duke i ç`maskuar ato nga velloja e ligësisë që i shoqëron brenda shpirtit, ai ua shpalosë ligësinë e tyre, forcën, dhe tërheqë vërejtjen për dëmin që ato i sjellin një shoqërie të tërë. Për ti luftuar ligësitë, është i nevojshëm një mobilizim i përgjithshëm në mënyrë që e liga të jetë sa më larg neve. Një varg thotë:<br /><br />Më në funde ato egërsira<br />Që na sillnin shumë ligësira<br />S`linin gjë në fshat pa ngrënë<br />Dhe pse mbanim shumë qenë<br /><br />Ndaj dhe ne u mobilizuam<br />Gjithë fshati u bashkuam<br />Mblodhëm qentë që të gjithë<br />Se rrugë tjetër me ta nuk kish<br /><br />Derrat dhe ujqërit, fq.53.<br /><br />Pra gjatë shfletimit të satirës së Engjell Shehut, krahasimin e karaktereve të përqundnuesëve të kësaj kohe, e gjejmë nëpërmjet karaktereve të shtazëve, përmes së cilës më së miri shpaloset afërsia e atyre karaktereve me botën shtazore. Dhe këtu krijuesi ia del më së miri, për ta thumbuar të ligën.<br /><br />KOSOVA IME<br /><br />Engjëll Shehu edhe pse jeton në Tiranë e Belgjikë, dashuria e tij për Kosovën bëhet varg. Është dashuria e atdheut që e ndjekë atë, atij atdheu të coptuar pa trojet etnike, pa Kosovën, plagën që rrjedhë gjak. Plagët e Kosovës i ndjenë nga afër, bëhen dhembje edhe e tij, është dhembja e vëllezërve të gjakut. Ajo është dhembje e pa ndashme e atdheut, e kombit që i takon.<br /><br />Një popull bashkë ne jemi<br />Kemi emrin shqiptar të gjithë<br />Është ky emër që këtë komb<br />E mban të gjallë dhe na lidh<br />Kosova ime, fq.75<br /><br />Brenda këtij cikli autori shpalosë akte edhe nga jeta e tij në dhe të huajë. E kaluara nën diktaturë, sigurisht se është hije e pa ndashme për çdo krijues që kaloi katrahurave t¨r sajë. Nuk ngelen anash as zhvillimet që ndodhën vitet e fundit edhe në Shqipëri, të cilat prodhuan ngjarje të bollshme, të mira e të liga për një pjesë të popullit tonë, e që sigurisht autorin e ngacmojnë që ato ti vë nën thumbin e satirës dhe humorit të tij në varg. Prapë satira; shtazët, kafshët, personazhet e vargut: Ujku dhe Cjapi, fq. 93, lepuri dhe qengji, fq. 95, ariu dhe njeriu, fq. 110, etj. Satirës së Shehut nuk i mungon përqeshja e pashallarëve.<br /><br />Erdhi koha e pashallarëve<br />Maskarenjve dhe pazarëve<br />Kush më shumë e kush më pak<br />Po të gjithë kanë një zanat<br />Pashallarët, fq.98.<br /><br />I gjithë vargu i shprehur në satirë, është një përjetim nga afër i cili na përcjellë e po na përcjell të gjithëve në këtë kohë. Ka ndodhur dhe po ndodhë një tronditje në mesin tonë dhe për rreth dhe brenda kësaj përzierje dhe kaosi, e liga ka fituar hapësirë të gjerë, ndaj dhe sjellë dhembje edhe mes njerëzve të mirë, shoqërisë së gjerë, e pa tjetër edhe kombit dhe shtetit. Të gjitha këto ligësi brenda hapësirave tona, janë halli i autorit se si ti luftojmë ato, se sa më shumë që i çveshim e i përqeshim, do të jenë më të ngushta hapësirat e përhapjes së tyre. Këto ligësi duhet të i largojmë njëherë e përgjithmonë nga ambienti i ynë, sepse vetëm atëherë do të jemi një shoqëri e shëndoshë. Këtu edhe thumbon vargu i Engjell Shehut, i cili me shumë guxim dhe vendosmëri, për mes vargut satirik, e thumbon kohën dhe ligësitë e sajë. Dhe e gjithë mbretëria e personazheve të Shehut, shembet brenda satirës së tij, që tani më kush më bukur se ai, din ti vargëzoj në varg lakuriqësitë e kohës që mbështjellon hapësirave tona.<br />Le të shpresojmë se Poeti Engjell Shehu, do të vazhdojë me satirën e tij dhe përherë do të jetë në vigjilencën e kohës.<br /><br />3 shtator 2005, Zvicër<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br /><strong>Muhamed D. Krasniqi "SHKËLQIMI I UÇK-së NË TREVËN E VËRRINIT" (Nga ditari im i luftës), botim autorial, Prizren, 2002</strong><br /><br />Një libër kronologjik që fletë për luftën e UÇK-së në anën Vërrinit 1998/99. Libri është një dëshmi e gjallë e shumë atyre ngjarjeve historike që ndodhën gjatë këtyre dy viteve në rajonin e Vërrinit të Prizrenit. Ngjarjet, janë dëshmi e gjallë autoriale sepse edhe vetë autori, ishte brenda për brenda këtyre zhvillimeve, dhe ato i sjellë si një kronologji ditari, të cilin ai e ka mbajtur gjatë asaj kohe. Si do që të jenë të shkruara, ato ngjarje, në çfarë mjeshtrie, për nga vlera, janë shumë të rëndësishme, sepse vetë ngjarjet që ndodhën, janë ngjarje të rëndësishme nga historia e UQK-së dh popullit tonë, në luftë për liri. Libri ssjellë detaje të rëndësishme, që nga fillet e para të organizimit të UÇK-së në këto anë, për të vazhduar pastajë me organizimin e shtabit lokal, shpalljes së zonës së lirë të Vërrinit, beteja e rëndësishme kunder pushtuesit serb, dhe zhvillimet e përgjithshme në Vërri, që nga fillimi i luftës e deri në fund. Nikohsisht, autori përbmledh edhe kontributin e shumë luftëtarëve të lirisë, të cilët më vonë një pjesë e tyre ranë edhe në fushat e nderit, në luftë kundër armikut. Një fokus të veçantë, fillimishtë libri e mbanë në vendlindjen e autorit në Hoqë të qytetit, sepse duke qenë më afër zhvillimeve, ai u rrinë më besnik dëshmive. kësisoj ai sjell dëshmi që nga organizimet e para , duke u zgjeruar pjesërisht edhe brenda fshatrave të tjera, kuptohet brenda mundësive të njohjes së situatave dhe zhvillimeve nëpër gjithë zonën. Siç thamë më lartë, një kujdes të veçantë, u kushton përshkrimit të betejave, në të shumtën e rasteve nëpëmjet të personifikimit të individëve që marrin pjesë nëpër ato beteja. Por përshkrimi i tyre, ka rëndësinë e vetë, sepse siç përmenda më lartë, vete ngjarjen, janë ngjarje historike, dhe për ata që merren me këtë çështje, libri sjellë mjaftë dëshmi nga këto zhvillime. Të gjitha këto ngjarje, që nga fillimi i organizimeve të para të UÇK-së, e deri në ofenzivën e armikut, në shtator të vitit 1998, prekin detaje të rëndësishme historike, të cilat meritojnë të zbërthehen e studijohen nga historianët. Më pastaj vjen ajo periudha e pas ofenzivës në Vërri, përplot vuajtje, djegie e vrasje nga dora e armikut, që i la Vërrinit, për të arritur tek rifillimi i luftrave në mars të 1999-tës, sërish në Vërri. Një pjesë të rëndësishme zen edhe kaptina e largimit të popullatës së kësaj ane, nga votrat e tyre, drejtë Shqipërisë. Autori duke dhënë detaje, sjellë pjesërishtë një origjinalitet të veçantë për këto ngjarje të popullit tonë. Përpos listave të të vrarëve, ai sjell edhe lista të dëmeve materiale që solli armiku anës së Vërrinit. Një tjetër kaptinë po aq e rëndësishme, janë hartat e zonës së lirë të Vërrinit, albumi i fotografive të luftëtarëve e dëshmorëve, pjesë biografike e kujtime tjera, të cilat janë dëshmi historike e faktografike në libër. Pa u zbërthyer edhe më në detaje të librit, vlerësojmë se libri i autorit Muhamed Krasniqi, është një dëshmi e mirë për luftën e Vërrinit, i cili do ti shërbej përpiluesve të historisë, për të nxjerrë shumë ngjarje e data të rëndësishme nga kjo kohë. Ky libër është dhe do të mbetet një ogur i mirë, dëshmi autentike për luftën e UÇK-së në trevën e Vërrinit dhe gjitha zhvillimet brenda kësaj zone.<br /><br />Dhjetor, 2002, Zvicër<br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong>Metafora e fjalës së çiltër</strong></span><br /><br />Femi Bektashi “Stacioni i fundit”, MESHARI, Prishtinë, 2005<br /><br />Gjat këtyre tre-katër vjetëve janë prezentuar me libra të tyre një numër mjaft i madh krijuesish në mërgim Femi Bektashi pas librit të parë " Jeta trime " dhe të dytit " Toka gjëmon ", sivjet lexuesit shqiptar iu prezentua me një libër tjetër me poezi "Stacioni i fundit".<br />Që në kontakt të parë me poezinë e këtij poeti vëren se vargu i tij të ngacmon, meqë autori niset nga objekti real, botën e brendshme poetike e përcepton pothuajse në mënyrë të hapur, reale, pa hezituar ta thotë troç të vërtetën. Në këtë mënyrë ai u bënë sfidë shqetësimeve të tij larg atdheut, duke çfaqur kështu një ligjërim poetik të çiltër, që pushton sa po ta lexosh. Autori nuk oshilon të bëjë eksperimente, por çdo gjë e nis nga vetja, bota që e rrethon, të cilën e ka përjetuar, qoftë në vendlindjen e tij, qoftë ne mërgim ku vepron.<br /><br />Sfida e poetit<br /><br />Si çdo akt i brendshëm shpirtëror intim, poezia e Femi Bektashi-t nuk shpreh vetëm një dëshirë për egzistencë për të rrëfyer pikëllimin apo mallin larg atdheut të subjektit lirik, por njëherësh ta ngrejë ëndrrën e tij nga një krijim magjik në zhgëndërr. Liria e të shprehurit është sugjestive, konvencionale, evolive. Herë-herë ligjërimi poetik del jashtë disa konvencave, por kjo vlen për arsye të shpërthimit emocional, pak a shumë parafrazik, por në fokus gjithmonë është njeriu ynë dhe rrugëtimi i tij.<br />Për shembull, ky motiv vërehet në ciklin e parë " libri i hapur", tek poezia " KU E KAM FOLENË". Ky cikël shquhet për artikulimin e fatit të individit dhe të kolektivitetit, tjetërfare as që mund të paramendohet frymëzimi poetik. Përveq këtij momenti, poezia e këtij cikli shquhet për faktin se shpreh mënyrën e ekzistencës, pikëllimit nëpër botë të njeriut tonë, që poeti e ndjen më për së afërmi, meqë edhe vetë gjendet në mërgim.<br />Duke mos iu larguar motiveve të këtij libri të konceptuar brenda pesë njësive ciklike, gjatë leximit mund të mbështesim mendimin se në të gjitha ciklet si në atë: “LIBRI I HAPUR” , " IA THASHË KËNGËS ", " MALLËNGJIMI ", " ËNDËRR E FSHEHUR " dhe " RRUGË E QIELL ", mund të thuhet se është poezi që përcepton fatin e individit, shqetësimet e tij, të ndryshuar nëpër faza të cilat nuk kanë prekur aq tepër njëra-tjetrën, sa vetë fakti se poeti i ka harmonizuar at: i ka bërë unike.<br />Është kaq i thellë në mendime, mbase metafora e fjalës së çiltër e bënë këtë poet të lexuar dhe ta shmangë lexuesin për një çast nga mallëngjimi. Atmosfera e fatit tonë është dhënë jo vetëm në aspektin bardh e zi, por i ngjyrosur, ku poeti inkuadron vargje që ngrejnë probleme të gjera, duke u nisur nga detajet, fotografia e atdheut, e gjer te shtresat më të thella shpirtërore. Përgjithësisht poezitë e këtij poeti kanë për subjekt njeriun e mërguar dhe ky libër vjen në kohën kur mërgimtarët tanë zihen nga mallëngjimi për atdheun e robëruar, kurse paraqitja e Bektashit me këtë libër është një sfidë, sepse libri përmban në të vlera të mirëfillta artistike.<br /><br />Lirika e shqetësimeve<br /><br />Dy ciklet e fundit " ËNDËRR E FSHEHUR " dhe " RRUGË E QIELL " mund të aktivizojnë reminishencat e poetit, i cili shpreson në shprehjen e tij, ligjërimet e tij poetike, duke menduar botën jo vetëm brenda kornizave të caktuara të ndjeshmërisë por poetët e tillë në kërkesat e tyre karakterizojnë subjektin lirik nga aspekti filozofiko-letrar, duke dhënë mesazhin sublim ndaj botës së trazuar, ç'është më karakteristike tek ky poet, u ikën implikimeve të shprehura ë herët në poezinë shqipe. Ky konstatim vjen pas një leximi që i bëhet sidomos ciklit " MALLËNGJIMI ", që ka një koincidencë me udhët, mërgimin: Në këtë natë të errët<br />Gjumi s ’më merr dot / Sytë më janë zvogëluar / Pse ti vajte larg /, e kjo është tragjike dhe njëkohsishtë për fat të keq shumë reale. Ku ka qetësim, ku ka mënyrë e të shprehurit më të çlirshëm dhe të hapët se sa ky ligjërim poetik. Nga fondi i këtij libri mundë të nxirret mesazhi sublim që sugjeron në vetëdijësim për mënyrën e të shkruarit, përgjegjësinë ndaj letërsisë, stilit, gjuhës. Prandaj " Stacioni i fundit " është ndër librat më të dalluar që janë botuar në redaksinë e botimeve "Orfeu". Vlerat letrare estetike mund të shpalosen vetëm pas një leximi të vemendëshëm dhe profesional, për çfarë lexuesit do të ndahen të kënaqur në këtë kohë të rëndë me strese e vuajtje të mëdha.<br /><br />27, tetor 2005, Zvicër<br /><br />Gëzim Ajgeraj<br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong>Nesi, Nesi interesi</strong></span><br /><br />Ibrahim Skenderi "Nesi, Nesi interesi", poezi për fëmijë, botoi "pionieri", Prishtinë, 1997, faqe 32.<br /><br />Në vend të hyres:<br /><br />Poeti, piktori dhe mësuesi Ibrahim Skenderi, i lindur më 1948 në Brrut të Opojës, deri më tani ka publikuar disa libra; "Dritë e dituri" (Monografi për shkollën fillore "Sezai Surroi" të Bellobratit, poezi për të rritur; "Pas heshtjes" (1994) dhe "Portreti i pakryer" (1996), ky është libri i katër dhe i pari për femij. Pos përkushtimit në libra dhe në punën e edukimit të brezave, Ibrahim Skenderi merret edhe me vizatime, e sidomos punime për libra e kopertina, tek të cilat e ka dëshmuar talentin, për të cilin edhe ka studijuar (degën e artit figurativ) në Prishtinë. Nën edicionin e revistës pionieri, ai botës së më të vegjëlve, u sjellë një libër shumë tërheqës për lexim.<br /><br />NESI, NESI INTERESI<br /><br />Është përmbledhja me poezi, e cila për tematikë e ka voglushen Nesi dhe botën e sajë. Përmes botës së kësaj voglusheje, poeti portretizon botën e më të vegjëlve, lojën e tyre, aventurat fëmijërore, kuriozitetin e botës së fëmijëve etj. Voglushe Vanesa, apo siç e çuajnë rrethi i sajë Nesi, është një voglushe hokatare, me tufat e flokut të lidhura si të voglushes aktore "Pipi" dhe me veprimet e saja fëmijnore, ngjan si një artiste e vogël. Pikërisht përmes voglushes Nesi, poeti vë në varg kuriozitetin e voglushes, dëshirat e saja, lojrat me të cilat argëtohet ajo, etj. Ajo ka shumë dëshira, njëra ndër to, është edhe imitimi, të cilin ajo e bënë sa herë që e she në ekran të televizorit, këngëtaren "Gili". Dëshiron ti ngjajë asajë, ndaj dhe shpesh në dhomë tek e shikon televizorin, e fillon vallëzimin nëpër dhomë. Voglushja Nesi tregon interesim edhe për lexim, edhe pse ende se ka mësuar alfabetin, megjithatë ajo herë pas here i shqipton shkronjat nga Abetarja. Dëshirat e saja jan të shumta, ajo ka dëshirë të eshë fustane të bukura, "bëhet si nuse", imiton traditën e qëndrimit të nuseve në këto anë etj. Ajo çfaçë interesim edhe për botën rreth sajë, mbi të gjitha për vizatimin. Nga temat që trajtohen në vargje, poeti portretizon një voglushe që gjithmonë gjendet pranë tij. Kjo mu për faktin se poeti edhe vetë vizaton dhe nga rrjedha e vargjeve, voglushja duhet ti takoj rrethit të poetit. Pa vazhduar më tej, në zbërthimin e temave, dalim tek vargu i fundit, në libër; Ju qeshni me mua/ kur fjala më ikën / ani, ani, qeshni, / unë po rritem... rritem!/, pra përmes fjalëve të vargut, "Ani, ani, qeshni", arrijë të kuptojmë botën e voglushes Nesi, botën e të gjithë voglushëve të moshës së sajë të njomë. Për fund konstatojmë, se poeti arrin shumë bukur të hyjë në botën e fëmije, ti kuptojë ata, dëshirat e tyre, dhe ti vargëzoj ato nëpër vargje.<br /><br />gusht, 1997, Prizren.<br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">Fryma popullore e odës shqiptare në anekdotë e satirë</span></strong><br /><br />Një vështrim i shkurtër librit Anekdota popullore dhe Satira autoriale, të autorit Mehmet Bislimi, botuar nga shtëpia botuese "Mëmëdheu" nye St. Gallen të Zvicrës<br /><br />Oda Shqipare, jo vetëm që ka qenë vendi i vendimemarrjeve të mëdha të qështjes kombëtare, por ajo ka qenë edhe bartëse e krijimtarisë popullore që e ka ruajtur me fanatizëm nëpër shekuj, ajo edhe sotë e kësaj dite nëper disa treva të atdheut të shqipeve e ruanë dhe e kultivonë këtë pasuri me vlera shumë të qmuara etnologjike, të cilat për fat të keq edhe sotë e kësaj dite, nuk janë hulumtuar sa duhet dhe dokumentuar. Duke i pasur parasyshë ndryshimet e përgjithshme shoqërore, krijohet mundësia e rënjes në harresë të kësaj pasurie kombëtare. Mehmet Bislimi, poet e publicist nga Prekazi i Kosovës, njohës shumë i mirë i burimeve etnologjike, sidomos asajë të odës shqiptare, përmes librit; Anekdota popullore dhe satira autorial, na vjenë para lexuesit me një ibër shumë të qmuar per lëmin e etnosit tonë. Mesazhi i librit per veqë si pasuri etnologjike, është e vërteta që duhet të thuhet me guxim, siq thotë autori, pra në këtë rastë përmes satirës dhe anekdotës, vë në thumbë anët negative në shoqëri, shëmtitë e kohës, zventuesit e sajë, për të i shkëputur nga e keqja, apo siq e thotë autori:ta kujtonë që të mos e përsëritësh më (fq. 5, Ma lan besa!). Paraqitja e ngjarjeve, skenave në stilin e "meseleve" popullore, na jepë të kuptojmë se autori ka një kulturë të gjërë të njohjes së traditës, deri te dokumentimi me gjuhën e pendës, apo më mirë të themi; ai është rritur në odën e traditës kombëtare. Pra, meseletë herë të paraqitura edhe në humorë, herë herë në formën e kritikës, shprehë jo vetëm revoltën e brendshme të autorit, por është kjo më shumë se revotë personale, sepse është tradita e odës shqiptare, që nuk i duronë zventuesit e kohës, karakteret e ulta, ato gjithmonë i ka luftuar, thumbuar, në mënyrë që ato vese të largohen nga njeriu i ynë, Shfletimi i këtijë libri, a nuk është gjetje e vetvehtes, e atyre që në vehte elemente të karaktereve të ulta, që e dëmtojnë një rreth, një shoqëri a një kombë, pikërishtë këtu qëndronë madhështia e këtijë libri, sepse aty goditen fuqishëm elementet negative në shoqëri. Është filozofia popullore e shprehur nye libër, që e m bartësin e vlerave: i vë në lojë karakteret që dëshirojnë të "përirojnë gardhin me zgjedhye në qafë": shprehë neveri ndaj insistimeve të karaktereve të caktuara që synojnë të imponohen në fusha të caktuara ku nuk e kanë zanatin e vetë dhe m veprimet e veta, si thotë autori, që duke dashur të bëhen këngëtarë "të hallakasin mendësh". Dhe krejtë në fundë, shpresojmë që Mehmet Bislimi, edhe më tej ta pasurojë etnosin tonë me libra të kësaj gjinie letrare.<br /><br />Gëzim Ajgeraj, 14.2.2003, Zvicër.<br /><br />RECENSION<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">Vjosa Karanezi, "S'më la koha të bëhem kohë", Poezi, Botoi "fidani", Prizren, 2005.</span></strong><br /><br />Vetë jeta, brenda të cilë përpelitemi, ecim lëmë gjurmë, është një kohë, është një kronikë. Se sa e përceptojmë ate dhe si e pëceptojmë, janë shumë faktorë që e rrethojnë njeriun tonë, në këtë rast edhe poeteshën e re Vjosa Karanezi. Ajo bashkëjeton me këtë kohë, e përcepton atë nga bota e sajë, dhe përmes fjalës së sajë, koha vjen e bëhet varg. Janë ngacmimet e brendshme emocionale të cilat kthehen në metafora dhe si të tilla ato sotë vijnë përpara neve. Këto ngacmime të brendëshme emocionale, pa tjetër se janë lindur ushqyer e rritur brenda sajë. Pra ato janë bërë pjesë dhe mishërim, që pa tjetër kanë ndikuar edhe faktorë që e rrethojn njeriun tonë. Po të kthehemi tek kapitulli i fundit i librit;Ju që mbollët dashuri në poezinë time, frymëzimi do të na del nga rrënjët, rrethi, njerëzit pranë sajë, dashuria,koha. E gjithë kjo dashuri, bëhet varg dhe hynë në lirikë, si një metaforë e cila rrezaton dritë. Mbi të gjitha unë humbësi i kohës. Është lirika e cila vjen, hynë në kohë si pendim, për atë që ndonjëher mundë edhe të mos jetë sjellur brenda konditave të kohës. Vjenë si liri e zgjeruar brenda pjekuris së moshës, vetëdijësimit personal, rrethit dhe faktorëve tjerë, që nganjëherë na i ofronë koha. Pra shpeshëherë na ndodhë që të jemi vetëm fiziku i kohës, por që më vonë do ta kuptojmë se kemi qenë edhe jashtë rrjdhës së sajë. Ky definim në përceptimin poetik të poeteshës, na vie si kotësi e së kaluarës. Dhe pritja bëhet e pa durueshme, sa që hyn edhe në varg; "deri kur", Fq. 4, pra bëhet poezi, të paktën sa për ta qetësuar shpirtin e trazuar. Dhe përcemtimi i kohës, kapë dimensionet e akceptimeve nga këndi i poetit. Pra kalohet në një përceptim më të gjallë, për të qenë vigjilente edhe me kohën brenda të cilës hapërojmë. I gjithë ky përceptim, kjo bredhje nëpër kohë, është një udhëtim që shkrihet ë varg. Dhe ky bashkëjetim me kohën, me njerëzit, ushqehet me dashurinë e poeteshës, dashuri e cila deomos kalonë nëpër labirinthet kohë. Është e pa tjetërsueshme, se poetesha ia del ti tejkaloi labirinthet e kohës, i beson vetes, fjalës dhe këtë besim ajo kërkon ta shpërndaj përmes vargut. Në këtë rastë lirika bëhet thirrje, apel për besim, duke e larguar pesimizmin që mundë t shoqëroi moshën, rininë. Pra është mosha që e shoqërojnë ndjenjat, dashuria, shqetësimet, ka grindje, heshtje kësaj kohe, ndarje, gabime kërkim falje, deri në kërkim të një qetësie pse të mos themi shpresuese. I gjithë ky udhëtim me kohën bëhet varg, lirikë që rrallë herë shkruhet për të, sidomos nga gjinia femrore. Është guxim, pse të mos themi se vetë jeta është një varg që diku fillon dhe rrjedhë rrjeshëm me kohën. Është dashuria që e ushqen atë, i jep shpresë, motiv, nxitje për ecje përpara. Nuk folëm për stilin, gjuhën, vargu, strukturën dhe shumë elemente tjera, që e përbëjnë vargun, por mendojmë se modestia është shumë e arsyeshme për librat e parë. Jemi dëshmitar besnik, se rruga e artit, në veqanti ajo letërsisë kërkon punë, vizion dhe sarificë. Urojmë që zonjusha Vjosa të ecë përpara kësaj rruge shumë të mundimshme, pa u ndalur duke u ngjitur me lehtësi shkallëve të letërsisë.<br /><br /><em>Gëzim Ajgeraj, Korrik 2005 Prizren</em><br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">Xhemajli Berisha ”KËSI LOTËSH S'KANË DERDHUR SYTË E MI", poezi, K.L. "Fan S. Noli", Prizren, 2001<br /></span></strong><br />Në vendë të hyrjes:<br /><br />Fati i atdheut të robëruar, ishte edhe fati i Xhemajli Berishës. S'kish si të ishte ndryshe, kur ky mishërim me atdheun, kjo dashuri për lirin e tij, është edhe fati i pa ndashëm i jetës së tij. Dashuria për atdheun e lirë vjen e bëhet ideal, të cilin do ta shoqëroi gjatë tëre moshës sa jetoi ai, ideal për të cilin edhe flijoi. Të jesh idealistë për lirinë e atdheut, nuk është shumë e lehtë, duhet të kesh vizion për të ardhmen e tij, lirinë e popullit, veti të cilat i kishte të mishëruara Xhemajli Berisha. Mirë po mbi të gjitha të jesh idealit militantë, është guxim, trimëri, dëshmi e një atdhedashurie të sinqertë, dhe i tillë ishte Ai. U lindë më 17 prill 1957, në fshatin Brestofc të Rahovecit. Shkollimet e para i mori në vendlindje dhe në Arbanë të Prizrenit, ku migroi bashkë me familjen. Akademinë pedagogjike e mbaroi në Prizren, ndërsa ne Prishtinë, më 1982, diplomoi në fakultetin ekonomik. Siç shihet, vitet e lëvizjeve të mëdha, të demostratave të vitit 1981, e gjejnë student, ku mori pjesë aktive, në demostrata e protesta. Fillimisht punoi si profesor i lëndëve profesionale në gjimnazin e Prizrenit, ndërsa gjatë vitit shkollor 1987/88, kalo në Akademinë Pedagogjike si mësimdhënës i lënëve profesionale. Gjatë gjithë kësaj kohe, veprimtaria politike e patriotike e Xhemajli Berishës ishte shumë e bujshme. E gjithë kjo veprimtari, do të vazhdoi deri në fillimin e vitit 1989, në kohën e protestave të minatorëve, protesta në të cilat ai mori pjese aktive dhe kundërshtoi haptas ndryshimet kushtetuese që i ofronte okupatori. Më 3 prill 1989, Xhemajliu, arrestohet nga shërbim i sigurimit shtetëror serb i instaluar në Kosovë. Nga data 3 - 6 prill, Xhemajliu mbahet në qelinë numër 20 te burgut të qarkut në Prizren, dhe gjatë kësaj kohe, nga punëtorët e sigurimit shtetëror, mirret në pyetje, torturohet e keqtrajtohet, në mënyrat më mizore. Duke e parë këtë qëndresë pathyeshmëri te këtij militanti të atdheut, sigurimcat e shtetit serb në Prizren, e shuajnë në mënyrën më barbare, jetën e këtij militanti të atdheut. Xhemajli Berisha, ishte dhe mbeti i pa thyeshëm, atdhetar e militant, bir besnik i atdheut. Jo vetëm kaq, shumë vite më vonë pas vdekjes u botuan edhe poezitë e tija, të lëna në dorëshkrim. Poezi të cilat kapin një periudhe te gjatë të shkrimit. Shembull qe argumenton se Xhemajliu, kishte shkruar herë pas here dhe poezi, me të cilat ai na jep dëshmi se kishte kishte edhe shpirt poetik. Ai ishte i tillë, me një modesti të theksuar, dhe i sinqertë. Veti të cilat i shoqëronin veprimtarët militant, të kauzës sonë kombëtare.<br /><br />KËSI LOTËSH S'KANË DERDHUR SYTË E MI<br /><br />S'po të jap trëndafil<br />Që t'i marrësh erë,<br />Po ta lë poezinë,<br />Ta më kujtosh përherë<br /><br />(Po ta lë poezinë) fq. 7.<br /><br />Lirika në librin e Xhemajli Berishës, është zëri autentik i shpirtit të tij, i ruajtur dhe i ndrydhur brenda vargut, për ta ruajtur atë ndër vite, nga rrebeshet e kohës nëpër të cilat u përbirua populli i ynë, por jo edhe poeti. Fati i tij ishte i lidhur ngushtë me fatin e atdheut dhe për të edhe u flijua. Por siç e thamë në fillim, lirika e lënë në dorëshkrim, na e sjellë zërin autentik të shpirtit të tij poetik. Shpirti i tij vjen në fjalë, në varg e ringjallet, duke sjellë mes nesh dashuri, ndjenjë, besnikëri, sinqeritet, fjalë etj, për një kërkim të ri, për kohëardhurën aq shumë të pritur, lirinë. I gjithë ky gërshetim temash, përmes lirikës është shprehja më e mirë e ndjenjës së tij, e brezit të tij, idealizmës brenda të cilit mishëronte shpirti i tij. E gjithë kjo shprehje e ndjenjës së dashurisë, për mes vargut, është dashuria për atdheun, lirinë e tij. Dhe gjithë kjo ndjenjë, në ecje me kohën do të shpaloset edhe më çiltër. Sepse është koha ajo që kërkonte ndryshim, dhe shpalosje të ndjenjave, të atdhetarizmës. Pra e gjithë koha e viteve të tija, sa vinte e bëhej më e zymtë, por në shpirtin poetik ajo bëhej më shpërthyese, siç bëhet poezia në vazhdim. Duke e dëshmuar shprehjen gjithnjë e më hapur të mendimit për ndjenjën e lirisë që ai dhe bashkëmendimtarët e tij e kultivonin në shpirtin e tyre. Nga kjo shohim edhe një element të veçantë të shkrimit të poezisë në kohë të ndryshme, si një kronik që e përcjellë jetën e tij. Pra, një poezi e shkruar në kohë të ndryshme për një periudhë të gjatë kohe. Pra pikërisht kjo e vërteton edhe thënjen, se me kalimin e viteve, vargu bëhet më shpërthyes, më i hapur, më kërkues, duke shprehur edhe militantizëm, të cilin edhe kishin djemtë e idealit të lartë të atdheut, siç ishte Xhemajliu. Në ciklin e parë të librit; "Fjalë e vërtetë", shpaloset shpirti i sinqertë i poetit, në atë të dytin; "Uri e etje kam - për ty", ai bëhet më këmbëngulës shtigjeve të kërkimit;<br /><br />Ti po më shtërngon me fuqinë shpirtërore<br />Kësi lotësh s'kanë derdhur kurrë sytë e mi,<br />Janë lot të kthjellët të dashurisë rinore<br />Të lutem mos m'i fshijë!<br /><br />Në më shterren lotët<br />ka të bëj pastaj<br />Diçka do të derdhin këta sy,<br />Një det të pa fund, një det të paskaj,<br />Në mos paça lot, do të derdh gjak për ty!<br />...<br />(Shtigje kërkimi), fq. 29.<br /><br />I gjithë ky shpërthim do të vie nga një pritje e gjatë, i cila e dërmonë njeriun, i humbë kuptimin jetës, ndërsa gjurmët e saja vijnë e shtrohen brenda shpresës për një të ardhme të mirë. Por e gjithë kjo etje, kjo kërkesë e kërkonte kohën, dhe dukej se koha po vinte, apo siç do të thuhej në ciklin e tretë të librit: "Ka ardhur koha". Koha për një shprehje të hapur të mendimit, për një kërkesë të hapur të të drejtës për liri. Ky shpërthim, kjo besnikëri ndaj çështjes së atdheut, ky militantizëm, do të shprehet më së miri në vargjet;<br /><br />Këtë tokë ku kemi le e nderojmë<br />Sepse shqiptarë ne vetes i thomë.<br />Gjaku s'na dhimbset që hargjojmë<br />Kur armikun si shqipe e luftojmë<br /><br />Shumë të huaj deshën ta robërojnë<br />Nëpër këmbë ta marrin ta pushtojnë,<br />Po cili do që shkeli te ky dhe<br />Kurrë më s'u kthye atje ku ish le.<br />...<br />(Këtë tokë ku kemi le e nderojmë), fq. 54.<br />Ky artikulim i atdhetarizmës se poetit, në tabanin kombëtar, përmes vargut do të shtrohet edhe në poezinë; "Abdyl Frashëri", me çka do të identifikohet qartë kërkesa e djemve atdhetarë të rangut të Poetit. Apo në poezinë ; "Pritja", ku poeti përmes vargjeve, shfaqë hapur idenë e bashkimit; "Malli për ju po më rëndon, / Ah, sa kohë ka që s'ju takoj, / Dua të nisem të vij, / Por kufirin si ta kaloj" /. Dhe e gjithë kjo përpjekje, kjo luftë, bëhet për të vetmen fjalë; Liri. Lirinë, që aq shumë na mungoi neve shqiptarëve, jashtë trojeve etnike.<br /><br />Për ty gjaku s'u kursye,<br />As djersët e ballit,<br />Që kjo tokë të jetë e lirë.<br /><br />(Lirisë), fq. 63.<br /><br />Nga rrafshi të cilin e zbërthyem librin ,deshëm të dëshmojmë se poeti Xhemajli Berisha, i tillë çfarë ishte në jetë, ishte edhe në varg, në poezi. Këtë njohje, këtë zbërthim të vargut të tij, nga një përceptim i hollë, do të shihet shumë lehtë se poeti ishte i çiltër, i sinçert, i thjeshtë e modest, me një taban të pasur atdhetar e me një guxim e vendosmëri prej militanti. Hë pra, i tillë mbeti në altarin e atdheut, i tillë përmes vargut edhe në letrat shqipe.<br /><br />18. 8. 2001, Zvicër<br /><br />Recension<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">Ngacmimet emocionale në metaforë<br /></span></strong><br />(Ilam BERISHA: "Aromë poetike", Poezi, Botim i autorit, Prizren 2002)<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br />Përceptimi i brendshëm poetik, i shprehur në metaforë, është libri i parë i poetit; Ilam Berisha. Me një sens të hollë dhe të lehtë poetik, autori paraqitet me mjaftë suksesë përpara lexuesit, duke sjellë në vargë botën e brendshme emocionale dhe ajo që e rrethonë atë. Duke e lexuar këtë metaforë, lexuesi i mirfilltë, krijonë përshtypjen e një mjeshtrie të hollë poetike, fjalë pakë, e kuptim gjërë, që premtonë në të ardhmen ngritje të suksesshme në rrugën e vështirë të mjeshtris së pendës. Një titull pak ca modest, për vargjet që ndërtojnë librin, megjithatë për fillimin e mbarë një akceptim i tillë e mbanë vulën e arsyes.<br /><br />METAFORA FJALËS<br /><br />Libri "Aromë poetike" i poetit të ri Ilam Berisha, është metafora e përjetimeve emocionale dhe botës për rreth, që e ndërtonë universin e njeriut tonë në këto anë. Fjala në vargë na vjen si një qiltërsi metaforike e cila në vete ngërthenë qiltërsinë fjalës kuptimplotë. Aromë poetike, është titulli dhe vargu me të cillin hyjmë në botën metaforike nga e cila do të na delë përpara i gjithë ai universi shqiptarë si preokupim njeriut të kohëve tona, në këtë rastë i poetit. Coptimi i hartave të europës, na vie si pikëllim i njeriut tonë, i cili nga këto gjeografi të coptuara më së tepërmi u dëmtua. Ai i nda në disa pjesë e copa, duke qenë i munduar, i shtypur e i masakruar në këtë "relief të deformuar" siq thotë vargu; ( Trup i ndarë, f. 6). I gjithë ky udhëtim, bartet mbi rrudhat e njerit tonë të shumëvuajtur si shpresë e një të ardhme më të mirë. Dykrenarja, është pika e bashkimit të njeriut tonë të shkapërderdhur gjithandej, pa të cilin synim do të ngelim gjithmonë tronditjeve. Tronditje të cilat njeriu i ynë i përjetoi lotit, gjakut, hirit mbi kulla, deri te skalitja në lapidarë, apo ardhjes së pjeshsme të agut të bardhë i cili doli flakëve të luftës.<br />Shkrepsë e huaj<br />flakë në qielln tim<br />ofshamë gjyshi, stërgjyshi...<br />nën hirin e shekujve.<br />Etje për dashuri<br />tokë e larë me gjak<br />për prehje të qetë.<br />FLAKË, (f.10)<br />Janë hijet e zeza, që kanë harbuar mbi tokë e nën tokë dhe në dheun e poetit kërkojnë të bëhen zotë. Është e dhembshme sa edhe vetë plagët me të cilët doli nga flakët e luftës, pak vite më parë ky popull, por është realiteti i cili sillet si hije e zezë dheut të arbërit. Janë intrigat ato, që njeriun tonë e bëjnë edhe më të vuajë. Janë gacat e fshehura nën hirin e Kosovës, të cilat me dinakërin e tyre, pjesërishtë nën dorën e kaskave blu, i bëhen hije të zeza, njeriut tonë, Kosovës. Poeti synon një botë të re, pa grila, nga e cila njeriu ynë do të ndihet i lirë në rrugën e ardhmërisë.<br /><br />KUJTIMET PËR VENDLINDJEN<br /><br />Ai i hedhë një shikim të kaluarës, duke udhëtuar nëpër kohët e dhembjes të cilat për asnjëherë në histori nuk ju ndanë njeriut tonë, Vërrinasit plisbardhë. E gjithë kjo kohë, njeriun e këtyre anëve e përcolli si një tragjedi nëpër të cilën kaloi kombi ynë. Ajo u bartë deri në luftën e lavdishme të popullit tonë, nëpër njeriun heroik të këtyre anëve. Koha në të cilën e jetonë njeriu i ynë sotë, është; bota pa orkestër, nga e cila dikush ndihet i lirë, dikush i shtypur, dikush i pasur e dikush i varfër, në fundë duke mos qenë e askujtë ajo. Qyteti i lidhjes, është shpresa, drita nga e cila shpërndahen rrezet te përtej atdheut. Janë këshillat prindërore, rruga e atdheut, përkushtimi për kombin. Të pa ndashme janë kujtimet për vendlindjen, herë vijnë nostalgjike, e herë herë edhe të dhimbshme, duke bartur në vehte dhembjet e kohëve të zeza që ikën bashkë me barbarin e veriut. Lapidarët që ngrihen gjithandej Vërrinit, jan kuptimi i heroizmës të njeriut të këtyre anëve, në përpjekje për një botë sa më të mirë. E gjithë kjo tronditje e njeriut tonë, bartet përmes vargut të poetit, si një botë shum ngjyrëshe, që herë mbytet mallkimit, mjerimit, hipokrizisë. Janë pikat e ndryshme të vështrimit nga të cilat njeriu i pendës i përjeton si të dhimbëshme ato.<br /><br />E SHKUAR, POR KURRË E HARRUARË<br /><br />Sa do e shkuar, kohë barbare nëpër të cilën kalum, asnjëherë e harruar. Ajo bartë gjurmë në njeriun tonë, në dhembjen, në fjalën dhe në vargun e poetit. Shembja e maskave, (f.38) siq e quan poeti rënjen e barbarit, është shpresa e rrezeve të bardha. Ato rreze sjellin me vete edhe dritë nëpër shkëlqimin e të cilës duhet të shikoi njeriu i ynë. Janë toponimet e huaja të mbjella si gjurmë barbare të veriut të zi, të cilat duhen shkulë njëherë e përgjithmonë nga këto troje. Arbëria, është shpresa e re e poetit, plagë e bartur me shekuj nga një emërtim i dhunshëm që ishte mbuluar dikur. Ajo ishte bartur në mendjen dhe në shpirtin e njeriut tonë, për të ardhë e pa prekur në një ditë të bardhë dhe për të u ripërtërirë Arbëria. Ajo vie me qëndresën, luftën, kushtrimin për flijim që i dha njeriu i ynë.<br /><br />DËSHMORËT, LINDJE QË S'VDESIN<br /><br />Janë ata, të cilët e sollën këtë rreze drite, këtë shkëlqim, që njeriu i ynë sa do pakë të ndihet frymëlirë. Patjetër, përkushtimi i poetit, na vie si mirëjohje, për ata që dhanë gjthqka nga vetja, për një botë tjetër. Janë legjendat e tyre, janë legjendarët ata që i dhanë shkëlqim kësaj copë lirie, kësaj frymë lirie, kësaj fjale të lirë. Lidja që s'vdes, (f.44), është poezia me të cilën, poeti i përkushtonë kryelegjendarit.<br />Lindje që s'vdes<br />as sot as më vonë<br />udhërrëfyes parajse<br />do t'jetë përgjithmonë.<br />LINDJE QË S'VDES<br />(Adem Jasharit)<br />Është ky vargu i përkushtimit, me të cilin kujtohet legjenda e historisë më të re të kosovës, i cili dha gjithqka nga vetja, që ky popull të jetë i lirë në trojet e veta. Lufta që u zhvillua në këto anë, mori shumëqka me vete dhe shum gjurmë e dhembje në shpirtin e njeriut tonë, në këtë rastë edhe të vetë poetit, i cili e përjetoi edhe vetë mbi shpatullat e tijë. Ai bartë me vete një bagazh të gjërë kujtimesh por edhe dhembjesh te cilat ia la ajo. Xhevat Berisha, është legjenda e luftës së Vërrinit, është bashkë-kohënik i poetit, koleg i punës në arsim për shumë vite. Patjetër dhembja përjetohet shum afër, por edhe krenaria si pjesë e luftës dhe e veprës që e la Xhevati. Ai na vie si pishtarë i lirisë, (f,46), në vargjet e përkushtimit për të.<br />Buzëqeshur<br />krenar<br />shpirtëbardhë engjëllor<br />udhërrëfyes mirësie<br />Fanar i pashuar<br />për ditë të arta Lirie<br />PISHTAR I LIRISË<br />Pa dyshim se lufta pati shumë dëshmorë, edhe ajo e Vërrinit, shumicën nga të cilët poeti i njohu nga afër dhe iu kushtoi vargje, por ata janë të shumtë dhe nuk mundë të hyjnë në një libër, por jo edhe në krjimtarinë e ardhëshme krijuese të autorit. Rënjet, pa tjetër e kanë misionin, ato bartin me vete amanetet të cilat i lanë dëshmoret që e bartën barrën e ringritjes sonë, ringritje e cila solli rreze të arta këtyre trojeve. E gjithë kjo që u tha dhe ajo qka mundë të thuhet, më bukur thuhet përmes vargut metaforik, të cilin mundë ta përceptoni më së miri gjatë leximit të këtijë libri.<br /><br />Zvicër, nëntor `03<br /><br />Gëzim AJGERAJ:<br /><br />SIMBOLIKA E DHEMBJES DHE QËNDRESËS KOMBËTARE<br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">(Brahim AVDYLI: ”Baraspesha e humbur”, poezi, botoi Shtëpia Bo-tuese “Qëndresa”, Gjakovë, 2003</span></strong><br /><br />Në vend të hyrjes<br /><br />Ajo që më së shumti të bie në sy duke lexuar vargjet e poetit Brahim Avdyli, është ndjenja e fuqishme e dhembjes për fatin dramatik të shqiptarit dhe përkushtimi i përhershëm për të ushqyer qëndresën kombëtare, pra për të ngadhnjyer mbi këtë dhembje. Mjafton të lexohen tre librat e fundit të tij, me poezi “Klithje nga fundi i ferrit” 1997, “Gjuha e dheut tim” 1999 dhe “Baraspesha e humbur” 2003 që të përceptosh këto dy aspekte të poezisë së poetit Brahim Avdyli, që të bëjnë të meditosh vorbullën e madhe të fatit të shqiptarit dhe përpjekjen e tij të pandalur për të ngadhnjyer mbi Të Ligën. Dhembja nuk i ndahet shqiptarit asnjëherë nëpër kohë, por qëndresa e tij është poashtu e vazhdueshme, deri në sendërtimin e aspiratës shekullore për liri, që për poetin nënkupton zgjidhjen e drejtë të çështjes kombëtare.<br />Në fakt, të gjithë librat poetik të këtij autori janë dëshmi e fuqishme e dhembjes për kombin dhe fatin e tij, sikurse e ushqimit të qëndresës sonë deri në mbijetesë. Fati i poetit identifikohet me fatin e popullit të tij që kaloi padyshim nëpër katrahurat e tmerrshme të kohëve. Klithmat e poetit janë klithmat e ndërgjegjes së popullit të tij që shtresohen deri në fund të ferrit, nëpër të cilin kaloi populli i ynë. Vetë poeti i takon Brezit `81, brezit që përgaditi ngjarjet e mëdha të këtyre dy decenieve, brezi që u godit pamëshirë nga dhuna, përndjekja, armiqtë e lirisë së kombit shqiptar dhe veglat e tyre, por që me ndërgjegje të lartë njerëzore dhe qytetare u bëri ballë të gjitha këtyre sfidave dhe ushqeu pandërprerë qëndresën tonë kombëtare, sikurse luftën për liri.<br />Prandaj vetëkuptohet se gjuha e dheut të poetit, është parasegjithash gjuha e dhembjes, është gjuha e qëndresës, është gjuha e luftës për vetëmbrojte, për liri, me të cilën mbi-jetuam nëpër kohë.<br /><br />Frymëmarrja e kohës sonë<br /><br />Koha për të cilën flet poeti në librin e tij “Baraspesha e humbur” 2003, është koha brenda të cilës sot përpëlitemi. Poeti ec në hap me kohën, me ngjarjet dhe dukuritë që e karakterizojnë atë. Ndjenja e tij e ndërgjegjshme lufton dukuritë e shëmtuara të kësaj kohe, ndërsa në pasqyrën e shpirtit të poetit rekflektohen sinjale të fuqishme të së ardhmes sonë të mundshme dhe të dëshiruar.<br />Është vizioni i poetit busolla orientuese nëpër kohë, me të cilin vargu i tij e mat kohën dhe na sugjeron se kah duhet të shkohet, për ta mundur Të ligën. Është vendosmëria poetike e një vizioni të pastër, i cili, pavarësisht nga ligësitë që e përcjellin popullin e tij, poetin dhe vargun e tij, me vendosmëri të pathyeshme, përballet me kohën, sado e ashpër dhe e pabesë që të jetë ajo. Janë virtytet e larta njerëzore dhe kombëtare ato që mbrujnë vargun e këtij libri, sikurse të librave para tij.<br />Ky varg buron pikësëpari nga fryma liridashëse e popullit shqiptar, të shkelur me dhunë, të ndarë e të persekutuar, të nëpërkëmbur e të shpërngulur nga trojet e veta legjitime përgjatë shekujve, por kurrë të nënshtruar tërësisht, nën asnjë pushtues dhe nën asnjë shovenizëm barbar, madje as nën politikat mashtruese. Qëndresa e tij ka qenë dhe mbetet shtylla kryesore e mbijetesës, boshti rreth të cilit është zgjuar kur-doherë ndërgjegja e tij kombëtare, është ngritur vetëdija, është ngjallur përkushtimi për liri. As nëpër kohërat kur dhelpra plakë është caktuar të bëjë ligjin, kohëra këto që paralajmërojnë ligësi të reja, si kjo e sotmja, nuk ka vend për letargji.<br />“Qëndro i pafjetur, deri sa të gdhijë, Agu që nuk ngryset”- porositë poeti, shpirti dhe fjala e të cilit bëjnë roje mbi fatin e hidhur të Atdheut e të popullit të tij “ në mendimet e gjalla, për të nesërmen e lirë!” (Rojtar i ditëve, 115).<br />Shtegtimi i poetit është shtegtimi i përpjekjeve për liri. Përmasat e këtij shtegtimi shtrihen nga e kaluara e hidhur, atëherë kur sundonte tërësisht E liga, deri në ditët tona të “lirisë së cunguar”. Ky shtegtim, me të gjitha alternativat e këngës, zhvillohet me një synim të lartë njerëzor e kombëtar, apo siç thotë poeti, për të ndihmuar ëndërrën e njeriut tonë “që të mbijë e gjelbërt/ në fushën e hapur të përpjekjes”, duke vrapuar:<br />…“ ditë e natë përmbi dallgë<br />me këmbët e qullura të këngës<br /><br />diellin e fshehur për të zënë<br />përtej reve të mbarsura në vetëtima!”<br />(Përmasat e shtegtimit, fq. 16-17).<br /><br />Nuk do mend të kuptohet se ky shtegtim promethean është bërë për të ardhmen e lirë të kombit shqiptar. Brenda vargut të këtij libri merr frymë e sotmja, me të gjitha dukuritë që e karakterizojnë atë. Poetin e shqetëson me të drejtë kuaziliria, nëpër të cilën po marrim frymë dhe për të cilën u bënë aq sakrifica të dhimbshme. Përqëndrimi i poetit nuk tejkalon asnjë dukuri me peshë e që duhet fshikulluar, për të arrirë në epiqendër të një realiteti të hidhur, në të cilin, Kryedemoni:<br />…”përsëri po shitet<br />nën petkat e orakullit!…”<br /><br />ai që:<br />…”mjegullën e verbërimit<br />e quan shteg të urtisë<br /><br />duke dashur të na kthejë<br />në stinën e kaluar<br />të dhembjes së pafund…”.<br />(Kryedemoni, fq. 43).<br />Duke e përjetuar këtë kohë, ashtu siç është dhënë, me detaje të gjalla e të zgjedhura, lexuesi e ka të patjetërsuar të meditojë mbi shtigjet e nëpër të cilat mund të sendërtohet ëndërra jonë e madhe: liria, bashkimi kombëtar, e ardhmja më e bukur dhe më e sigurtë. Lexuesi duhet të mendohet përse ka humbur baraspesha, drejtëpeshimi edhe në këtë kohë, çka i mungon të sotmes që nuk është ashtu siç e kemi dëshiruar, që nuk ka ardhur ashtu siç e kemi pritur, ashtu siç ka qenë dashur të vie. Të gjitha këto enigma I zbulon plot ngjyresa poezia e këtij libri. Përmes tyre koha jonë merr dime-nsione të gjalla dhe kjo na bën të mendojmë më realisht, më racionalisht.<br /><br />Ngjyrat e dhembjes<br /><br />Brenda vargut të poetit Brahim Avdyli shtrihet dhembja dhe bukuria e fjalës artistike. Me to rritet kopshti i dashurisë për popullin e tij, për dheun e shenjtë të tokës stër-gjyshore, për Atdheun, i cili frymon fuqishëm kudo nëpër vargjet e poetit. Kjo dashuri e pashuar është lajtmotiv kryesor i vargut poetik, është motivi që poetin e nxitë të thurë vargje, të shpalosë përmes tyre dhembjen e popullit të tij, dëshirat, aspiratat, synimet, me të cilat ngrihen shpresat e pashuara për një të ardhme të lirë, të bukur e të përparuar. Është pikërisht ndjenja e pastërt e dashurisë ajo që e bën të përjetojë e të shpreh dhembjen, ajo që me këtë dhembje e nxit poetin të ushqejë qëndresën, ajo që e shtyn të prekë ndërgjegjen e shqiptarit apo të atyre që vendosin për fatin e tij, që e bën të klithë e të protestojë. Klithja e vargut të poetit është klithmë e dhembjes, është zë i fuqishëm i protestës, që vie plot logjikë mbi dhembjen, është thirrje për qëndresë. Kjo klithmë është kilthma e vargut të rritur në truallin e gjakut, që i mund dhembjet, që nuk pajtohet me ngecjet në rrugën e fatit të shqiptarit.<br />Në varg ka dhembje sepse populli vuan, ka çaste pikëllimi sepse plagët e shqiptarit janë ende të freskëta, janë ende të mëdha, por ka etje sepse etja për të ardhmen e lirë është një ndjenjë e fuqishme, është një ndjenjë tejet e natyrshme për shqiptarin dhe poetin që përcjellë hap pas hapi fatin e tij. Kur populli vuan, vuan dhe poeti. Dhe po-pulli vuan edhe për shkak të gjeografisë së cunguar të trollit të vet. Cungimi, rrudhja, ngushtimi, copëzimi janë plagë të thella të tokës shqiptare, të cilat kushtëzohen nga cungimi i të drejtës themelore të lirisë së tij- bashkimit.<br />Janë plagët ato që shkaktojnë dhembje, përjetimi i sinqertë i të cilave ushqen patjetër qëndresën, nëpër energjinë e të cilës prodhohet drita e shkëlqyer e lirisë. Sepse ajo nuk është vetëm një përjetim i bukur, i ëmbël. Liria është mbijetesë, drejtësi, ekzistencë. Liria është synim, ideal, detyrë, aspiratë. Ajo kërkon energji të caktuar për sendërtim. Liria është kurorëzim i tërësishëm i përpjekjeve shekullore të shqiptarit, që ndërlidhet me të drejtat e tij themelore. Poeti revoltohet mbi faktin se dikush merr guximin të pengojë, zvarrisë, nëpërkëmbë sendërtimin e tërësishëm të aspiratës më të ligjshme e më të natyrshme të popullit të tij- Lirisë, dhe pyet:<br />…“ç`kuptim i mbetet<br />kësaj fjale të vënë<br />vetëm sa për të thënë<br /><br />në fjalorin e çoroditur<br />të mashtrimit!?”<br />(Cungimi i lirisë II, fq. 57).<br />Dhembja është përherë e ndërlidhur me qëndresën, bërthama e të cilës me vete e bartë përtëritjen tonë, mbijetesën. Kjo bërthamë e ka mbajtur gjallë “prushin e këngëve të pavdekshme”- thotë poeti-“nëpër dimrat e egër të dhembjeve”, dhe “ kërcyellin e ka ngjeshur… në murin e qëndresës sonë” (Dega e përtërirë, fq. 105). Ndërgjegjësimi vie nëpër dhembje, për të ushqyer qëndresën, “duke gëlltitur lotin e plasur… e zgjuar mendimet për të nesërmen” (Kasneci i zgjimit, fq. 101). Kjo përkon me të vërtetën hi-storike, sepse shqiptari asnjëherë nuk sulmoi të tjerët, nuk shkaktoi gjakderdhje për shkak të bindjeve të veta apo grykësisë. Shqiptari u ngrit në luftë kur ishte i sulmuar, i shtypur, kur dhembja e tij arrinte kulmin.<br />Hulumtuar nga këto elemente që e ndërtojnë vargun e poetit Brahim Avdylit, ngjyrat e dhembjes e ngrisin vargun e tij në shkallën e një vetëdijësimi të plotë mbi realitetin jetik të shqiptarit, për të shtruar jo vetëm pamjet më tronditëse, por me simbolikën e një qëndrese të natyrshme për të trasuar shtigjet e lirisë. Këto dy dimensione të vargut të tij, pa e hulumtuar bukurinë e fjalës, elementet tradicionale që e ndërtojnë fjalën poetike, figuracionin, stilin etj, e ngrisin edhe më lartë vlerën e vargut poetik. Dhe-mbja, si ndjenjë e fuqishme që e përcjellë atë, brenda të cilës pipon e rritet “kopshti i bukurisë”, është vet fati i njeriut tonë. Kjo dhembje vie të shumtën si përcjellëse e hapave të shqiptarit nëpër kohë, por ndonjëherë edhe si burim i shterrur udhëve të fatit. Nuk është vetëm fati i poetit që e kanë katëndisur vitet “në një pikë vetmie”. Rrotullimi ynë “Rrathëve të ferrit”, kalon doemos pranë ndonjë burimi të shterrur dëshirash, zbrazëtirave të së cilit janë rritur vetëm “drizat e egër të etjeve!” (Burim i shterrur, fq. 12 ). Aq më tepër kur ndonjëherë mbijetesa na vie më tepër si fat, se sa vetëdije e formuar dhe e ngritur kombëtare.<br />Ecja jonë alternative nëpër rrathët e ferrit, jo rrallë kush mbarë e kush së prapthi, për-jetohet me pikëllim të thellë nga poeti, që vie si rrjedhojë e kësaj ecje, brenda të cilës, nuancat poetike e vëzhgojnë kohën në kornizat e një baraspeshe të humbur. Është e natyrshme që ky ekuilibër i lëkundur ndërlidhet me ndjenja të pikllueshme. Poetin nuk e shqetëson vetëm ajo që po ndodhë, por fati dhe fatkeqësia e kombit në tërësi. Për atë që e peshon me përgjegjësi dhe ndërgjegje të plotë kohën, ka peshë jo vetëm ajo që ndodhë, por edhe ajo që do të duhej bërë e nuk është bërë. Derisa lëngon tërësia gjeo-grafike e Atdheut, lëngon natyrisht shqiptari dhe shpirti i poetit.<br />Në situata të tilla, duket sikur:<br />…”As vrimë nuk gjen<br />për ta plasur lotin-<br /><br />rrjedha e ditëve bëhet<br />kortezh i pangjyrë<br />i hapësirës së ndrydhur…”<br />(Lëvozhga e pikëllimit, fq. 14).<br /><br />Është ecja alternative ajo që herë herë gjeneron krizën, nga e cila vuan jo vetëm mendimi, veprimi, por edhe arti. Poezia, thotë poeti:<br />“Është krasitur nga metaforat,<br />nga përkushtimet serioze<br />të mendimit për të nesërmen…”<br />(Kriza e poezisë, fq. 15)<br /><br />Kjo gjendje padyshim zgjon dhembje, keqardhje, shqetësime. Megjithate, ai nuk ma-shtrohet “nga vezullimet/e përkohshme/në hapësirën e ndrydhur”. Ai mbetet vigjilent, për të mos u pajtuar me ligësinë e kohës, “duke ndjellë Agun /me frymën e pëlcitur / fletëve të territ”. (Alternativa I, fq. 18). Shpesh ecja jonë përceptohet si lëvizje që ndryshon nëpër kohë. Ajo ka qenë jo rrallë lëvizje alternative. Energjia e përpjekjeve të shqiptarit shpesh nuk ishte e koncentruar dhe me të njëjtin intensitet. Ndoshta edhe për këtë arësye nuk kemi arritur të sendërtojmë aspiratën shekullore të lirisë e të ba-shkimit kombëtar. Sepse, jo rrallë është cenuar tërësia nën petkun e mjegullt të do-mosdoshmërisë, konsideron poeti. Karrierizmin e sëmurë të “ndërtuesve egoistë të prapaskenave” nëpër të cilat është cënuar liria dhe dinjiteti i shqiptarit, apo tërësia e përpjekjeve të tij, autori e fshikullon pa mëshirë, i bindur se:<br />…” koha do t`i shembë<br />patjetër një ditë<br />idhujt e fitores së paqenë!…”<br />(Baraspesha e humbur IV, fq. 38)<br /><br />Poeti gjithmonë përpiqet për realizimin e dëshirave, aspiratave, ëndërrave shekullore të popullit të tij të shumëvuajtur. Me nuancat e vizionit të tij, përmes përjetimit dhe transmetimit të një realiteti të kapshëm e konkret, arrin në këtë përfundim që duhet të jetë kurorëzim i të gjitha këtyre përpjekjeve. Forma kulmore e paraqitjes së këtij rea-liteti është pasqyra më e saktë e transmetimit të parashikimeve, të porosive, me peshë të madhe për sendërtimin e idealeve njerëzore dhe kombëtare të shqiptarëve.<br />Por, pamundësia e ndërhyrjes direkte të poetit në sendërtimin sa më të shpejtë të kë-tyre idealeve, na jepet përmes një ndjenje tejet të sinqertë e të fuqishme të keqardhjes, të shfajësimit të tij. Ai dëshiron dhe përpiqet pa ndërprerë për këtë ideal, vuan e për-pëlitet në vazhdimësi, e përjeton dhe e fshikullon fuqishëm ligësinë e kohës, por nuk mund të bëjë të pamundurën për Atdheun, për kombin, për faktin se shpesh fjala e tij, sado e sinqertë dhe e kuptueshme, nuk përfillet nga të tjerët:<br />…”vështirë të ngrehësh<br />bjeshkë mendimesh<br />që s`i dridh tërmeti-<br /><br />aty ku s`përfillet,<br />ku s`të pranohet fjala…<br /><br />Edhe baltë të jesh<br />është vështirë<br /><br />kur të shkelmon E liga!<br />(Pamundësia, fq,25).<br /><br /><br />Drejtëpeshimi dhe sfidat<br /><br />Kjo është një nga arësyet më të forta që e bën poetin të ndjehet i shqetësuar. Koha nuk pret. Ajo ikën me shpejtësi. Rrëshqitja e mundësive për sendërtimin e idealeve ko-mbëtare, për përmbushjen e amanetit të mija dëshmorëve që ranë nëpër shekuj në alta-rin e Lirisë, e godet pamëshirë poetin. Ndër ne shpesh nuk përfillet fjala e sinqertë dhe e drejtë, ajo fjalë që do të kishte ngritur padyshim “bjeshkë mendimesh”. Për këtë arë-sye, E liga ngritet “shtyllave të paturpësisë” e bredhë “nën petkat e rrejshme të li-risë”, ndërsa Juda qëndron prapa Diellit me sopatë në dorë (Baraspesha e humbur II, fq. 36), duke mos na lënë të marrim asgjë nga shporta e ditëve.“Në panteonin e shë-mtisë, po vihet shtylla e mbramë”- thekson poeti (Përmbyllja e një fillimi tragjik, fq. 48-49). Konseguenca e plotë mbi kohën e bën atë jo vetëm të shqetësohet, por të de-noncojë të pandërgjegjshmit, fajtorët, e të klithë deri në revoltë, në thirrje. Sepse:<br />…”babilonitë e përmbytura<br />nuk mund të ringjallen<br />mbi kockat e tretura të kombeve!”-thekson ai.<br />(Baraspesha e humbur III, fq. 37).<br /><br />Në këto raste drejtësia vihet në sprovë, ndërsa nën emrin e saj fshihen maska të pudro-sura të cilat me përpjekje dinake e kërkojnë nënshtrimin tonë. Forca të caktuara përpi-qen të na kthejnë “në stinën e kaluar / të dhembjes së pafund”- konsideron poeti (Kryedemoni, fq. 43), derisa “lakejtë e dehur / të krenarisë së tepruar” belbëzojnë pa-kuptueshëm “në tryezën e shëmtisë” (Gogësimat e shëmtisë, fq. 53). Klasa e verbër nuk e dikton “paradën e suvatimit /nënqiellit të montuar / me xixëllimat/ e dritës së vjedhur / nga yjet e ëndrrës sonë!” (Përmbyllja e një fillimi tragjik, fq. 48-49). Për ironi, me politikë merren ende ata që poetit dhe brezit të tij ia nxorrën “shtatë dredhë mbi kurriz” (Pa titull 2, fq. 62) duke përzier “çorbën e mendimeve” apo “tepricën e fjalëve” në “kazanin e ditëve” (po aty). Zhvillimet që po ndodhin mbi themelet e li-risë, kanë përmasat e një shkëlqimi të rremë. Kohëve të turbullta, dihet fare mirë se përfitojnë vetëm ligësitë që ngriten shtigjeve të paturpësisë. Kjo është:<br />…”kohë e dreçit të verdhë<br />me fasadën e rrejshme<br />të bukurisë<br />që të gllabëron<br /><br />e të përtyp ngadalë!…” – sinjalizon kuptueshëm poeti.<br />(Dreçi i verdhë, fq. 64).<br /><br />Është e pamundur të jesh poet dhe të qëndrosh larg këtyre zhvillimeve dinake. Është drejtësia misioni poetik që i vë në baraspeshë këto zhvillime dhe i fshikullon pa-ndërprerë. Poeti, duke qenë vigjilent dhe i ushqyer nga ky mision i lartë njerëzor dhe kombëtar, me penën e tij i lufton ligësitë, proklamon një dritë tjetër, dritën e vërtetë- Agun që nuk shuhet! Vetëm duke qenë besnik ndaj këtij misioni, mund të lëkunden shekujt “mbi honet e thella të mesjetës!” (Baraspesha e humbur II, fq.36), duke pa-mundësuar që të kthehemi sërish “te fillimi i një ëndërre”, ku më parë “ripej i gjallë njeriu (Letër e vonuar Ernesto Çe Gevarës, fq. 47).<br />Ruajtja e drejtëpeshimit nëpër kohë të tilla, qëndrimi besnik ndaj idealeve dhe syni-meve të larta kombëtare, qëndresa përballë të gjitha sfidave të kohës, denoncimi efikas dhe me syqeltësi i ligësive që sjellin kohërat e turbullta, nxjerrja në shesh e anëve të errëta të zhvillimeve të sotme, ngritja e vetëdijës kombëtare dhe njerëzore në nivel më të lartë, qartësimi i shtigjeve nëpër të cilat mund të sendërtohet Liria, sinjalizimi i rre-ziqeve që na kërcënohen, etj. janë disa nga dimensionet ideo-estetike të librit poetik “Baraspesha e humbur” e poetit Brahim Avdyli.<br />“Ende gjuha e zjarrit<br />me profil tufanesh<br />kullën e nderit tonë<br />e mbështjell,…<br /><br />ende tymos<br />kulmi i dhembjeve tona<br />nën qiellin e ngrysur<br />të stuhive,<br /><br />ende po shemben<br />trarët e qëndresës së brishtë<br />nga goditjet e papritura<br />të rrufeve…”- na përkujton ai.<br />(Krenaria e rrënimit, fq. 45).<br /><br />Liburnia jonë nuk u shpëton dot “kazmave të erës së përdalë”, e cila, e mbështjellë me profil tufanesh, përpiqet ta shpëtojë “shtyllën e ëndrrës së vet”, sepse Poseidoni ia ndërsen vazhdimisht dallgët “nga ishulli fqinjë i tradhëtisë” (Në vorbullën e ditëve, fq.29). Vetëkuptohet që nuk është e lehtë të ruhet drejtëpeshimi nëpër kohëra të tilla, sepse “ndonjëherë njeriu / humbet në pyjet e panjohura të mashtrimit”, apo nëpër labirinthet “e kështjellës së rafinuar të maskave” (Maskat e drejtësisë, fq. 32-33). Por, poeti i paralajmëron fuqishëm “ata që ndërtojnë diga / nëpër truallin e qenësisë” se “lumi i gjakut” prap mund të vërshojë “nëpër fushat e guximit/ e të përmbysë vdekjen dinake” (Lumi i shpresës, fq. 104). Ai e di se “shpirti i paepur” e mund “kryezotin e prapësive” dhe detet e lotëve i kapërcejmë me “fuqinë e frymëmarrjeve/ të ruajtura pastërt” (Shpirt i paepur, fq. 99-100). Prandaj, ndonëse i mërguar, i papërfillur sa duhet, apo i shtypur si çdo mërgimtar “në ishullin e vetmuar”, atje ku shpesh të “vi-dhet rinia e ëndrrave” apo “shtigjet e këngës mbyllen” (Dhembja e kohës së vdekur, fq. 31), poeti dëshmon se:<br />…“kapitullimin<br />për të gjallë<br />nuk e pranoj!”<br />(Luftë e humbur, fq.65).<br /><br />Ky është boshti mbi të cilin ngrihet qëndresa. Shqiptari duhet të mbrojë çështjen e lirisë së tij me konseguencë, me fanatizëm, me qëndrueshmëri të patundur. Vetëm në këtë mënyrë ai do të jetë në gjendje të mposhtë përfundimisht Të ligën. Popujve që nuk e mbrojnë me fanatizëm të drejtën legjitime të tyre, historia u bëhet njerkë dhe i shkel përgjithmonë. Në fakt, ajo është treguar shekuj me radhë njerkë e pamëshirë për shqiptarin. Ne duhet të mbesim “fjalë e përtërirë” dhe “tërësi e ëndërrave për të nesërmen”- sinjalizon me të drejtë poeti, sepse “më i shejti diell/ është dielli që digjet në zemër!” (Shpirt i paepur, fq. 99-100).<br /><br />Rrënjët e thella të mbijetesës<br /><br />Kështu, pavarësisht nga prapësitë dinake që koha i shtroi nën këmbët e fatit tonë, da-shuria për dritë është e vulosur në shpirtin e paepur e të etur të shqiptarit. Kjo ndjenjë e fuqishme dhe e pashuar, është busolla përmes së cilës, një ditë, edhe të humburit do ta gjejnë rrugën e diellit. Dashuria ndaj dritës, agut të pashuar, lirisë, nuk është vetëm një ndjenjë. Ajo është lajtmotiv i veprës, është zgjim krijues, zgjim që përtërinë çdo gjë, madje edhe vetë qëndresën. Sepse dhembja që mbijetohet “duke e gëlltitur lotin e plasur, përpëlitjeve kur nuk del fjala” (Kasneci i zgjimit, fq. 101), është zgjim që thërret qëndresën “për të zgjuar kohën e fjetur/ mëngjeset të mos vriten në pabesi” (po aty). Me cuklat e shpresës, zogu i këngës e hap shtegun e guximit dhe fluturon qiellit të këngës, për të hapur vrimën e cicërimës së lirë:<br />…”duke mundur heshtjen e lidhur<br />lëmsh në fyt<br />nga vdekja e përpirë…”<br />(Zogu i këngës, fq. 102).<br /><br />Kjo nuk është kënga e heshtjes. Është kënga e mbijetesës së vështirë, por të bukur. Ajo është kënga që ka përpirë vdekjen, të lidhur lëmsh në fyt, duke e mundur heshtjen.<br />Ky është feniksi shqiptar. Atëherë kur armiqtë presin të shkatërrohet, të përfundojë përgjithmonë, ai e përpin vdekjen dhe mbijeton. “Se gjallë na kishte mbajtur/ një fitil i pashuar kënge”- thotë poeti, sepse “damarëve të jetës së ndrydhur /orakujt mbollën ca vargje” (Mbijetesa, fq. 103). Pra, në djepin e bukur të këngës që mposht dhembjet, ngrihet kulla e qëndresës sonë. Kjo përkon me kulturën dhe mendimin historik të popullit shqiptar. Kënga dhe pushka kanë qenë kurdoherë të ndërlidhura në jetën e tij. Kënga e mbijetonte dhembjen, ndërsa pushka qe shndërruar në gjymtyrë.<br />Doemos, poeti ka të drejtë kur thotë se kështu u ngrit shkalla e parë e guximit. Guxi-min qytetar e ushqeu prore një këngë e vuajtur, e përndjekur, por kurrë e heshtur e lirisë. Me këngë jemi rritur, me këngë kemi mbijetuar. Me këngë e kemi ruajtur edhe gjuhën e shenjtë shqipe. Kënga e poetit është këngë e mbijetesës, këngë që nuk heshti as kur dhembjet apo furtunat e çmendura të dhunës e përgjakën (Zogu i këngës, fq. 102). Sepse ajo është këngë e etjes së madhe për liri, është gjuha e rrjedhës së na-tyrshme që flet “me njomësinë e ringjalljes së ngadalshme, por të sigurtë”, që krijon gjollin e vet edhe aty ku nuk rrjedh syri, përtej digave të liga të thatësisë, që të “ për-tërijë bimën/ e mbetur peng/ në shkretërirën e heshtjes!”(Gjuha e ujit, fq. 106-109).<br /><br />Është etja jonë që rrjedhë me simbolikën e ujit dhe “flet me begatinë e kristaltë/ e të tejdukshme/ të Rrjedhës së pa fund”. Uji është vetë jeta, shpresa, dëshira, përtërirja, krijimi, “fjala kryesore në vijën transformuese të bukurisë”, është mbijetesa. Sepse:<br />…”Vetëtimat e ngjeshura nga etjet<br />janë dalldisjet e plasura të durimit<br />për freskinë që mungon<br /><br />hapësirave të djegura!”…<br />(Ghuha e ujit, fq. 106-109).<br /><br />Geni i mbijetesës është në gjakun tonë. Edhe përtej detit “gjymtyrë e mbajtur gjallë/ ende shqipton … mirëmbrëma shqip” dhe rrëfen “me thesarin e shpirtit/ origjinën e gjakut të vet”. Populli shqiptar nuk mund të shuhet. Ai i ngjanë vërtetë feniksit. Për poetin atdhetar, populli është “gjithçka e shenjtë që kemi”( Shpjegimi i një fjale, Prova e parë, fq. 75). Pavarësisht nga furtunat e liga të kohëve, ai diti ta ruaj tra-shëgiminë e pasur e të rrallë kulturore, identitetin dhe gjuhën, traditën dhe një mori thesaresh tjera të shpirtit e të mendimit. Është pikërisht kjo shtytja që poetin e bën të shpjegojë fjalën “popull”, përmes dymbëdhjetë provash, duke shfrytëzuar intenzivisht filozofinë e tij, për të sinjalizuar klasën politike që thirret në interesat vitale të tij apo që priret ta përfaqësojë, duke ua përkujtuar se:<br />…”Populli<br />i ngjanë fëmijës:<br /><br />gëzohet me pak,<br />mashtrohet lehtë,<br />rrëzohet shpeshë<br />e ngrihet pyersëri,…<br /><br />e kur durimi i shterron<br />nuk ndalet<br />pa e gërvishtur<br /><br />fytyryen e prishur<br />të Kohës së Ligë!”...<br />(Shpjegimi i një fjale, Prova e dytë, fq. 76).<br /><br />Duke i patur parasysh sprovat e shumta që i bëhen atij, poeti i shpjegon ato në formën e simbolikave krahasuese, brenda të cilave shtrohen shumëngjyrat e një kohe. I ba-llafaquar me sprova të shumta e të llojllojshme, shqiptaria i ngjanë hyjniut që duron e fal me devotshmëri, por kur nuk arrinë më të fal padrejtësinë, “qiell e dhe/ me një dorë i përpjek!” (Prova e pestë, fq. 79). Sepse populli është vetë kujtesa- thotë poeti. “Asgjë nuk harron/ edhe nëse hesht”. Andaj porositë: “Ruajuni mallkimit/ kur e shqi-pton/ me gjithë zemër!”( Prova e dhjetë, fq. 82).<br />Nuancat poetike shtresohen njëra pas tjetrës duke përdorur me sukses mjetet gjuhësore dhe stilistike. Populli i ngjanë tërmetit që zgjeron rrathët e pakënaqësisë “nëntokës së dhembjeve”, duke përgaditur në heshtje dridhjen e fuqishme që shembë mbretëritë; i ngjanë kulmit prej të cilit, ata që rrëzohen mbeten përgjithmonë të çalë; i ngjanë lisit që përballet me stuhitë, por i druhet sopatës që mbanë për bisht degën e tij; është si deti, nëpër të cilin “lundrojnë kusarët/ e s`i përmbyt/ derdhen lumejtë/ e i përpin/ lundrojnë peshkaqenët/ e nuk shihen/ mbarsen tufanet/ dhe sërish/ i zbraz në gji…”, të cilit mund t`i dalësh në çdo anë, por “s`i shihet bregu!” (Prova e tetë, fq. 77).<br />Rrënjët e mbijetesës janë pikërisht në gjirin e tij. Çdo përpjekje, çdo sakrificë e bijve dhe bijave të tij më të denjë, e shtresave të ndërgjegjshme, ndërlidhet me të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen e tij. “Populli është ëndërra e bukur e të nesërmes”- thotë poeti- “është gjaku i shenjtë i lirisë/ që nuk guxon të shkilet” (Prova e parafundit, fq. 83). Kush është ai që guxon të nëpërkëmbë të drejtat dhe interesat e tij, tingëllon më në fund zëri qortues dhe paralajmërues i poetit, që vuan, shkruan, e nuk flë, deri sa të gdhijë “Agu që nuk ngryset”; që i lufton të gjithë “orakujt e shëmtisë”; që interpreton çdo zbehtësi të kohës sonë; që fshikullon çdo padrejtësi; që pikëzon çdo njollë të zezë dhe i fshinë nga tryeza e ditëve, për hirë të së ardhmes së ndritur të kombit shqiptar.<br /><br /><br />Përmbyllje<br /><br />Përmbyllja e udhëtimit brenda kohëve të baraspeshës së humbur, shtrihet në prehrin e një dashurie të pa fund, për kombin shqiptar, të ardhmen e tij, fjalën e bukur poetike, të vërtetën, lirinë dhe të mirën e brezave që do të vijnë. Poeti e ndien të lumtur veten, se të paktën, me penën e tij, e ka “mbrojtur të vërtetën”, duke mos e thyer kurrë besën e shenjtë të Atdheut, madje “as në ditët më të liga/ kur s`më përfillej fjala!” (Besë e pathyer, fq. 113/114). Përkundër të gjitha përpëlitjeve, poetin e gëzon fakti që do të jetë baltë e pluhur nën këmbët e brezave, që shqip do të flasin, ndërsa me kockën e tij, të gjetur në shesh, nipi i stërnipit do të gugasë “si një pëllumb i bardhë, ... duke thyer lëvozhgën/ e dashurisë së pafund” ( Dashuri e pafund, fq. 119).<br />Në qoftë se kohës i ka humbur baraspesha, ekuilibri, kualiteti, poeti ndjehet mjaft i qetë në brendinë e fjalëve të veta, sepse ka mbrojtur kurdoherë të vërtetën, drejtësinë, pastërtinë, lirinë, gjuhën dhe kulturën e popullit të vet. Ndonëse kjo është e mbushur përplot me dhembje, dinjiteti nuk ka humbur asnjë cent. Vargu i këtij libri mbetet dë-shmi e veçantë e kohës, një këndvështrim poashtu i veçantë i realitetit jetik të shqipta-rit, sikurse një pasuri e çmuar letrare dhe ideo-estetike.<br />E mbushur përplot me dhembje, me porosi e ndjenja, me figuracion të dendur që fillon nga metaforat e shumta e të goditura, deri te simboli, alegoria, personifikimi, sarkazmi dhe ironia, libri poetik “Baraspesha e humbur” i poetit Brahim Avdyli dëshmohet si pasurim i mëtutjeshëm i opusit krijues të poetit dhe i letërsisë shqipe.<br /><br />24, dhjetor, 2003, Zvicër.<br /><br />FJALA<br /><br /><strong>Revistë për kulturë, art, letërsi"FJALA", Viti XXXI, Tetor - Nëntor, 1998, Prishtinë</strong><br /><br />Revista e përmuajshme Fjala, për numrin të cilin po shkruajmë, numron tridhjet e një vjetorin e botimit. Dalja e sajë, është një dritare më tepër në fjalën shqipe, në veçanti për kulturën, artin dhe letërsinë të cilës i dedikohet. Kjo revistë, është ndër revistat e rralla shqipe, që ka mbijetuar në kohë, duke sjellë përherë të rejat nga arti, kultura dhe letërsia. Si e tillë, ajo është mjaftë tërheqëse për lexuesin e mirëfilltë të kulturës në përgjithësi. Sepse, laramania e shkrimeve, stileve, autorëve e krijuesve, e bënë shumë tërheqëse atë. Pa u kthyer në historikun e revistës, e cila ka dhënë kontribut shumë të çmuar në të kaluarën, ndalemi tek numri 8-9 i vitit 1998, numër i cili u botua edhe gjatë luftës në Kosovë.<br /><br />Fjala 8-9, 1998<br /><br />Lufta dhe pasojat e kulturocidit, është shkrimi i Besim Rexhaj, që i prinë faqes së revistës bashkë me punimet grafike të Gani Gashit që e shoqërojnë revistën. "Krijimi është mohim i vdekjes", është një shkrim i Mr. Besim Rexhaj, i cili sjellë me vete kohën me të cilën sot përballet krijuesi shqiptarë, e në këtë rastë poeti Sabri Hamiti, mbi të cilin u krye atentat. Autori thotë; "atentati në Sabri Hamitin, ... përjetohet si një atentat mbi krijuesin, mbi vlerat e moralit qytetare kombëtar. Dhe, derisa është fjala për krijuesin, s'ka se si të mos kujtohen fjalët e estetit Gaeton pikon, i cili thoshte: "Krijimi është mohim i vdekjes", kësaj radhe edhe mohim dhe mundje e vdekjes fizike nga shkrimtari shqiptar, Sabri Hamiti".<br />"Animatori i artit shqiptar", është shkrimi për grafikun Zyhdi Çakolli i cili prej vitesh jeton në Poloni, është shkrimi i Mustafa Ferizit.<br />Një shkrim tjetër me të dhëna biografike; "Jose Saramago-mjeshtër i prozës moderne", dhe disa pjesë nga romanet e tija, i sjellë të përkthëra nga anglishtja; Besim Rexhaj.<br />"Mënyra habitore në gjuhën armune dhe në gjuhën shqipe paralele dhe ndikime", është një studim gjuhësor, që e sjellë Viktor Friedman.<br />"Albumi i vetmisë", janë lirikat e poetit Gëzim Ajgeraj. Një cikël i poezive nga libri i tij i dytë; "Ëndrra për parajsë", i botuar më 1997, Rilindja, Prishtinë.<br />"Letërsia në Kosovë: Prej mohimit deri te retushimi, është një shkrim i Tahir Foniqit.<br />"Edhe diçka rreth mendimit estetik të Fishtës", është shkrimi tjetër i Mustafa Ferizit.<br />Një poemë e Enver Gjerqeku-t; "Rrënjë lashtësie", (Lidhja e Prizrenit), vjen në shtatëdhjet vjetorin e lindjes së poetit.<br />"Shtëpia në fund të zabelit", është tregimi i Eqrem Bashës, në faqe nëntë duke vazhduar edhe në faqen dymbëdhjetë.<br />"Ecejaket nëpër shkallët e idealitetit", është vështrimi kritik i Arben Hoxhës, për romanin e Sefedin Fetiut; "Koha e zgjimit të gjakut", të botuar nga Rilindja, 1996, Prishtinë.<br />"Një vepër me vlerë kapitale", është një recension tjetër nga Salajdin Mehmeti, për librin; "Historia e letërsisë shqipe-romantizmi", të Rexhep Qosjes.<br />"Kronikë rrënqethëse e një masakre", është një vështrim për librin historiografik të Ramadan N. Ibrahimit, "Masakra në Prapashticë dhe Keqekollë" (janar 1921), të botuar më 1996 në Prishtinë.<br />"Homonimi e shpifur", është studimi i Nuhi Veselajt, rreth qështjes së gjuhës.<br />"Fjalori alternativ", është një shkrim i Abdullah Konushevcit.<br />"Nocione teorike letrare", janë tre shkrime të shkurtra të përkthyera nga anglishtja, nga B. Rexhaj.<br />"Ubikuisti", është proza e Dino Buxatit, e përkthyer nga Sulejman Dermaku.<br />"Katëfletëshi", është proza tjetër e Antonio Danieles, e përkthyer nga italishtja, nga Anton Nikë Beibri Berisha.<br />"Liria", një fragmment nga libri; Liria, i përkthyer nga anglishtja nga Kelmend Hapqiu.<br />Një prezantim i botimeve të shtëpisë botuese "Dukagjini", të Pejës, përmbyllë faqen e fundit të revistës, së bashku me një cikël poezish të poetit Agim Gjakova, nga libri; "Demo...krra...cia".<br />Kësisoj, duke e zbërthyer bërthamën e përmbajtjes të njërin nga numrat, e revistës Fjala, u munduan të paraqesim më të qastë natyrën përmbajtësore të laryshisë së temave të kësaj reviste me traditë mbi tridhjetë vjeçare.<br /><br />dhjetor, 1998, Zvicër<br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">Një gërshetim ndjenjash, dhembje e qëndresë, një jetë e shokëve të idealit, e shkrirë në kujtime, e latuar me kujdes me gjuhën e pendës.</span></strong><br /><br /><br />Shkruan:Gëzim Ajgeraj<br /><br /><br />Edhe pse që prej tri dekadash, jasht atdheut, Faridin Tafallari diti ta ruajë, ta kultivoj e ta trasojë traditën,kulturën,atdhetarizmën e tijë, duke e vënë gjithqka në shërbim të atdheut e të qështjes së pa zgjidhur kombëtare. Si veprimtarë e bashkëmendimtarë i Jusuf Gërvallës, duke kaluar nëpër krajatat dhe sfidat më të rënda të jetës, ndjekjeve e përndjekjeve nga pushtuesi, kurbeti që për afro tri dekada do të i mungojë atdheut, do të i mungojë, por vetëm fizikishtë, sepse mendja, shpirti dhe zemra do ti rrahin gjithmonë atje, atje ku bukës i thuhet bukë, e ujit-ujë, në Kosovën e tijë të dashur, në Prizrenin e tijë, në Struzhën e pranverave plot gjelbrime ku i la kujtimet e fëmijërisë, e vitet e rinisë, për ti munguar nënës, babait, motrave, atdheut, por jo edhe qështjes, të cilës ja kushtoi tërë jetën.Prandaj, i rënë në kontakt qysh herët me Jusuf Gërvallën, Kadri Zekën e Bardhosh Gërvallën, por edhe shumë patriot e atdhetar tjerë, ai me shumë besnikëri do ta ndjek rrugën e këtyre tribunëve të kombit, deri në qlirimin e Kosovës. Kur i përmendëm vëllezërit Gërvalla, i pa ndashëm në këtë mes ishte edhe Remzi Ademaj, që gjat luftës ishte komandant i shtabit lokal të UçK-së për Prizren me seli në Vërri, i cili ra heroikishtë në afërsi të fshatit Nashec në gusht të `98-ës, e që Faridini i ruan me shumë respekt kujtimet për të, duke i arkivuar e sistemuar ato kujtime që një ditë ta gjenin dritën.Dhe dita erdhi, Faridin Tafallari tani më na vie me dy librat e tijë për të i dhënë dritë historisë, dëshmi brezave për rrugën, veprimtarinë atdhetare të tribunëve të kombit, siq ishin; Jusufi, Kadria, Bardhi, Remziu dhe shumë djem tjerë patriot që u gjendën në shërbim të atdheut kur e kërkoi ai, e pikërishtë këtu, lexuesi gjenë shumëqka rreth këtyre dëshmorëve të kombit.Duke i mbledhur e ruajtur me shumë kujdes të gjitha dokumentet, letrat, kujtimet dhe të gjitha shënimet tjera që përbëjnë një arkivë shumë të rëndësishme<br />nga koha e veprimit të këtyre tribunëve, librat; „Terror, Dhembje, Qëndresë“ dhe „Dhembje krenare“, na japin të kuptojmë se këta libra kanë një rëndësi shumë të madhe, për kah aspekti historik. Ndërsa vetë koha e veprimit, rruga e tijë atdhetare dhe ajo jetsore, janë një udhërrëfim në vehte, që gërshetohen njëra me tjetrën, duke e përcjellë gjatë gjithë veprimtarisë së tijë.Rruga e tijë jetsore, e pasqyruar herë herë në formën e një rrëfimi, të jep të kuptosh, për një qëndresë të pa thyeshme, në rrugën e idealizmës kombëtare, në kushte dhe rrethana shumë të vështira, qfar i krijonë jeta në dhe të huajë.Pra, përpos dokumentimit të ngjarjeve, përpjekjeve,veprimtaris së shokëve dhe të tijë, Faridin Tafallari me vehte bartë, edhe atë pjesën emocionale, botën shpirtërore me të cilën është i ngarkuar njeriu i ynë, mërgimtarë, njeriu i kohëve të dhunshme të Kosovës, njeri me atdhe e pa të, shqiptari me atdheun e ndaluar që e bartë në gji, janë vetë malli, pëceptimi, bota emocionale që e përcjellë qdo hapë.Prandajë, për fundë konstatojë se dy librat e Faridin Tafallarit, që në vehte mbërthejnë mbi njëmijë faqe të botimit voluminoz, është shumë i mangët ky shënim që të i përfshijë me këto fjalë, megjithatë Faridini më së miri e tha vetë në dy librat e tijë, që tani më gjenden përpara lexuesëve.Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-37794110994287439032009-02-21T17:37:00.002+01:002009-02-21T17:41:02.162+01:00Pavarësia krijuese dhe hapësira e autorit në shoqëriGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br />Pavarësia krijuese dhe hapësira e autorit në shoqëri<br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:180%;">PAVARËSIA KRIJUESE</span></em></strong><br /><br /><br />Se krijimtaria është një çështje individuale dhe e pavarur, kjo dihet. Për ta ruajtur atë pavarësi, krijuesi nuk duhet të jetë i prirë apo i imponuar nga ndikimet e jashtme, apo edhe nga ato të brendshme që mund të lindin ndonjëherë, sepse do të çonin në dëm të veprës së krijuar. Ndikimet e jashtme mund të jenë të shumëngjyrshme nga të cilat do të njollosej vepra e krijuar. Ato mund të jenë: ndikime grupore, klanore, partiake, etj. Në ndikimet individuale që mund të lindin te krijuesi, mund të jenë: simpatia, urrejtja, interesat individuale, etj. Të gjitha këto që i përmendëm, në kuptimin negativ do të ndikonin në dobësimin e qëllimit dhe ruajtjes së pavarësisë krijuese. Ekzistojnë edhe elemente tjera që mund të nxirren brenda kësaj hapësire, por është shumë e rëndësishme që krijuesi të ruhet nga këto ndikime. Ai duhet ta ndërtojë hapësirën krijuese jashtë këtyre kornizave, brenda një vizioni më të gjerë nga i cili nuk duhet të ndahet asnjëherë. Këto ngacmime negative mund të jenë të përkohshme, ndërsa vepra e krijuar mund ta ruajë përjetësinë. Është edhe një element shumë i rëndësishëm, nga i cili fillojnë të gjitha këto çështje. Pastërtia shpirtërore është faktor kyç për ndërtimin e personalitetit krijues, sepse prej aty do të niset misioni i veprës, se çfarë pavarësie dhe vlere do të ketë një vepër. Se sa do të jetë në gjendje krijuesi ta ruajë atë pavarësi, këtu lidhet i gjithë problemi. Pra, për ta ruajtur pavarësinë krijuese, krijuesi nuk duhet të udhëhiqet as nga parimet e sëmura individuale që mund të ekzistojnë në qenien njerëzore, e as nga përpjekjet grupore apo klanore të cilat reflektojnë rreth tij. Në një kuptim më të gjerë, krijimi i dedikohet dikujt, por ai duhet të ketë hapësirë të gjerë e të pavarur ku gjithmonë do të fitonte arti. Në këtë rast, edhe krijuesi, por edhe vepra e krijuar, do ta reflektonte vetë hapësirën dhe pavarësinë krijuese, nga e cila s'do fjalë se do të rridhte suksesi.<br /><br /><br /><strong><em>HAPËSIRA DHE MUNDËSITË AFIRMATIVE TË KRIJUESIT NË SHOQËRI</em></strong><br /><br /><br />Hapësira dhe mundësia afirmative e krijuesit, është një çështje në vete brenda së cilës shpesh sillet suksesi dhe mossuksesi i krijuesit në shoqëri. Pra, suksesi varet nga rrethanat dhe zhvillimet brenda një shoqërie të caktuar. Këtë e themi duke pasur parasysh hapësirën krijuese që mund ta përcaktojnë faktorët e zhvillimeve politike brenda një sistemi të caktuar në shoqëri. Nëse krijuesi është i prirë ta thotë mendimin e lirë të tij, por që nuk i përshtatet një zhvillimi politik në kohë të caktuar, hapësira e tij është e kufizuar. Kjo ka ndodhur shpesh në sistemet moniste, por për fat të keq, pasojat e këtilla po barten edhe në sisteme me mëtime demokratike. Me një fjalë, krijuesi gjithmonë duhet të jetë i prirë nga një parandjenjë e krahasim me kohën, dhe ndodh shpesh që hapësira e tij të jetë e ngushtuar nga çështjet e mospërshtatjes me kohën, apo moskuptimit të drejtë të tij. Brenda kësaj hapësire të ngushtuar, gjithmonë dëmtohet fjala e lirë. Dhe, nëse ky mendim i lirë që duhet t'i paraprijë krijuesit, nuk i përshtatet kohës, sistemit, grupeve, apo klaneve që i kanë në dorë institucionet e caktuara në shoqëri, mundësitë e tija për afirmim, do të hasin gjithmonë në pengesa. Pra, në këtë rast, mundësia për afirmim, përsëri ndihet brenda grilave. Kjo siç e thamë më lart ndodhi gjatë sistemeve moniste kur individë të caktuar u gjendën në ballë të institucioneve që i shërbenin shtetit, e jo interesave të popullit. Krijuesi duhet të jetë i përcaktuar t'i shërbejë letërsisë e cila i detyrohet kombit. Ndërsa jo gjithmonë pushtetet i shërbejnë atij. Në këtë pikë, hapësira afirmative në shoqëri gjithmonë ngelet e cunguar. Në sistemet më të përtëritura, çështja qëndron pak më ndryshe, por jo edhe te vendet në tranzicion, sepse pasojat e një mentaliteti të caktuar kërkojnë kohë për t'u ndërruar. Mundësitë afirmative siç e thamë në shoqëritë më të avancuara, lidhen ngushtë me vlerat, interesat e shtëpive botuese të cilat pastaj, vënë në lëvizje gjithçka: reklamat, mediet dhe gjithë potencialin reklamues që do të krijonte hapësirë të gjerë në shoqëri. Në këtë drejtim, shpesh ngrihen edhe vlera. Shtrohet pyetja: si mund të ndodhin ato? Brenda një zhvillimi kohor, apo një ngjarje që e tërheq opinionin, krijohet një vepër që do t'i përshtatej kohës. Ajo mund të bëjë një bum në shoqëri pavarësisht nga vlera që ka. Raste të tilla kanë ndodhur, më pakë në letrat shqipe, por më shumë në atë botërore. Në fakt në vizion, ato krijime kanë rënë me rënien e interesimit për një ngjarje të caktuar. Kështu pra, brenda saj edhe nëse ka munguar vlera, bumi i kohës e ka ngritur, por kalimi i kohës e ka hedhur në harresë. Në këtë rast hapësira afirmative lidhet ngushtë me fatin e krijimit-veprës. Prandaj, krijuesi gjithmonë duhet të krijojë vlera, pavarësisht se brenda një kohe të caktuar i mungon hapësira. Kohët ecin, ndaj edhe kualiteti i veprës u qëndron atyre. Kjo ka ndodhur edhe në letërsi, edhe në art, pikturë etj, kur te shumë krijues, pas vdekjes së tyre, vepra e tyre ka arritur kulmin e hapësirave në shoqëri. Vlera e krijimit e gjen kohën dhe hapësirën vetë në shoqëri, pavarësisht se gjatë një kohe të caktuar ajo cungohet.<br /><br /><br /><strong><em>ROLI I INSTITUCIONEVE NË AFRIRMIMIN E KRIJUESIT</em></strong><br /><br /><br />Kur flasim për krijuesin, parasysh gjithmonë e kemi veprën e tij. Kjo është e pandashme. Por, se cili është roli i institucioneve, qofshin ato kulturore, meditative apo edhe institucione shtetërore, pak a shumë u thanë edhe më lart. Megjithatë, disa çështje duhet të kapen më gjerësisht për ta qartësuar këtë çështje. Nga institucionet që u zunë në fjalë, do të fillonim me ato kulturore. Këtu mund të jenë: shtëpitë botuese, shoqatat e ndryshme, lidhjet e shkrimtarëve, klubet letrare, qendrat e ndryshme, etj. Të gjitha këto, kanë rol të rëndësishëm si në afirmimin e krijuesit edhe në degradimin e tij. Një krijuesit të ri, me siguri se do të i mungojë përvoja në hapat e para, pastaj gjithçka nuk mund të jetë e përkryer. Në këtë rast ai do të ndeshet që në hapat e parë me këto institucione, që kuptohet i ndërtojnë individët. Marrë me problematikën e çështjes, është shumë i rëndësishëm roli i këtyre institucioneve se si do të akceptohet krijuesi, vepra e tij. Këtu do të gërshetohen edhe interesat individuale të individëve që e udhëheqin një institucion. Përvoja e shoqërisë sonë ka treguar në praktikë, se jo gjithherë ka shkuar në drejtimin e duhur roli i institucioneve në afirmimin e një krijuesi. Kjo është përsëritur shumë herë për fat të keq te shumë krijues, të cilët kanë përfunduar nën pluhurin e kohës. Me një fjalë, ata janë persekutuar deri në ndjekje penale. Historia e letrave shqipe njeh plot këso raste, si këndej në Kosovë edhe në Shqipëri Për fat të keq, roli i institucioneve po vazhdon edhe më tej, jo me ato mundësi dhe ato premisa, por megjithatë, ka krijues që edhe sot e kësaj dite e ndjejnë veten të ndrydhur nga këto institucione. Po flasim gjithmonë për anët negative, sepse ato janë virusi që e dëmton fjalën e lirë, e që ne angazhohemi për një liri sa më të gjerë të krijuesit në shoqëri. Për fat të mirë, kjo nuk ndodh me krijuesit që kanë filluar të bëjnë emër, ose janë të afirmuar në shoqëri. Ata nuk janë të varur nga këto institucione. Kjo duhet të dihet botërisht, për arsyen se, krijimtaria është çështje individuale. Herët a vonë vepra e krijuar e gjen vendin e vet, pati o s'pati ndihmë apo pengesa. Çështja është pak e çuditshme, sepse në njërën anë po përmendim institucione të cilat ndërtohen brenda një shoqërie, për bashkimin e vlerave, afirmimin e tyre në shoqëri dhe më gjerë, thithjen e atyre vlerave dhe shumë detyra tjera që mund të kenë ato. Mirëpo, përvojat e zhvillimeve në shoqërinë tonë, brenda këtij gjysmëshekulli, kanë treguar se ka pasur institucione që kanë vendosur edhe në dëm të krijuesit. Kjo pikë e zezë është edhe esenca e problemit të cilin po e trajtojmë. Nga këto dobësi, duhet të mësojnë të gjithë individët brenda këtyre institucioneve vendosëse, se për hir të interesave të ngushta, smirës, interesave klanore apo edhe arsye tjera që mund të gjenden plot, vendosin në dëm të krijuesit. Brenda një kohe të caktuar, roli i tyre mund ta dëmtojë krijuesin, por jo përjetësisht. Kohët ndryshojnë dhe krijuesi i vendosur do ta gjejë veten në shoqëri. Do të jetë ai që do ta demaskojë kohën e ligësive, pastaj, kur flasim për pikëpamjet pozitive, për institucionet, mundë të ndikojë shumë në fillimet e para të krijuesit, deri sa ai ta gjejë veten në shoqëri. Në fund të fundit, lexuesi është ai që zgjedh dhe jo institucionet. Prandaj, krijuesi gjithmonë duhet ta krijojë pavarësinë e vetvetes dhe përmes veprës së tij, ta kërkojë rolin në shoqëri. Të gjitha këto që u thanë, kapin të gjitha nivelet e institucioneve. Megjithatë, kohët ecin siç ecën vepra e krijuesit, dëshira gjithmonë i qan hapësirat që mund të kenë qenë të mbyllura dhe, edhe pse me vështirësi, krijuesi e gjen veten e vet. Ku mbetet roli i individëve dhe i institucioneve?- Kjo është pasoja.<br />Krijimtaria si çështje individuale deri te rëndësia shoqërore<br />Mendoj se krijimtaria si çështje individuale, është e përcaktuar brenda një afati kohor, derisa, vepra e krijuar, e cilësdo lëmi qoftë ajo, është nga koha e krijimit të saj, deri te hapat e publikimit. Brenda këtij afati kohor, ajo (vepra) lind, zhvillohet derisa bëhet gati për publikim. I gjithë ky proces i takon individualitetit dhe në këtë rast, premisat e rëndësisë shoqërore zhvillohen vetëm në një drejtim. Ato nisen nga autori, i cili duhet të ketë parasysh rëndësinë shoqërore të veprës së tij. Pra edhe në këtë rast, edhe pse i takon individualitetit, autori gjithmonë duhet të ketë parasysh shoqërinë. Duke pasur parasysh këto elemente, përpara dalin edhe çështje tjera të cilat edhe më tej e tërheqin vëmendjen për kujdesin që duhet të ketë autori, nga kushtet dhe rrethanat që zhvillohen në shoqëri. Në këtë kontekst, nëse kihen parasysh kushtet dhe rrethanat shoqërore, në disa raste autori do të ndihet i shtrydhur, i përkufizuar, apo edhe vetë i censuruar, varësisht se cilat rrethana do të zhvillohen në shoqëri, qofshin ato të aspektit social, kulturor apo politik. Te ky i fundit, nëpër labirintet të cilat kaloi shoqëria jonë, duke pasur parasysh sistemet komuniste në gjithë Evropën Lindore, vijmë deri te mënyra e vetë censurimit të veprës së autorit, që në procesin e parë të lindjes së saj. Nëse do të jetë i përshtatshëm për shoqërinë, sistemin ose jo, ndryshe pas publikimit, autori duhej t'i bartte koncesionet. Prandaj, vetëdija krijuese e autorit duhet të ishte ajo që do ta vetëcensuronte veprën, për shkak të zhvillimeve në shoqëri. Këtu pra ngec çështja, se vizioni i krijuesit, duhet t'u prijë zhvillimeve shoqërore. Ai, në këtë rast do të ndihej i shtrydhur, i shtypur dhe i përkufizuar, të ecë brenda zhvillimeve në shoqëri. Për fat, jo edhe të gjithë krijuesit, u pajtuan me këtë. Përkundrazi, ata gjetën forma, metoda dhe rrugë në krijimin e një hapësire të gjerë, e cila do t'u prijë gjithë atyre zhvillimeve, që e shtypin fjalën lirë. Kjo ishte dikur, por me rënien e sistemeve, ranë edhe këto elemente që e përkufizojnë autorin. Gjatë trajtimit të këtij problemi, arrijmë edhe te roli i veprës në shoqëri. Në të shumtën e rasteve, krijuesit e veprave ishin ata që i thyen vizionet e përkufizuara brenda një kornize, siç ishte totalitarizmi dhe shpërthyen përtej tyre, duke aluduar në një botë të lirë. Mendojë se, është kjo vetëm një nga çështjet e shumta të ndikimit shoqëror të krijimtarisë. Pra, duke u nisur nga individualiteti e deri te rëndësia e veprës së krijuesit në shoqëri, është një proces i gjatë i cili duhet të kalojë nëpër disa faza.<br /><br /><br /><strong><em>NGACMIMI I MUZËS - FRYMËZIMI </em></strong><br /><br /><br />Sentencat e çastit, perceptimet, emocionet dhe të gjitha zhvillimet që e rrethojnë autorin, kalojnë nëpër fazën e akceptimit psikologjik të tij, zhvillimit e deri te ideja e formulimit të mendimit për hedhje në letër. I gjithë ky proces i takon një bote komplekse me shumë çështje dhe zhvillime, herë-herë edhe të pashpjegueshme. Ngacmimi i çastit apo frymëzimi, është element që herë-herë vjen pahetueshëm në mendjen e krijuesit, e herë edhe duke e kërkuar aty, varësisht se si krijuesi e percepton botën rreth tij dhe zhvillimet që ndodhin. Ngacmimit të muzës i prijnë parafytyrimet, lëvizjet, skenat e ndryshme, zhvillimet psikologjike brenda tij, ato në shoqëri, etj. Të gjitha këto ngacmime çojnë deri tek ideja e formulimit të atij frymëzimi, nga i cili pastaj do të krijohet vepra. Aftësia perceptuese e individit, në këtë rast autorit të një krijimi, është një çështje tjetër e cila lidhet ngushtë me aftësinë psikologjike të perceptimit të gjërave brenda vetes, në ambient, në shoqëri dhe në të gjitha zhvillimet që e rrethojnë atë. I gjithë ky proces, që ndodh në këtë fazë, është procesi më kompleks i krijimit të veprës.<br /><br /><br /><strong><em>FORMULIMI I IDESË</em></strong><br /><br /><br />Nga ngacmimet dhe perceptimet që ndodhin në fazën e parë te krijuesi, lind ideja për krijimin e një vepre, qoftë ajo letrare, figurative, artistike etj. Në rastin tonë, është ajo e krijimtarisë letrare brenda së cilës jemi të përqendruar. Ngacmimi që ndodh brenda psikologjisë së krijuesit, e krijon idenë dhe motivin nga i cili duhet nisur për krijimin e një vepre. Brenda këtij motivi, krijuesi e formulon idenë, se çfarë dëshiron të krijojë, duke iu përshtatur motivit ngacmues nga i cili ka lindur ideja. Siç shihet pra, edhe ngacmimi, edhe formulimi i idesë janë të lidhura ngushtë njëra me tjetrën dhe qëndrojnë shumë pranë njëra tjetrës, saqë gati është e pamundshme të akceptohet distanca kohore ndërmjet tyre. Sa i përket formulimit të mëpastajmë, ai do të plotësohet, do të pasurohet me ide dhe ndryshon në raste të caktuara. Ideja nganjëherë nuk është fikse. Ajo shkon duke u përsosur, deri në përshtatshmërinë më perfekt që i vesh autori veprës. Në çastin kul lind ideja, ajo, jo në të gjitha rastet është e përkryer, prandaj përsosmëria e saj është proces në vazhdim. Ajo vazhdon gjithmonë edhe pasi të jetë hedhur në letër. Pra, formulimi i idesë, se si do të duket një vepër, se si do të perceptohet ajo dhe cila është forma më e mirë e saj, është punë e krijuesit, e cila vazhdimisht e kërkon përsosmërinë. Ky proces, nuk mund të jetë i qëndrueshëm edhe në veprën figurative. Ajo ka një rrugë më të shkurtër të formulimit të saj, sepse vetë fillimi i hedhjes së ngjyrës në letër e përkufizon atë. Megjithatë, plotësime ndodhin edhe këtu, por ideja mbetet e qëndrueshme. Në veprën letrare, ndodhin përshkrime, ripërshkrime, plotësime e largime fjalësh e fjalish, por edhe këtu mund të thuhet se ideja mbetet e paprekur. Edhe përkundër të gjitha këtyre, procesi i formulimit të idesë i mbetet fillimit, pas të cilit do të kërkohen forma, stile, plotësime etj.<br /><br /><br /><strong><em>HEDHJA E IDESË NË LETËR</em></strong><br /><br /><br />Që nga lindja e saj, nga formulimi e deri te hedhja në letër, është një proces intensiv që ndodh në mendjen e krijuesit. Ajo shpeshherë te krijuesi ushtron presion dhe kërkon të dalë jashtë tij. Kjo nuk mund të kuptohet ndryshe, pos procesit të hedhjes në letër. Nganjëherë te autori, ajo ushtron presion, nga e cila edhe ai vetë do të ndihet jo lirë nëse e do veprën dhe nuk dëshiron ta humbë atë. E themi këtë, sepse nga procesi i lindjes së idesë e deri te hedhja në letër, ekziston një rrezik që mund të quhet humbja e idesë, siç e quajnë krijuesit. Ky rrezik që ekziston në këtë mes, vetvetiu e krijon presionin te krijuesi, që sa më parë ta hedhë në letër atë ide. Janë forma të ndryshme të dokumentit të idesë, por nga më të aplikuarat, p.sh. te krijuesit e veprave letrare përdoren notesët në të cilat bëhet dokumentimi i idesë. Pastaj, ajo përpunohet, zhvillohet, plotësohet, siç e përmendëm edhe më lart. Megjithatë, procesi i hedhjes në letër të idesë, krijon premisa sigurie te krijuesi për ruajtjen e idesë. Është një proces i gjatë pastaj, që kërkon rregulla dhe norma të cilat e ndërtojnë një vepër, në këtë rast atë letrare, qoftë në poezi, prozë, roman etj. Këto norma i takojnë përgatitjes së krijuesit nga i cili pastaj do të varet rëndësia e veprës. I takon një natyre tjetër kjo çështje. Mirëpo, ne u përqendruam vetëm në fillin e parë të procesit, por ky proces është shumë i gjatë dhe i mundimshëm, varësisht nga gjinia letrare në të cilën përqendrohet krijuesi. E rëndësishmja për ne, ishte fillimi i hedhjes në letër i idesë, e cila pastaj me punën, aftësitë dhe njohuritë e krijuesit, do ta marrë formën përfundimtare. Deri te përfundimi i këtij procesi siç e thashë, do të ketë rrugë të gjatë, ndërsa përfundimi i tij është kur autori e fut veprën në shtyp për publikimin e saj. Këtu përfundon ky proces dhe prekshmëria e veprës që i bën autori.<br /><br /><br /><strong><em>PUBLIKIMI</em></strong><br /><br /><br />Fillimi i publikimit të veprës së krijuar, është kontakti i parë i krijuesit dhe lexuesit. Lidhja në këtë mes është vepra e cila e krijon këtë urë në mes. Publikimi fillon atëherë kur vepra del nga shtypi dhe i vënë kontaktet e para me lexuesin, apo shijuesin e një vepre artistike. Procesit të publikimit të një vepre, i paraprin redaktimi i saj, recensioni, lektura dhe kontrolle të tjera, të cilat kalojnë nëpër njerëz profesionistë të këtij lëmi. Kur vepra përcaktohet për botim, autori i ofron këtij kolegjiumi veprën e vet, i cili pastaj e bën vlerësimin e saj. Duke kaluar nëpër këto faza që u përmendën, ajo hyn në shtyp dhe pasi të jetë përgatitur si vepër, me të gjitha çështjet teknike që pasojnë, bëhet shtypja në letër e saj. I gjithë ky proces është i natyrës teknike. Shpërndarja e veprës dhe publikimi i saj, krijon kontaktet e para me publikun. Publikimit i prijnë edhe reklamat e ndryshme që mund t'i bëhen veprës, qoftë nga shtëpia botuese apo nga mediet informative. Kjo është një çështje që e ndihmon më së shumti interesimin e shoqërisë për veprën e publikuar. Pra, publikimi nuk është çështja finale e autorit. Janë premisat e reja që lindin pas publikimit, është akceptimi pozitiv apo negativ në shoqëri. Është rëndësia e veprës, kualiteti i saj, që do ta vënë në sprovë pastaj vetë autorin. Ai do ta përcjellë veprën e tij, refleksionet e saj në shoqëri, efektet por edhe rezultatet. Vetë vendimi për publikim, është një sprovë e madhe nga e cila është ai që vendos t'i hyjë kësaj sprove. Është fillimi, ai i mëdyshjeve te krijuesi, që në të shumtën e rasteve mund të thuhet lirisht se premisat e pas publikimit të veprës jo edhe plotësisht, janë paramenduar nga ana e autorit të veprës së publikuar. Megjithatë, autori gjatë kohës së përcjelljes së veprës së publikuar të tij, reagimeve, qofshin ato të natyrës pozitive apo negative, gjithmonë duhet të mësojë nga ajo përvojë. Kështu krijohen premisat e korrigjimit dhe mospërsëritjes së të metave, nëse kanë ndodhur ato. Kjo mund të thuhet, edhe kuptimi pozitiv, edhe përfundimet e nxjerra duhet pasur parasysh në ardhmëri. Pasojnë pastaj shkrimet, publikimet e ndryshme nga të cilat edhe vetë autori, në të shumtën e rasteve mëson shumë nga ato.<br /><br /><br /><strong><em>RËNDËSIA E KRIJIMIT TË PUBLIKUAR NË SHOQËRI</em></strong><br /><br /><br />Cilat janë efektet, reagimet, si perceptohet vepra dhe cila është rëndësia e saj në shoqëri? - Këto janë pyetje që prapë duhen të kihen parasysh edhe në mendjen dhe vizionin e autorit. Ai duhet t'i ketë parasysh që në fillimin e parë të parapublikimit të veprës, në një parashikim që mund t'i bëhet. Ndërsa, pas publikimit, krijon premisa të reja, efektet e së cilës do të barten në shoqërinë e gjerë, qofshin ato pozitive apo edhe e kundërta. Autori gjithmonë mëton pozitiven, dhe nuk besoj që mund të ketë autorë, që përmes veprës së tij të sjellë dëm në shoqëri. Efektet e para mund të shihen që në komunikimin e parë të veprës me lexuesin, publikun. Kjo do të shihet përmes reagimeve në kuptimin pozitiv të fjalës, pra varësisht nga individi se si do ta perceptojë atë, sa do t'i përmbushë kërkesat dhe interesin e tij, sa është e dobishme vepra e krijuar, etj. I gjithë ky proces ndodh brenda individit që do ta akceptojë veprën e lexuar. Vepra bëhet e rëndësishme, kur lexuesi e gjen veten, përmbushen një pjesë e kërkesave të tij. E gjithë kjo masë e veprës kur depërton në shoqërinë e gjerë, refleksionet do të fillojnë të duken shumë shpejt, duke pasur parasysh efektin pozitiv në të mirë të shoqërisë. Nëse botohet një broshurë me leverdi shkencore nga ana e mjekësisë, apo nga ajo farmaceutike, ku drejtpërsëdrejti do të përfitojë shoqëria, rezultatet do të duken shumë shpejt. Apo, ta marrim një vepër letrare, megjithëse efektet patjetër do të jenë diku, ato do të jenë të vështira për t'u akceptuar efekti i shpejtë i saj, megjithatë në një përcjellje më perfide, apo studim në mënyrë që të bëhej më pastaj, efektet patjetër do të hetohen. Do të hetohen ato në ngritjen shoqërore. Nëse vështrohet me një sens më të hollë, vepra letrare do të ketë ndikim të fuqishëm në shoqëri. Këtë do të mund ta elaboronim edhe përmes shembujve. Ta marrim shoqërinë tonë shqiptare, sidomos pas luftës së Dytë Botërore. Krahas zhvillimit të shkollave, me rritjen e veprave letrare, janë krijuar premisat e një zhvillimi të hovshëm kulturor. Kjo thuajse ka ecur paralel me rritjen e këtyre veprave. Apo, frymëzimi i veprave të rilindësve tanë, i cili vazhdimisht frymon në shoqëri. Është fryma atdhetare e cila është ruajtur përmes veprave të krijuara. Edhe për kundër shtypjes që i është bërë shoqërisë sonë, ajo frymë e ka mbajtur të ndezur kandilin e lirisë. Flasim për zhvillimet dhe rrethanat në Kosovë. Po ta shikojmë nga këto kënde veprën letrare, roli i saj në shoqëri do të jetë shumë i rëndësishëm. Krijimtaria e cilësdo lëmë qoftë ajo, duhet t'u prijë zhvillimeve në shoqëri. Aty gjithmonë duhet të mëtojnë përtëritjen në vizion të cilin duhet ta ketë gjithmonë parasysh krijuesi i veprës. Ai duhet të mëtojë të ecë gjithmonë përpara, duke pasur parasysh zhvillimet e kohës, që me veprën e krijuar të bëjë hapa përpara në shoqërinë e gjerë. Mendoj se, nëse një vepër nuk do të mund të përtëritet përpara kohës në të cilën krijohet ajo, duhet kërkuar ngritjen e saj, ndryshe duhej të binte poshtë. Nëse nga vepra nuk përfiton edhe shoqëria e gjerë, profitet individuale nuk do të çonin askund, pos në humbje kohe. Ekzistojnë edhe çështje tjera që lidhen ngushtë me rolin e veprës në shoqëri dhe rëndësinë e saj. Nëpër labirintet të cilat po kalon shoqëria jonë, është problematikë shumë e gjerë të perceptohet se sa e rëndësishme është një vepër, një krijues dhe sa i dobishëm është për shoqërinë, duke pasur parasysh edhe gjithë ato zhvillime negative që sillen brenda kësaj problematike. Një krijues mund të jetë i rëndësishëm, se i ka shërbyer një klani, një partie, një grupi individësh, apo një interesi të caktuar. Tjetri nuk mund të jetë i rëndësishëm se nuk i ka shërbyer askujt pos krijimtarisë së mirëfilltë dhe krijimtaria e tij mund të gjendet e izoluar, apo edhe e kundërta. E gjithë kjo çështje, ka përmasën e dimensioneve të gjera për një studim të veçantë. Nganjëherë veprën e bëjnë të rëndësishme zhvillimet shoqërore të kohës se si do të jenë ato zhvillime, cilat janë efektet e veprës, ndikimi i saj për atë kohë, e tjera, e tjera. Në fund mundë të thuhet se, roli i veprës dhe ndikimi i saj në shoqëri është tepër i gjerë. Ajo duhet t'i paraprijë zhvillimeve në kohë, element të cilin duhet pasur parasysh krijuesit, e që në të shumtën e rasteve, për fat të mirë u paraprin zhvillimeve në shoqëri.<br /><br /><em><strong>Zvicër, 5 dhjetor 2003.</strong></em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-54984143467290780592009-02-21T17:04:00.005+01:002009-02-21T17:37:11.472+01:00PËRRALLA PËR FËMIJËGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><span style="font-size:180%;">DRILONI DHE MIU<br /></span><br />Miu që e dinte se çdo mëngjes, atypari kalonte Driloni i cili shkonte në shkollë, një ditë ishte shtrirë përpara derës dhe shtirej si i vdekur. Tek po kalonte aty pranë derës, Driloni u habitë kur e pa miun e shtrirë, për një qastë u ndalë dhe po e shikonte miun e shtrirë, tek o i lëvizte këmbët herë pas here.<br />Ç'bën aty?, e pyeti miun Ai.<br />Vdiqa urie tha miu, që po e njihte urtinë e Drilonit.<br />Drilonit i erdhi keq, dhe u kthye në kuzhinë, ku mori ca bukë djathë nga dhe ia solli miut. Miu po sa e mori bukën e djathin, iku drejtë strofullës së tij, pa u falemënderuar fare. Ndërsa Driloni drejtë shkollës.<br />Kur u kthye nga puna, mamaja e Drilonit, e gjeti të thyer enën e qelqtë ku e ruante djathin. Ajo e zemrua shumë, edhe më shumë kur e gjeti tërë bukën të grisur e të shpërndarë copa copa, nëpër shtëpi. Si ka mundësi, - thoshte me vete që Driloni ta ketë bërë një veprim të tillë.<br />Kur u kthye nga shkolla, Driloni sillej i gëzuar si gjithmonë me mamanë. Ndërsa mamaja e priti me zemrim, duke menduar se të gjitha dëmet i kishte bërë Driloni.<br />Nga ky zemrim i mamasë, Driloni u gjend i habitur. Por kur ajo i tregoi se si e kishte gjetur shtëpinë, të mbushur me copa buke, e enën e thyer të djathit, atij iu kujtua se të gjitha këto të zeza ja kishte bërë miu. Pasi i tregoi mamasë të gjithë ndodhinë, mamaja u qetësua dhe nga ai qastë vendosën të sillnin një mace në shtëpi. Të nesërmen, miun grabitqar, e kishin parë në gojën e maces laroshe. Nga ajo ditë, kurrë nuk ndodhi dëm në shtëpi.<br /><br /><em><strong>2000, Malësi e Vërrinit</strong></em><br /><br /><br /><span style="font-size:180%;">NË CIRK<br /></span><br />Sot të gjithë picimulët ndjehen te gëzuar. Ata të gjithë së bashku kanë ardhur në cirk, ku duhet ti prezantojnë edhe ca pika cirku nga loja e tyre. Përpara se të hynin në cirk, Mici i vogël iu afrua një kafazi prej hekurave ku po mbaheshin mbyllur majmunët. Pa pritmas, njeri nga majmunët nga përtej hekurave, ia kapi kapelën nga koka Micit të vogël.<br />Kapelën time, kapelën time, - thirrte Mici i vogël drejtë Colit i cili po priste në rreshta për të hyrë brenda në arenën e cirkut. Coli për ti ardhur në ndihmë shokut të tij, nga çanta e nxorri një banae dhe u afrua pranë hekurave të kafazit, ku po mbaheshin të mbyllur majmunet. Majmuni, kur e pananen në duar të të Colit u afrua pranë hekurave të kafazit dhe po i zgjaste duart. Më jep kapelën, - tha Coli në drejtim të majmunit, e unë do të japë këtë banane. Majmuni duke u joshur pas bananes, i hodhi kapelën e Micit të vogël. Edhe Coli u tregua zemërgjerë dhe i dhuroi një banane, majmunit prapa hekurave. Të dy picimulët u kthyen në arenën e cirkut. Cirku filloi. Qeni e mbante një kamxhikë me një tojë të gjatë lëkure dhe e fërshkëllente herë pas here. Arushi që e mbante një kapelë mbi kokë, i mbushte balonat me frymë dhe i hidhte drejtë publikut i cili ulej shkallëve të arenës. Ngacmuesi Ceni, e kishte mbushur një kovë me ujë dhe spërkaste herë pas here në drejtim të publikut. Orkestra e derrave, e egzekutonte muzikën e cirkut. Xixëllonja kishte hipur mbi një kalë të bardhë dhe e vraponte nëpër rrethin e fushës së arenës. Publiku nëpër shkallët e arenës, duartrokiste pa u ndalur. Në rendin e parë ishin ulur picimulët, pastaj lepujt, minjët, urithët, derrat, arushët, elefantët etj. Pjesa e dytë vazhdoi me pikën e lojës me topa. Cimi i cili e kishte pregaditur këtë pikë e prezantoi për mrekulli. Ai i hidhte topat njëri pas tjetrit, përpjetë dhe asnjëherë nuk e huqte, që ndonjëri ti binte në tokë. Macja e prezantonte lojën me katër rretha plastike, të cilat i rrotullonte pa u ndalur. Ndërsa majmunët bënin akrobacione nëpër litarët e lëshuar nga kulmi i arenës. Pika e tretë, ishte Mici i vogël, i cili e mbante në dorë një rreth të rrumbllakët, nëpër të cilin dukej të kalonin dy qen të vegjël. Ata nga prapa i gjuanin me topa, grupi i minjëve. Pika ishte e mrekullueshme dhe duartrokitjet s`kishin të ndalur. Culi e kishte më së vështiri. Ai duhej të qëndronte gatitu pranë një muri, ndërsa arushi symbyllur duhej ti hudhte thikat përskaj tij. Edhe për kundër frikës së Culit, arushi u tregua mjeshtër i vërtetë. Të gjitha thikat i nguliti në mur, duke kaluar përskaj Culit. Sa u gëzua Culi, kur përfundoi kjo pikë, e cila fitoi më së shumti duartrokitje nga publiku në arenë. Edhe sportisti Coli e kishte shumë vështirë. Ai duhej të kalonte hipur mbi një rreth biçiklete, nëpër litarin e lidhur në dy skajet e arenës, në një lartësi të madhe. Në skajin tjetër e priste zonjusha xixëllonjë e ila shkëlqente nga vezullimat e dritave. Edhe këtë pikë Coli e kaloi për mrekulli. Ai kaloi nëpër fijen e litarit, hipur mbi rrethin e biçikletës deri në skajin tjetër, duke e mbajtur drejtëpeshimin e tij, me një shkop që e mbante në duar. Pas kësaj pike plot ankth, edhe tek publiku, pati shumë duartrokitje nga të pranishmit në sallë. Sot picimulët u dëshmuan shumë të shkathët. Mjeshtria e tyre shkëlqeu në sallë, sa që i kënaqi të gjithë të pranishmit në arenën e cirkut. Ata u treguan artistë të vërtetë cirku. Në mbrëmje u kthyen në kasollen e tyre përplot kënaqësi që u solli kjo ditë e bukur për ta.<br /><br /><em><strong>1999</strong></em><br /><strong><em></em></strong><br /><em><strong>MIQËSIA E PICIMULËVE ME LUANIN<br /><br /></strong></em>Gjashtë picimulët; Toni, Coli, Culi, Cimi, Ceni dhe mici i vogël, janë shokë shumë të mirë mes veti. Ata jetojnë në një kasolle prej drurit, në një skaj të pyllit. Të gjashtët janë të mëdhenj, sa një gisht i dorës së një voglushi. Ata janë shokë të pa ndarë. Vjeshta që ka filluar ta ftohë motin, u ka sjellë të ftohtë edhe picimulëve në kasollen e tyre prej drurit. Ata janë ndarë në dy grupe dhe janë nisur përpjetë pyllit, për të mbledhë dru. Cimi, Ceni dhe mici i vogël në njërin skaj të pyllit, ndërsa Toni, Coli dhe Culi në anën tjetër po mblidhnin dru, për ta ndezur zjarrin në shtëpi.<br />Nga thellësia e pyllit,u dëgjua një klithmë, që i ra në vesh Micit të vogël.<br />Ç'mudë të jetë? pyeti ai ne drejtim të shokëve. Të tre shokët, krijuan qetësi në pyll, për ta dëgjuar se nga vinte ai zë. Edhe mua, më duket si klithmë, - tha Cimi, dhe u nisën drejtë nga vinte zhurma.<br />Duhet të jetë klithma e luanit, - tha Mici, dhe po shikonte nga prapa lisave, nga vinte klithma. Ndërsa luani, që kishte rënë në kurthin e gjahtarëve, që e kishin ngritur për dhelprën, ndihej ngushtë.<br />Ju lutem, më ndihmoni, - iu lutë, picimulëve që ta largonin nga kurtha.<br />Të tre picimulët, iu afruan luanit dhe filluan ta ndihmojnë të dalë nga kurtha. Cimi e tërhoqi në njërin skaj dhe Ceni në skajin tjetër, ndërsa Mici i vogël e ndihmoi luanin që ta nxirrte këmbën nga kurtha e gjahtarëve. Ndërsa luani, pasi ju falemënderua picimulëve, filloi ta lëpinte këmbën e tijë që i rridhte gjak.<br />Picimimulëve që u vinte keq për luanin, e lutën që të vite tek kasollja e tyre, nga se atje kishin fasho, dhe do te ia lidhnin plagën.<br />Luani që ndiente dhimbje ne këmbën e tij, menxi e priti ndihmën e picimulëve. Ata u nisën drejtë kasollës se tyre së bashku me luanin. Luani u ulë përpara kasolles së picimulëve dhe aty miqtë e vegjël i ofruan ndihmën e parë. Morën ca ujë në lumë dhe ia lanë gjakun që rridhte nga këmba e luanit, pastaj me ca barëra e fasho, ia fashuan plagën në këmbë. Në ndërkohë ishin kthyer dhe picimulët e tjerë Toni, Coli e Culi dhe kishin sjellur edhe ca dru me të cilat e ndezën zjarrin. Të gjashtë picimulët dhe luani, atë mbrëmje darkuan së bashku. Në mbrëmjen e vonë, pasi u falemënderuar për ndihmën e dhënë, luani u largua përjetë pyllit. Përpara se të largohej, luani ia kishte falur një pip fishkëllues, picimulit Coli dhe e kishte porositur; që sa herë të ndiheshin në rrezik ai dhe shokët e tij, vetë ta fishkëllenin pipin dhe ai do të vinte në ndihmë në qdo kohë.<br /><br /><br />* * *<br /><br />Kishin kaluar disa ditë nga miqësia e picimulëve me luanin. Një ditë picimulët kishin dalë në shëti pyllit. Një zhurmë e çuditshme që i ngjante një vrapi, i trazoi edhe ata. Një qengj i vogël po vraponte drejtë tyre, ndërsa nga prapa po e ndiqte një ujk.<br />Uaaa, - klithi Coli, - ujku, ujku, dhe filluan vrapin drejtë kasolles së tyre. Prapa u shkonte edhe qengji i vogël.<br />Ndërsa Mici i vogël, e nxorri nga xhepi, pipin të cilin ia kishte dhuruar luani, dhe filloi ta fërshkëllej.<br />Frrrrrrr, frrrrrrrr, frrrrrrrrrrrr, dhe të gjashtë picimulët u futën në kasollën e tyre. Edhe qengji i vigël arriti të futej brenda në kasolle, dhe picimuli Micu, e mbylli derën nga prapa. Shpëtuam, - tha Coli.<br />Shpëtoi edhe qengji i vogël, - tha Culi, i cili po shikonte përtej dritares, ujkun i cili po i shkonte vërdallë kasolles.<br />Mici i vogël, vazhdimishtë fërshkëllente me pipin e tijë; Frrrr, Frrrrrrrr, Frrrrrrr.<br />Luani që e kishte dëgjuar fërshkëllimën e pipit të Micit, erdhi vrapë përpara kasolles së picimulëve. Ai u ndeshë në dyluftim me ujkun i cili po sillej vërdallë rreth kasolles. Në këtë dyluftim, luani u tregua shum i fuqishëm, sa që e shqeu ujkun dhe e hudhi teposhtë në luginë. Të gjithë këtë skenë e kishin parë edhe picimulët, nga dritaret e kasolles. Ata u gëzuan shumë për trimërinë e mikut të tyre. Ndërsa luani, pasi e kishte përfunduar me ujkun, u afrua pranë kasolles së miçëve të tij të vegjël dhe i ftoi që të dilnin të lirë pyllit, sepse ujku nuk jetonte më. Të gjashtë picimulët dhe qengji, ju falemënderuan luanit, për ardhjen në ndihmë, në momentet më të vështira, kur ata patën nevojë. Luani pasi i pyeti miqtë se a ishin të gjithë shëndosh e mirë, u la porosinë se sa herë të ishin ngushtë, vetëm ta fishkëllenin me pipin e tij, dhe ai do të gjendej gjithmonë aty. Kështu pra edhe luani iu gjend në ditën më të vështirë miçëve të vegjël të tij dhe nga ajo ditë, picimulët nuk shqetësoi askush më. Edhe qengji i vogël u kthë në kope tek mamaja e tij. Nga ajo ditë të gjashtë picimulët, e fituan edhe një mik të ri, bariun e kopesë së deleve, i cili kujdeset vazhdimishtë për picimulët e vegjël.<br /><em><strong><br />2. mars, 1999</strong></em><br /><br />Katër picimulët dhe hutini<br /><br />- Picimuli Culi dhe tre shokët e tij Ceni Cani e Coli një pasdite vere vendosën të dalin në piknik. Të katër shokët morën çantat e mbushura me plaçkat e nevojshme dhe dolën përpjetë livadheve e pyjeve. Pranë një qershize të madhe e cila gjendej mu pranë një lumi që kalonte përskaj livadheve, të katër shokët vendosën të bëjnë piknik.<br />Vend i mrekullueshëm për piknik, - tha Culi<br />- Këtu do të vendosemi -shtoi Ceni.<br />Ashtu edhe u bë. Të katër shokët lëshuan çanta e mbushura me plaçka dhe ulën të pushojnë. Dielli që rrezonte përmbi, Canit dhe Colit ia shtonte etjen për tu larë në lum, ndërsa Ceni, nga rruga që e kishte kaluar, ndiente lodhje dhe ishte shtrirë të pushoi. Culi kishte dëshirë që të bëjë ca shëtitje drejtë kodrës përpjetë. I luti dhe shokët e tij, por ata u treguan dembelë.<br />- Do të shëtis vetëm - tha ai, dhe me çantën mbi shpinë u nis kodrës përpjetë. Kur u ngjitë afër majës së kodrës, që mbulohej vetëm nga shkëmbinjët, filluan të dukeshin disa vrima të errëta që qonin në brendinë e shpellave. Culi u bë shumë kurioz të dinte se ku të qonin ato hyrje të errëta. Nga çanta e nxorri llampën e dorës dhe e ndezi drejtë brendisë së shpellës. Errësira po vazhdonte tutje përmes shkëmbinjëve ndërsa Culi prapa shkëlqimit të llapës, po ecte tutje shpellës. Nga brendia e shpellës filluan të fluturojnë lakuriqët e vëbuar nga drita, ndërsa mu përpara Culit një hutin i kishte mbyllur sytë me flatrat e tija dhe se duronte dotë dritën e llampës së Culit.<br />- Më vërbove, - thirri hutini, - të lutem shuaje atë dritë, - u lutë picimulit Culi.<br />- Si është e mundur, - pyeti Culi, - unë pa llampë nuk shoh fare.<br />- Sytë e mi, nuk mundë ti përballojnë dritës, prandaj fluturoi vetëm natën, - sqaroi hutini.<br />- Tani e kuptova, - tha Culi dhe nga çanta e tij nxorri ca syze dielli të cilat ia ofroi hutinit.<br />- Tani nuk më pengon fare, drita e llampës, - tha hutini, pasi i vendosi syzet Culit.<br />Do ti provojmë dhe në dritën e diellit, - propozoi Culi dhe vazhdua drejtë daljes së shpellës.<br />I pari nga shpella doli hutini, i cili u ndie shumë i lumtur kur vërejti se tani më as drita e diellit nuk po e pengonte, - kjo është mrekulli - i tha Culit, dhe për të mirën që më bëre, unë do të të shpërblejë; ne do ë fluturojmë së bashku deri atje ku të duash ti – tha hutini.<br />Ndërsa Culi që edhe ashtu ndihej i lodhur, menxi e priti këtë shpërblim që ia ofroi hutini. Të dy shokët fluturuan gjithandej kodrave, deri sa arritën tek vendi ku po bënin piknik Ceni, Cani e Coli. Të tre shokët u habitën kur e panë Culin tek po fluturonte nën krahët e hutinit. Culi u tregoj të gjithë ndodhinë shokëve të tij, ndërsa hutini i shpërbleu edhe shokët e Culit, me të tjera fluturime.<br />Sa të lumtur u ndanë atë pasdite katër picimulët dhe hutini, shoku i ri i tyre. Në mbrëmje u kthyen në shtëpi, ndërsa hutini vazhdoi fluturimin e tij, lartë mbi kodra.<br /><br />27.9.2995, Zvicër<br /><br />NË DITËLINDJEN E COLIT<br /><br />Picimuli Coli sot e ka ditëlindjen, ai i ka mbushur pesë vjet dhe është rritur sa një gishto. Për çudi, ai sot është zgjuar vonë, deri sa të gjithë shokët e tij: Toni, Culi, Cimi, Ceni dhe Mici i vogël, kanë ikur në pyll, për të mbledhur lule. Kanë ardhur edhe lepujt, të cilët me vete e kanë sjellur edhe një lakër për Colin. Me ta ishte edhe lepurushi i vogël, i cili ishte zgjuar shumë vonë dhe kishte mbetur pa ngrënë. Ai provoi që vjedhurazi ta kafshoi lakrën që i kishin sjellur Colit, por këtë veprim e vërejti lepurushi plakë dhe i terhoqi veshin atij. Kështu që dhurata për picimulin Coli, shpëtoi e pa prekur. Në urime kishin ardhur edhe dy minjët më të mëdhej të cilët për dhuratë e kishin sjellë një pako plotë djath. Ndërsa urithi që sa po doli nga toka, me vete e kishte sjellur një karrotë, si dhuratë për Colin. Sa po e pa lepurushi i vogël, vrapoi ta kapur karotën, por lepurushi plakë, sërish e gjend pranë dhe i kapi veshin. Zogjtë që kishin ardhur si kor, ia filluan këngë pranë krevatit ku po flinte Coli. Ata i kënduan këngën për ditlindjen e tij, pranë shtratit ku po flinte. Ndërsa dhelpra që kishte ardhur për urim, nuk kishte sjellur asgjë. Ajo në dorë e mbante një pupël pule, me të cilën here herë e ngacmonte Colin tek këmbët, dhe ai strukej nën plafin e shtratit të tij. Dhe sa here që Coli, kokën e mbulonte me plafin e tij, dhelpra i hante gjësendet nëpër pjata, që ia kishin sjellu Colit për ditëlindje. Ndërsa picimulët tjerë, e kishin shtruar tavolinën në kopsht dhe aty e kishin vendosur një tortë, e mbi të i kishin ndezur edhe pesë qirinj. Të gjithë të ardhurit, edhe Coli, u vendosën pranë tavolinës për ta filluar festën. Në atë qastë, aty pranë kaloi xixëllonja e hipur në një aeroplanë, prapa të cilës filluan të vrapojnë të gjithë, picimulët, lepujt, urithi, minjët. Dhelpra vrapoi pas tyre, por aty pranë pyllit, u kthë dhe shpejt e shpejtë e hëngri tortën e Colit. Në pjatë i la vetëm ca trosha të vogla të cilat filluan ti hanin zogjtë. Thirrjet e dhelprës dinake, se tortën po e hanin zogjtë, i ktheu pranë tavolinës të gjithë picimulët dhe ardhurit e tjerë. Por tani më s'kishte ngelur asgjë nga torta e Colit. Zogjtë e hëngrën tortën, - thirrte dhelpra.<br />Ndërsa picimuli Culi, që ia kishte vërejtur turirin e përlër me kremën e tortës, iu drejtua dheprës; kjo e hëngri tortën, ia shihni gojën, e ka plotë kremë nga torta.<br />Të gjithë e kuptuan dredhinë e dhelpren dhe e dëbuan nga shoqëria. Ndërsa festën e ditëlindjes së Colit e vazhduan të tjerët, por pa dhelprën në atë mes.<br />Edhe pse, kënaqësinë e festës, ua prishi dhelpra, ata e kaluan shumë mirë atë ditë në ditëlindjen e Colit. Edhe Coli u nda shume i lumtur atë ditë.<br /><br />1999<br /><br />KETRI DHE ARRA<br /><br />Ketri që gjithë ditën e kalonte nëpër pemë, duke kërcyer her andej e herë këndej, menxi priste sa të piqej arra. Shpesh i provonte, por arrat nuk dilnin nga lëkura e gjelbërt e tyre, deri sa i erdhi stina, e u poqën frutat. Dhe tani, që kokrrave u kishte ardhur stina e tyre, ato dilnin vetë nga lëkura, dhe shpesh binin edhe në tokë kokrrat e arrës. Tani që pema ishte pjekur, ketri ndihej i gëzuar, kërcente nga dega në degë. Filloj të i provoj kokrrat e arrës, që ti thyente me dhëmbët e tij të vegjël. Por kokrrat ishin shumë të forta, për dhëmbin e ketrit. E provoi një, dy, tre, katër, por nuk ia arrinte që ta thyente asnjërën. Nga që nuk ia arriti të thyente asnjë kokërr arre, u zemrua dhe filloi ti hudh ato nga pema. Aty pranë pemës kishte kaluar një grup fëmijësh dhe kishin filluar të i mblidhnin kokrrat e arrave, që i përbuzte ketri. Pastaj, kishin mbledhur edhe nëpër degët më të afërme të pemës, deri sa i kishin mbushur xhepat e ishin kthyer në shtëpi. Ndërsa ketri i zemruar nga që nuk po ja arrinte ti thente kokrrat e arrës, i përbuzi ato gjatë gjithë stinës.<br />Erdhi viti tjetër, dhe pema në degët më të larta që i kishte përbuzur ketri, nuk kishte bërë fare kokrra. Pema ishte hidhëruar me ketrin dhe nuk ia kishte falur asnjë kokërr vitin tjetër. Ndërsa në degët ku kishin mbledhur fëmijët, kishte plotë kokrra.<br />Ketri që ishte zemruar në pemën, kishte zbritur në degët e poshtme dhe e kishte vazhduar atë avazin e vjetër të përbuzjes.<br />Por voglushët që e kishin hetuar zilinë e ketrit, një ditë e kishin ruajtur nën pemë, dhe e kishin përzënë përgjithmonë nga arra.<br />Edhe pema ishte gëzuar shumë dhe vitin tjetër përsëri ishte mbushur me kokrra që ua falte fëmijëve.<br /><br />Malësi e Vërrinit,16. 6. 1999<br /><br />NË DETË<br /><br />Sportisti Coli dhe qesharaku Cimi, kishin shkuar për pushime në det. Ata, qysh herët në mëngjez, kishin dalur në plazh për të zënë një vendë më të mirë. Me që ishin të parët, vendin e kishin gjetur më të përshtatshmin për ta dhe i kishin vendosur edhe çadrat për mbrojtje nga dielli i fortë i ditës. Me daljen e diellit, edhe lazhi filloi të mbushej me pusheus. Sportisti Coli, nuk kishte dëshirë që shoku i tij Cimi, të futej në thellësitë e detit, sepse nuk dinte notë. Edhe ai vetë, nuk ndihej i sigurt, nga se ishte hera e parë në detë. Ndërsa picimuli Cimi, as që donte të dëgjonte këshillën e shokut të tijë.<br />Unë do të provoj të notoj, - tha Cimi<br />Ndërsa unë të lutem, që të mos hysh në thellësi, ja lahu këtu në skaj të plazhit, - tha Coli.<br />Picimuli Cimi, as që deshi të dëgjoi. E mori vrapin në drejtim të detit dhe u futë deri në thellësinë e tijë. Pa pritmas, fillojë të fundoset nën ujin e detit teposhtë.<br />Ndihmë, ndihmë, ndihmë, - u dëgjuan thirrjet e Cimit.<br />Ndërsa delfini, që në ato qaste kishte kaluar aty pranë, e kishte dëgjuar klithmën e Cimit. Ai shumë shpejtë u gjend pranë dhe e nxorri Cimin nga fundosja. Trupin Cimin e solli në skaj të detit, deri sa Cimi e kishte humbur vetëdijen nga uji i tepërt në trup.<br />Njëri nga shpëtimtarët që u gjendën aty afër në plazhë, i ofroi ndihmën e parë, duke i dhënë frymarrje Cimit të alivanosur.<br />Pas disa kollitjeve, Cimi kishte shpërthër në të vjellur dhe kishte nxjerrë ujin e tepërt, jashë<br />Pasi kishte ardhur në vete, aty ishin kthyer në apartamentin e tyre ku ishin vendosur, nga se atë ditë picimuli Cimi, ndiente kokë dhimbje.<br />Ditëve tjera në vazhdim, picimulët ishi larë në skaj të detit, deri sa e kishin përvetësuar mjeshtrin e notit.<br />Ata, përpara se të largoheshin nga pushimet, nuk kishin harruar që ta falemënderonin edhe delfinin, i cili e shpëtoi Cimin nga mbytja në det.<br /><br />2000, Durrës<br /><br />RËNJA NGA MOLLA<br /><br />Dy picimulët e vegjël sa një gishto, Ceni dhe Toni dalin në shetitje. Rrugës ata e shohin një pemë molle e cila nuk kishte të numëruar se sa fruta kishte. Kishin rënë shumë kokrra molle edhe në tokë dhe s'kishte këmbën ku ta lëshoje nga frutat.<br />Uaaaa sa shumë fruta paska kjo mollë, - tha Toni<br />Sa mirë, - shtoi Ceni, - unë do të ngjitem në pemë dhe do të këpus një mollë nga degët.<br />Unë nuk do të ngjitem lartë, do të marr një kokërr nga këto që kanë rënë nga pema, - shtoi Toni<br />Ndërsa Ceni, që ishte ca edhe i pa rehatshëm dhe shumë i lëvizshëm, u ngjitë lartë në pemë. Kishte hipur mbi një degë të pemës dhe po i mbushte duart. Pa pritmas, dega e pemës u thë dhe picimuli Ceni ra nga pema në tokë.<br />Ai lëshoi vetëm një klithmë oh, dhe mbeti fare pa frymë.<br />Picimuli Toni vrapoi drejtë tij duke e thirrur; Ceni, Ceni, Ceni, por nuk merrte përgjigjie nga ai. Nuk dinte çfarë të bënte picimuli Toni. Aty pranë kalonte një vijë uji dhe kur e pa, Tonit iu kujtua që ta freskonte me ujë mbi faqe shokun e tij. Ai i mbushi grushtat me ujë dhe fillojë ta lagë nëpër faqe Cenin. Pas pakë, Ceni filloi të lëshoi ca klithma; oh, oh, oh këmba e ime më dhemb, - foli ai, - mos më lëviz të lutem, - i tha Tonit i cili po tentonte ta zgjonte nga vendi.<br />Pasi erdhi ne vetëdije Ceni, por mbeti ulur në vendin ku ishte, e luti Tonin që të shkonte dhe të lajmëronte shokët në kasollën e tyre, për atë se çfarë kishte ndodhur.<br />Në vrap erdhën të gjithë picimulët për ti dalë në ndihmë shokut të tyre. Pasi e vendosën mbi një lesë trupin e Cenit filluan ta bartnin me rendë të gjithë picimulët, për ta sjellë në kasollen e tyre.<br />Pasi e sollën në kasolle Cenin, Coli dhe Cimi morën vrapin drejtë qytetit për ta lajmëruar mjekun.<br />Rruga ishte e gjatë deri sa kishin arritur tek mjeku. Pastaj së bashku me të deri sa ishin kthyer në kasolle. Ata e kishin ndihmuar edhe mjekun, ta bartnin çantën e tij me barëra dhe mjete tjera që i kishte marrë me vete mjeku.<br />Prandaj dhe kishte kaluar ca kohë e gjatë dhe picimuli Ceni kishte ndier shumë dhimbje gjatë asaj pritje.<br />Çfarë ke voglush? - e pyeti mjeku, Cenin, tek po afrohej pranë tij.<br />Më dhembë këmba xhaxhi doktor, - tregoi Ceni, - ja këtu, - dhe tregoi me dorë drejtë vendit të dhimbjes.<br />Mjeku i mori në dorë këmbën, e preku disa herë rreth vendit ky dyshonte se ishte dhimbja dhe filloi ta lyej me ca barëra. E lëmoi disa herë vendin e dhimbjes, dhe filloi ta përdredhë andej këndej këmbën e Cenit.<br />Ndërsa klithmat e Cenit, bëheshin edhe më të forta.<br />Bëhu i fortë, voglush, tani do të të kaloi, sa ta kthej në vend muskulin e përdredhur, - tha doktori, i cili po e lëvizte lehtë herë majtas, herë djathtas këmbën e Cenit.<br />Ndërsa picimulët e tjerë, e ndihmonin mjekun për të gjitha që ai i kërkonte në ato qaste, për ta shëruar shokun e tyre.<br />Pas një tërheqje që i bëri mjeku, këmbës së Cenit, një shkrrap e lehtë u dëgjua nga këmba e Cenit, i cili në ato qaste lëshoi edhe një klithmë më të fortë.<br />Më duket se ra në vend, - tha mjeku, - ke dhembje tani? - e pyeti Cenin.<br />Më duket sikur u qetësua dhimbja, - foli Ceni i skuqur fytyrës dhe dhimbjet.<br />Do të bëhet mirë, ishte vetëm një përdredhje tha mjeku, ti ke pasur fat që nuk është thyer ashti, se do të vuaje shumë më tepër, - fliste mjeku, tek po ja lidhte vendin në këmbën e cenit me disa fasho.<br />Ti nuk duhet të zgjohesh nga shtrati një muaj, pastaj me shumë kujdes do të fillosh të ecësh. Unë do të vijë të kontrollojë herë pas here dhe ti do të ma mbash fjalën, apo? - këshilloi mjeku.<br />Po, xhaxhi doktor, - premtoi Ceni.<br />Hë pra, herave tjera s'do të hipësh në pemë, sepse sërish do ta pësosh, - shtoi mjeku.<br />Jo xhaxhi doktori, më mire ta kisha dëgjuar Tonin, e mos të hipja në pemë, s'do të më ndodhte kjo që ndodhi, - e pranoi fajin Ceni.<br />Mjeku, pasi ia lidhi mire këmbën, i këshilloi picimulët tjerë të kujdesen për shokun e tyre he u largua në drejtim te qytetit.<br />Ceni i kishte zbatuar të gjitha këshillat e mjekut i cili herë pas here kishte ardhur dhe e kishte kontrolluar gjendjen e këmbës së Cenit. Pasi kishte kaluar një muaj, këmba e Cenit ishte shëruar dhe mjeku e kishte konstatuar se ai mundë të zgjohej dhe të ecte me kujdes të shtuar.<br />Edhe mjeku, ishte ndarë shumë i kënaqur nga mbajtja e fjalës, nga ana e Cenit.<br />Kështu, tani më kishte ardhur edhe dimri dhe lëvizjet e picimulëve ishin të kufizuara nga bora. Në pranverë, Ceni doli plotësisht i shëruar dhe nuk ndiente asnjë dhimbje në këmbën e tij.<br />Për shërimin e tij të plotë u gëzua shumë doktori, por edhe shokët të cilët u kujdesën shumë për Cenin.<br /><br />1999<br /><br />KËSULËKUQJA KONI KËRKONË NJË SHTËPIZË<br /><br />Kësulëkuqja koni kishte mbetur pa shtëpi. Nga shirat e pranverës që kishin rënë, kishin vërshuar lumenjët dhe kishin marrë me vete gjithçka kishin gjetur. Edhe shtëpinë e konit, e cila ishte pranë një lumi. Për fat, koni atë ditë nuk ishte gjendur aty, kishte qenë tek bleta për një vizitë dhe atje kishte mbetur deri sa kishin pushuar vërshimet. Kur ishte kthyer në shtëpi, nuk kishte gjetur asgjë aty pari. Kishte qajtur për shtëpinë e sajë dhe ishte nisur pyllit përpjetë në kërkim te ndonjë strehe tjetër. Rrugës e kishte takuar ketrin të cilit i ishte treguar hallin e sajë.<br />Nëse të pëlqen, këtu në lis, mundë të rrish edhe tek unë, pastaj atje lartë është edhe zogu në folen e tij dhe do të jetojmë së bashku - ishte treguar zemër gjerë ketri.<br />E mbetur në rrugë, kësulëkuqja koni, menxi e kishte pritur ofertën e ketrit. Edhe zogu u tregua emërgjere dhe i ofroi gjysmën e foles së tij.<br />Përgjatë gjithë natës së parë, kësulëkuqja koni nuk mundi të flejë. Fqiu i parë korbi, për gjatë gjithë natës nuk i la të qetë. Krrokama dhe rrëmuja që vinte nga foleja e korbit, Kësulëkuqen koni e detyroi që të nesërmen sërish të vazhdoje në kërkim të një strehe tjetër.<br />Eci e eci maleve e fushave, dhe aty pranë një kënete e takoi bretkosë. I tregoi gjithë hallin ç'kishte sa që bretkosës i erdhi shumë keq.<br />Ja këtu ne skaj kënetës, e kam strofullën time, po deshe këtu ta gjej një vend dhe ty, - tha bretkosa.<br />Ashtu dhe bëri Kësulëkuqja koni. Natën e kaloi buzë kënetës së bashku me bretkosën, por pa fjetur fare. Nuk kishte mundë ti mbyllte sytë nga gërrhama e bretkosës dhe lejlekët që nuk i linin të qetë aty në kënetë.<br />Të nesërmen, pasi e falemënderoi bretkosën për zemërgjersin e treguar, kësulëkuqja koni vazhdoi rrugën në kërkim të ndonjë vendi më të qetë.<br />Gjatë rrugës e takoi lepurin, të cilit i tregoi hallin që kishte.<br />Edhe lepurushi u tregua zemërgjere. Bile ai i mblodhi të gjithë shokët e tij të pyllit; ketrat, zogjtë, iriqët, bletën dhe aty në brendinë e një lisi i ndërtuan një kasolle të vogël. Sa shumë i pëlqeu shtëpiza Kësulëkuqes koni. Bile shokët i sollën edhe shumë gjëra të nevojshme për të, dhe mobile tjera shtëpiake. Sa e gëzuar u ndie atë ditë kësulëkuqja koni. Ajo së bashku me fqinjët e ri të pyllit, bëri festë të madhe në ditën e përurimit ty shtëpisë së sajë.<br /><br />6. 10.2005,<br /><br />ARIU I VOGËL BESI DHE DORDOLECI<br /><br />Arushi i vogël Besi, kishte fjetur gjatë gjithë dimrit brenda në shpell, pranë pridërve të tij. Një ditë kur ishte zgjuar dhe kishte dalë nga shpella, dimri po i numëronte ditët. ndërsa bora ngadalë kishte filluar të shkrihej. Në fillim Besi i vogël filloi të luajë mbi borë, duke bërë topa bore. Pastaj iu kujtua ta ndërtojë një dordolec nga bora. Kjo ide e gëzoi shumë ariun e vogël Besi. Filloi të mbledhë borën dhe bëri dy toptha të mëdhenj dhe një topth të vogël bore, të ilat i vurin njërën mbi tjetrën dhe e bëri dordolecin e tij. Mbi kohë i vendosi një copë guri të rrafsht, dy gur të vegjël në vend të syve dhe një shkop druri në ven të hundës. Dukej i bukur dordoleci i ariut të vogël Besi. Kjo e gëzonte shumë ariun Besi. Ai pasi e mbaroi tërë dordolecin, vrapoi drejtë shpellës ku po flinin prindërit e tij. Iu lute atyre që tedilnin në oborrin e shpellës dhe ta shihnin dordolecin që e kishte ndërtuar Ai. Deri sa prindërit e arushit të vogël Besi u zgjuan nga gjumi dhe dualën ta shihnin dordolecin e Besit, dielli që e kishte pushtuar natyrën, e kishte shkrirë edhe dordolecin e Besit. Dordoleci ishte zvogëluar nga nxehtësia e diellit që e kishte shkrirë borë dhe e kishte humbur pamjen e dordolecit. Kjo e theu në shpirt arushin e vogël Besi. Ai filloi të qaj. Ndërsa prindërit e tij që e dinin misterin e shkrirjes së dordolecit, i thanë se dimri po ikte dhe bora nuk i përballon më nxehtësis së diellit. I premtuan, se dimrin tjetër do të zgjoheshin më herët, pa ikur dimri dhe do të bënin dordolec. Kjo e qetësoi arushin e vogël Besi, i cili bashkë me prindërit e tijë, vazhduan ti gëzojnë ditëve të pranverës.<br /><br />21. 3. 2006, Zvicër<br /><br />LEPURI, LAKRA, QENI DHE URITHI<br /><br />Në një kopsht të shtëpisë, një bujk kishte mbjellur shumë lakra. Lepuri, që e kishte përcjellur mbjellën dhe rritën e lakrave, nuk kishte pasur mundësi të hante asnjë lakër, nga se bujku e ruante vazhdimisht kopshtin e tij. Deri sa bujku i ruante lakrat nga grabitqarët dhe hajdutët mbi tonë, urithi kishte bërë shumë vrima nëpër kopsht dhe ua kishte dëmtuar rrënjët e lakrave, të cilat kishin filluar të kalbeshin. Një ditë, bujku ishte zemruar në urithin të cilin e kishte ruajtur në kopsht. Pasi e kishte përcjellur me kujdes lëvizjen e tij nën dhe, e kishte goditur në kokë. Nga ajo ditë, bujku ndihej i qetë dhe rojën e lakrave të tija e kishte ndërprerë. Mungesën e bujkut, e kishte hetuar lepuri, i cili e kishte vëzhguar vazhdimisht. Këtë mungesë të rojës së kopshtit, e shfrytëzoi lepuri i cili e vodhi lakrën më të madhe që gjendej aty. Lakra ishte e madhe dhe kjo i kishte sjellur vështërsi lepurushit për ta bartur deri në strofullën e vetë. Ai e tërhoqi deri në skajin e arës, duke e rrotulluar lakrën herë andej e herë këndej. Dikur, ishte lodhur dhe lakra i kishte shpëtuar nga këmbët e tija. Aj ishte rrotulluar teposhtë kopshtit dhe e kishte goditur në kokë qenin i cili po flinte në skaj të kopshtit. Qeni ishte zgjuar trembëshëm dhe po sa e kishte ngritur kokën, në skajin e kopshtit e kishte parë lepurin i cili ia kishte marrë ikës. Qeni i zemruar, ishte vënë në vrap prapa lepurit të lodhur, të cilin pas një vrapi të gjatë e kishte nxënë dhe e kishte shqyer me dhëmbët e tij të mprehtë. Kështu, nga ajo ditë, më askush nuk ia kishte vjedhur lakrat e bujkut në arë.<br /><br />21. 8. 1999, Malësi e Vërrinit<br /><br />NË KOPSHT<br /><br />Picimulët Toni, Coli, Culi, Cimi, Ceni dhe Mici i vogël, sotë kan dalur ne kopsht per të luajtur. Është mot i mirë, prandajë ata duan ta shfrytëzojnë ngrohtësinë e diellit dhe motin e mirë, duke luajtur në kopsht.<br />Dembeli Toni, nuk ka dëshirë të luajë. Ai e ka lidhur një litarë mes dy lisave, e ka vënë një qarqaf mes litarëve dhe ka rënë të flejë mbi të. djehet si në piknik dhe nuk ka dëshirë ti pengojë askushë.<br />Sportisti Coli, është vënë në gare me lepurin, se cili do të ia kaloi në vrapim, ndërsa Mici i vogël e ndanë drejtësinë e gjyqtarit. Cimi bënë duartrokitje për fitoren e Colit. Ndërsa Ceni, nuk e lenë të qete dembelin Toni dhe me ndihmën e zogjëve, ai nuk e len të flej fare. Edhe minjët, i gëzohen fitores së Colit, nga lepuri. Ndërsa sorra e mbanë medaljonin në sqep, se cili do të arrijë i pari në cak, të ia dhurojë.<br />Dembeli Toni, as sesi të gjejë qetesi nga Ceni dhe zogjtë mbi lisa.<br />Ai filloi ti qortoi zogjtë, që ia prishnin qetësinë, bile u hidhërua edhe në shokun e tijë Cenin.<br />Në ato qaste Ceni dhe culi, e sollën një shporte me topa tenisi dhe filluan serish ta goditnin dembelin toni.<br />Edhe Toni i hidhëruar filloi të mbledhë topa dhe të gjuajë në drejtim të shokëve të tijë. Kështu që edhe dembeli Toni, u futë pa dashur në lojën e shokëve.<br />kur mbaruan lojën, picimulët u kthën në kasollën e tyre, por q'të shohësh. Në kasolle ishin mbledhur kopeja e derrave, dhelpra, minjët, lepurushët, miilingona etj.<br />Çfarë ka ndodhur? - pyeti Toni.<br />Sotë është dita e parë e pranverës, dhe ne deshëm të festonim, por me që ti doje qetësi, ne u futëm këtu në kasollen tuajë,që të mos të te pengonim - tha ketri.<br />Vërtetë, - tha Toni dhe vazhdoi të festonte me shokët e tjerë.<br />Kështu të gjithë së bashkë, vazhduan festën, për ditën e parë të pranverës. Ishte vërtetë një ditë e bukur, që i gezoi të gjithë picimulët dhe miqtë e tyre që festuan në kasolle.<br /><br />1999<br /><br />DHELPRA DHE BILBILI<br /><br />Në degën e një lisi, po këndonte një bilbil, ndërsa aty pranë po kalonte dhelpra e cila ishte nisur në gjueti. Kishte kohë që bilbili ishte kthyer në strofull, sepse vjeshta kishte ikur dhe kishte ardhur dimri me borë. Ndërsa dhelpra që e pëlqente dimrin, ishte nisur për jueti drejtë fshatit.<br />Për ku je nisur o dhelpër?, e pyeti bilbili nga lartë në degë.<br />Për gjueti, - tha ajo plotë inat, nga gjelozia për këngën e bukur të bilbilit.<br />Ndërsa bilbili, që ia njihte gjelozin e dhelprës, si për inat, i tha; nëse shkon në fshat, pët dhe për këngët e mia, nëse ju pëlqejnë fshatarëve.<br />Por dhelpra iku me rrëmbim teposhtë dhe as që e përfilli, fjalën e bilbilit.<br />Pasi nuk kishte gjetur asgjë në fshatë, ajo po kthehej sërish të njejtës rrugë. E zhgënjyer, dhe kokë ulur po kalonte pranë lisit ku po këndonte bilbili.<br />U ktheve, o dhelpër? e pyeti bilbili, duke e përqeshur.<br />Nuk gjete asgjë?<br />Jo, - tha ajo me gjysëm zëri.<br />Po q'thonë fshatarët, për këngët e mia?<br />Ata nuk i duan fare këngët e tua, - tha dhelpra plotë inat.<br />Ndërsa bilbili që ia njihte inatin e sajë, ia filloi një këngë të bukur, për inatin e dhelprës. Do ta këndoi kur të vjen behari, atje mbi fshatë, dhe kur ta dëgjojnë fshatarët, do të u gëzohet zemra nga këngët e mia. Ata, ty nuk të duan. Je grabiqare, ua vjedhë pulat në kotec, u bënë dëme nëpër shtëpi. E sheh si të kanë përzënë nga fshati, mirë që e ke shpëtuar kokën, moj vjedhacake, - ia numroi bilbili një për një.<br />Dhelpra plotë zemrim, i tha bilbilit; po zbrite poshtë, do të të shqyej, dhe pështyu drejt tij. Pështyma i ra sërish mbi fytyrën e vetë. Ndërsa bilbili, për inatin e sajë, vazhdoi ta këndonte këngën e pranverës.<br />Nga inati, dhelpra iku plotë tërbim, pyllit përpjetë.<br /><br />5 shkurt, 2000, Malësi e Vërrinit<br /><br />LISI, QUKAPIKU DHE KRIMBI<br /><br />Një qukapik i bie vërdallë pyllit dhe shëtitë lis më lis. E kërkonte lisin më të mirë të pyllit për ta ndërtuar strofullën e tij. Diku ia vuri syrin dhe u ndalë mbi degën e një lisi. Pasi e vështroi mirë vendin ku do ta hapte strofullën e tij, ia filloi punës. Qak, qak, qak, filloi të qukas në trungun e lisit. Në fillim, e qukati lëkurën e trungut, pastaj duke shpuar me sqepin e tij, filloi të depërtoi në brendinë e trupit të lisit. Qukati, e qukati, qukapiku gjithë ditën e gjatë, deri sa e hapi një vrimë të madhe në zemrën e lisit. Buzë mbrëmjes, u vendosë brenda në strofull. Nga dhembjet që i kishte sjellur qukapiku, lisi ishte hidhëruar shumë. Në njërin skaj, gjethet e tija, ia hante krimbi, pa e pyetur fare dhe e çveshte nga bukuria dhe në anën tjetër qukapiku, ia shponte zemrën e tij, për të bërë strofullën për vete. Nga këto dëmtime që i sillnin këta dy armiq të tij ai pas një kohe u tha. Qukapiku mbeti pa strofull, kurse krimbi vdiq urie, sepse s'kishte më ku të hante gjethe. Ndërsa pylli mbeti pa freskinë e hijes dhe bukurinë, që i jepte lisi më i bukur i tij.<br /><br />Malësi e Vërrinit,16. 16. 1999<br /><br />NË PIKNIK<br /><br />Toni, Coli, Culi, Cimi, Ceni dhe Mici i vogël, një ditë vere vedosën të dalin në piknik. Ata u vendosën nën hijen e një lisi dhe filluan të i nxjerrin nga çantat e tyre gjësendet dhe ushqimet që i kishin marrë me vete. Mici e Coli, morën dy gurë të cilët i vendosën pranë njëri tjetrit, Cimi kishte mbledhur ca karthia për ta ndezur zjarrin. Toni që ishte më dembeli, e kishte zgjedhur punën më të lehtë. Ti fuste pijet , në ujin e lumit për të u ftohur. uli që ishte ca më dinaku, e kishte ndezur zjarrin, për të pjekur ca mish. Sa po ishin qetsuar të gjithë picimulët dhe po piqnin mish pranë zjarrit, një klithë u dëgjua nga thellësia e pyllit.<br />Çfarë mundë të jetë kjo klithmë, - pëti Culi që e dëgjoi i pari.<br />Nuk e di, - tha Coli dhe të gjithë picimulët vrapuan drejtë klithmës kah pylli. Kërkuan nepër pyllë, por nuk u pa asgjë.<br />E lëmë kërkimin - tha dembeli Toni dhe të gjithë picimulët u kthyen në vendin ku bënin piknik.<br />Uaaaa, - klithi Culi që po i afrohej i pari, zjarrit të ndezur, - po mishi ç'u bë, dikush na e paska vjedhur<br />Kush mundë të jetë? - pyeti Ceni.<br />Nuk gjetën asnjë gjurmë se kush ua kishte ngrënë mishin.<br />Dita po ikte dhe picimulët nuk kishin më për të ngrënë, ata u kthyen të dëshpruar në kasollen e tyre.<br />Pasi kishin ikur ca ditë, nga dita e piknikut të parë, ata kishin vendosur përsëri të dilnin në piknik. Por ketë radhë, dinaku Culi u kishte propozuar shokëve të tij që me vete ta merrnin edhe një kurthë.<br />Pasi u vendosën në vendin ku do të bënin piknik, e ndezën zjarrin dhe filluan të piqnin mish.<br />Përsëri u dëgjua një klithmë nga brendia e pyllit.<br />Përsëri ajo klithma, - tha Mici i vogël<br />Vërtetë, - tha Toni<br />Culi, propozoi që prapa klithmës të shkonin të gjithë, por kurthën ta vendosnin për rreth zjarrit ku piqej mishi. Pasi e vendosën kurthën, rreth e rreth zjarrit ku piqej mishi, picimulët u nisën drejtë pyllit.<br />Dhelpra, që tani më ishte mësuar me vjedhjen e mishit, iu afrua zjarrit dhe po provonte ta kapte copën e mishit. Pa pritmas ra në kurth dhe duke provuar të dalë, u ngatërrua edhe më keq dhe ngeli e zënë ngushtë.<br />Të gjithë picimulët vrapuan drejtë zjarrit, dhe kur u afruan, e panë dhelprën të ngatërruar nëpër kurthin e ngritur nga ata.<br />Ha ha ha, qeshën të gjithë picimulët<br />Ti qenke dhelpër, ajo që po na e vjedhë mishin, - tha picimuli Culi<br />Edhe herën tjetër, ti paske qenë, - tha Mici i vogël<br />Unë etëm desha të kaloja këndej pari dhe u ngatërrova nëpër këtë kurth, - gënjeu dhelpra<br />E sheh se vetë je nxënë duke vjedhur, dhe tani na gënjen, - tha eni<br />Jo, unë nuk gënjej, - ngulte këmbë dhelpra<br />Në ato qaste nga pylli dualën gjahtarët dhe erdhën tek picimulët<br />Ju lumtë voglushë, - tha njëri nga gjahtarët, - a paskeni punuar kësaj dinake, ajo çdo ditë po na i vjedhë pulat nga koteci<br />Pasi e dëgjuan ndodhinë e picimulëve, gjahtarët e vranë dhelprën. Pasi e rjepën trupin e sajë, mishin e hodhën në luginë, ndërsa lëkurën e morën me vete për të ua shitur zonjave të qytetit, për ndonjë shall rreth qafe. Ndërsa picimulët i kishin shpërblyer me para, sepse dhelpra ishte e tyre dhe i kishin uruar për mjeshtrin e treguar në zënjen e vjedhësit. Kështu më asnjëherë nuk kishte ndodhur që picimulëve të u vidhej mishi. Ata dilnin të qetë në piknik dhe askush më kurrë nuk i shqetësoi.<br /><br />1999<br /><br />ARUSHI I VOGËL I KËRKON PRINDËRIT<br /><br />Arushi i vogël Bufi, ka ditë që rrinë i mbyllur në kopshtin e xhahtarit Sylë.<br />Xha Syla e kishte gjetur atë, një ditë në pyll dhe e kishte sjellë në shtëpi.<br />Bufi e kishte quajtur xha Syla dhe kështu e thirrnin të gjithë. I kishte bërë një kotec në kopsht dhe e mbante të mbyllur.<br />Mërzitej arushi Bufi dhe herë pas here qante. Një ditë tek po qante, një zog iu afrua pranë dhe me keqardhje e pyeti: se ç'kishte?<br />- Më kanë grabitur nga pylli dhe kam mbetur pa prindërit e mi, - u përgjigj arushi duke qarë, - tani ata nuk e dinë se ku gjendem unë dhe as unë nuk mundë të ikë nga këtu që ti gjejë përsëri prindërit e mi.<br />U mblodhën të gjithë zogjtë, kërkuan e kërkuan nëpër kopsht, deri sa e gjetën një dalje nga rrethoja e kopshtit të shtëpisë së xha Sylës.<br />- Do të ndihmojmë, - tha njëri nga zogjtë dhe i treguan rrugën arushit Bufi, se nga duhej të ikte përtej rrethojave.<br />Kështu zogjtë i prinin përpara arushit, ndërsa ai ecte kah e drejtonin zogjtë. Ai ia arriti të ikte përtej rrethojave dhe të ikë nga lagjja në drejtim të pyllit.<br />- Kamë shumë uri, - u tha zogjëve gjatë rrugës arushi Bufi.<br />Zogjtë i treguan një pemë, ku arushi Bufi mundë të hante qershiza dhe fluturuan përpjetë qiellit..<br />Arushi i vogël u ngjit ne pemë dhe filloi të hante qershiza. Një cicërrimë e një zogu të vogël, i mbetur vetëm në strofull e trazoi.<br />Kishte uri edhe zogu i vogël dhe nuk kishte kush ta ndihmonte.<br />Edhe prindërit e tij, kush e di nga kishin ikur. Arushi Bufi, mblodhi një grusht qershiza dhe i ofroi në strofull zogut të vogël.<br />Ai filloi të hante qershiza, ndërsa me cicërrimën e njomë të tij e falemënderoi arushin e vogël.<br />Në pemë takoi edhe krimbin, të cilit i dha një qershizë.<br />Kur e shoi urinë, arushi bufi u nisë pyllit përpjetë.<br />Rrugës arushi i vogël takoi ketrin, lepurin, iriqin dhe i pyeti nëse dinin gjë për strofullën e arinjëve, por ata nuk mundën ta ndihmojnë bufin e vogël. Sa ecte e afrohej nata, ndërsa arushi gjithnjë e më tepër brengosej se nëse do të mundë ti gjente prindërit e tij. Në mbrëmja aty pranë një lisi, hutini e këshilloi të pushonte, nga se rruga natën për arushin ishte e rrezikshme, kishte brigje e kodra nga ku mundë të pësonte. Por arushi nuk e përfilli fare, këshillën e hutinit. Tani më gjithçka ishte mbuluar me errësirë, ndërsa arushi i vogël ecte e ecte e nuk ndalej. Pa pritmas rrëshqiti në një breg dhe kur e pa veten në ujin e një liqeni. E ndihmoi bretkosa të dilte nga uji deri në skajin e liqenit.<br />Të thashë të mos ecësh natën se do ta pësosh, - i tha hutini, i cili iu gjendë sërish aty afër.<br />Ndërsa arushi i vogël, me sytë i kishte të mbushura plotë lot, vazhdoi rrugën pa folur asnjë fjalë.<br />Kjo e pikëlloi së tepërmi hutinin, i cili po fluturonte pranë tij dhe po e shoqëronte rrugës.<br />Hutini e dinte se ku ndodhej shpella e arinjëve, dhe e ndihmoi arushin Bufi ti gjente prindërit e tij.<br />Pak para mëngjesit, arushi Bufi u gjend përpara strofullës së prindërve të tij, të cilët e pritën me shumë gëzim, ndërsa hutini u kthye në strofullën e tij.<br />Nga ajo ditë arushi bufi dhe hutini, mbetën shokë të pa harruarë, ata herë pas here e vizitojnë njëri tjetrin dhe e ndihmojnë sa herë që ndonjëri nga ta e ka ndonjë hall.<br /><br />2005<br /><br /><strong><em>Vërejtje:</em></strong> Këto përralla, i publikoi të pa redaktuara dhe lekturuara, për arsye kohe. Dëshira më shtynë që lexuesit e vegjël të mundë të lexojnë këto përralla nga një pjesë e krijimtarisë time. Shpresoj në mirëkuptim, pamvarësisht në gabime. G.Ajgeraj.Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-23795461533348978892009-02-16T11:05:00.004+01:002009-02-16T11:11:35.305+01:00Urime përvjetorin e Pavarësisë, Kosovë<span style="font-size:100%;">Gëzim Ajgeraj</span><br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong><em>BAC, U KRY</em></strong></span><br /><br /><em>(Adem Jasharit)<br /></em><br />Plisi shkëlqeu<br />kur i lëshoi rrezet dielli<br />mbi ballin e Dardanisë<br /><br />Natës shekullore<br />iu thyen perdet e errësirës<br />përpara diellit<br /><br />Qytete e sheshe<br />e kënduan këngën e fitores<br /><br />***<br /><br />U desh të jepnim gjak<br />nga damarët tonë<br />që të ushqehej drita<br /><br />me zjarr e hekur<br />i thyem prangat e robërisë<br /><br />nën flamurin tënd<br />me ty në ballë<br />mbushëlluam malet<br /><br />me dhimbjen<br />prekëm majat e qiellit<br />deri sa diellit<br />ia këputëm rrezen<br /><br />***<br /><br />Mbi ballin e shkëlqimit tënd<br />gjeti prehë liria<br /><br />Bac, u kry<br />(në ditën e pavarësisë)<br />thirri rinia…<br /><br /><strong><em>17 shkurt 2008</em></strong><br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:180%;">MBIJETESA E JONË</span></em></strong><br /><br />Na i shtrydhën<br />Dhe damarët e gjakut<br />Të na shterroj fara<br /><br />Me furtunë karpatesh<br />Na i frynë harrimit<br /><br />Që filizat e përtëritjes<br />Të mos na gjethojnë<br /><br />Na e vranë dhe dritën e diellit<br />Me terrin e mesjetës<br />Që të na e shuajnë rritën<br /><br />Me kokat tona<br />E ngritën kalanë e lavdisë<br />Së rrejshme<br />Deri në Kalamegdan<br /><br />Me shpata<br />Me zjarrë<br />Me hekur<br />Ruajtën natën tonë shekullore<br />*<br />U ngritëm<br />Nga rrënjë e mbijetesës<br />Ringjalljes tonë<br /><br />Kushtrimin e nënlokes<br />E nxorrëm nga gjiri i dheut<br />E e bëmë jehonë malesh<br /><br />Me gjokset e lisave të atdheut<br />I bëmë ballë furtunës<br /><br />Kullat, bjeshkët kënduan këngën<br />E ardhjeve të bardha<br /><br />Mbi plis shkëlqeu<br />Dielli i lirisë<br /><br /><em><strong>17 shkurt 2008</strong></em><br /><br /><em><strong><span style="font-size:180%;">AMANETI I GJYSHIT</span></strong><br /></em><br /><em>(Ditën kur Kosova të bëhet shtet,<br />lajmin të ma sjellë mbi varrin tim)</em><br /><br />Amaneti e ka peshën e gurit<br />Besa e dhënë betim në flamur e atdhe<br />Gjysh e nip breza të një ideali<br /><br />*<br /><br />Shekulli u përgjak robërisë<br />Luftërave për çlirim<br />Brezave dorë në dorë<br />Flamurin e atdheut<br /><br />Liria fitohet me pushkë<br />Askush s'ta e falë<br />Nipi imë...<br /><br />*<br /><br />Amanetin do ta qoj në vend<br />Gjysh<br /><br />*<br /><br />Dhe...<br />Thirrja e nënëlokes<br />Na mblodhi pranë idealit<br />të lavdisë<br /><br />Hapëm edhe gjokset<br />E i dhamë gjak atdheut<br />Nga damarët tonë<br /><br />Fusha e male gjëmuan<br /><br />Me zjarr e hekur<br />Ruajtëm amanetin e kullave<br />Për ditën e bardhë<br /><br />Mbi Kosovë<br />E sollëm lirinë, gjysh<br /><br />Tani...<br />Prehu i qetë<br />Pranë amanetit të nipit...<br /><br />Kosovën e bëmë shtet<br />Gjysh<br /><br /><strong><em>Malësi e Vërrinit, shkurt 2008</em></strong><br /><br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong><em>NDRYDHJA E FJALËS<br /></em></strong></span><br />Të ruajtëm në strofullën<br />E këngëve të pa kënduara<br /><br />Të ndrydhëm me shpresën e dritës<br />Për ardhjet e bardha<br /><br />Ushqyer të kemi me ëndrrat<br />Deri në agun e mëngjesit<br /><br />Ti digjesh e heshtur<br />Pushit të etjes sonë<br />*<br />Tani që fluturon e lirë<br />Flatro bukur<br />Qiellit të lirisë.<br /><br /><strong><em>21 shkurt 2008</em></strong>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-23861804750357844462009-02-16T10:57:00.002+01:002009-02-16T11:00:43.770+01:00POEZI NGA DITARI I MËRGIMTARITGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:180%;">IKJE DREJT HARRIMIT</span></em></strong><br /><br />Në përditshmërinë e udhëve tona<br />motet e mashtrimit<br /><br />Zbardhen vitet me bardhësinë e alpeve<br />na i thirr harrimit<br /><br />Ç'na dogjën ikjet<br />ç'zjarrmi<br /><br />As atje as këtu<br />plot mall<br />etje bëhet kthimi<br />e hartat rendojnë si një thes mbi shpinë<br /><br />Është e tmerrshme koha ikje<br />brishtësi e ëndrrave të mashtruara<br /><br />E unë, kronikoj moteve të mashtrimit<br />me mallin që djeg në gji<br />për atdheun tim larg<br /><br /> <strong><em> 21 maj 2006<br /></em></strong><br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong><em>NËN HIJEN E SHPRESËS<br /></em></strong></span><br />Shpresës së mbathëseve<br />ma zjarrin e mallit<br />nëpër gjeografinë e udhëve<br />dhe syrin e përlotur pendimeve<br />ëndrrat e presin kthimin<br /><br /> <em><strong> 21 maj 20006</strong></em><br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;"><em>DERI TE DRITA<br /></em></span></strong><br />Udhët njëherë të marrin<br />kthimit nuk i dihet<br /><br />udhëtojmë moteve pa arbitër<br /><br />deri te dita<br />dita e shpresës së madhe<br />mbetur ka edhe shumë<br />mëngjesi po vononte<br /><br /> <strong><em>21 maj 2006</em></strong><br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;"><em>PIPAT E FJALËS</em></span><br /></strong><br />Pipojnë ato sythave të etjes<br />blerojnë lisat e vargjeve<br />dhembjet harbojnë vargut<br />stinëve pa arbitër<br /><br />Bryma e ikjeve i zvetënon<br />pika loti lëngojnë vargut<br />vapës së mallit<br /><br />Me pesticidin e etjes i spërkas<br />për mbrojtje nga moti i lig i udhëve<br />prapë stinëve të mallit zbresin<br /><br />Pipojnë ato truallit të dhembjes<br />lëshojnë gjethe fjalës<br />e bëhen varg<br /><br /> <strong> <em>dhjetor, 2003</em></strong>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-11356911527926813662009-02-15T12:07:00.005+01:002009-02-15T12:37:28.437+01:00Poezi nga Keze (Kozeta) Zylo<a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br /><br />Nga Keze (Kozeta) Zylo<br /><br /><br /><em><strong><span style="font-size:180%;">Buzëmjalta dashuri</span></strong></em><br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">Mirëmëngjes dashuri<br /></span></em></strong><br />Mirëmëngjes dashuri,<br />Që me ngjyra të ylberta,<br />Më ndjell pranë buzëve të tua, <a name="more"></a><br />Aty ku përulen gjithë Perënditë!<br />Ofshamat e shpirtit tënd,<br />Si ca tinguj dekadence,<br />Do të lëngëzojnë frymën,<br />Per të lagur mollën e përflakur,<br />Që s’ka afat skadence!<br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">Puthjen që më dhe mbrëmë</span></em></strong><br /><br /><br />Puthjen që më dhe mbrëmë,<br />Me fjalët e tua si i marrë,<br />I shkula prej gjoksit tënd,<br />Dhe si notë muzike,<br />Mbetën në pentagram.<br /><br />Puthjen që më dhe mbrëmë,<br />Thellë shpirtit e çlirove,<br />Trete mall e fshive hije,<br />Strukur në zjarr djalërie!<br /><br />Puthjen që më dhe mbrëmë!…<br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">Cipa e shpirtit</span></em></strong><br /><br />Më prekin cipën e shpirtit të ëmblat fjalë,<br />Dhe timbri i zërit më vjen butësisht tani,<br />Dridhet zemra ime nëpër fantazi,<br />Për puthjen e zjarrtë mbetur tek ti!<br /><br />Unë po shkoj të fle nën kupën e qiellit,<br />Dhe yjet do më lajnë me lotin e florinjtë,<br />Do të gdhihem me mëngjesin e artë të diellit,<br />Një ylber me ëndrra mbi shtrat do jenë shtrirë!<br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">Në lëndinat e prillit</span></em></strong><br /><br />Në lëndinat e prillit,<br />Lule sapoçelurat,<br />M’i morën mend,<br />Ëndrrat e mia të ylberta,<br />Fërgëlloheshin,<br />Në zjarrminë e trupit tënd!<br /><br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">Mbështillmë me frymën tënde!</span></em></strong><br /><br /><br />Mbështillmë i dashuri im, mbështillmë,<br />Me frymën tënde në natën me hënë,<br />Si dikur.<br />Kur portën me qemer e linim hapur,<br />Për të ardhur xixëllonjat!<br />Nuk e di seç m’u trazuan kujtimet sonte,<br />Ndoshta nga zëri i shiut,<br />Që si një iso e lehtë labe,<br />Më vjen ëmbëlsisht në shpirtin tim!<br />Në këtë mugëtirë vere,<br />Zgjas dorën tek dritarja,<br />Dhe hap paksa kanatën e saj,<br />Ca pikla të virgjëra shiu,<br />Lagin petalet e trëndafilta,<br />Që si akuarel i lëvizshëm,<br />Vallëzojnë brenda saj!<br />Zgjohu i dashuri im zgjohu,<br />Eja pushtomë me frymën tënde,<br />Unë sërish jam mes ëndrrash,<br />E në vegimet e erotizmit,<br />Më çmende!<br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">PEMA BESNIKE</span></em></strong><br /><br />Gjurmët e puthjes pema jone i ka ruajtur<br />Te freskëta, të pastra, fshehur nën rrënjë<br />Thonë se kjo pemë ka shekuj që ndodhet<br />Si dashuria jonë, lisi i pangrënë.<br /><br />Të gjitha gjethet, tinguj fëshfërime lëshonin<br />Marroseshin dhe ato nga dashuria jonë<br />Bashkohej bilbili me zërin e tij,<br />I dehur i teri nga puthja aromë.<br /><br />Cdo vit tek pema, nën zbehtësinë e hënës<br />Rreth trungut loznim syllambyzi përherë<br />Sekretet na i ruante me romancën tonë<br />Si blerim dashurie, kthyer në pranverë.<br /><br />Një furtunë e madhe pemën e rrëzoi<br />Rrëzoi gjithcka…dru e shtëpia<br />Po rrënjën me sekretin, dot s’e shkuli<br />Priste puthjen tonë, nëntë vjet nga uria.<br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">BUZËMJALTA DASHURI</span></em></strong><br /><br />Buzë mjalta dashuri,<br />E dehur mbeta puthjeve të tua,<br />Si një lule më vesit agut tënd,<br />E aromën përhap lëndinave të zjarrta,<br />Nektarin e dashurisë pimë valëve të trupit,<br />E në ishujt e pashkelur,<br />Bëhemi Zot për atë vend!<br /><br /><em>New York, 14 Shkurt, 2009<br /><br /></em><em></em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-15604301964272764542009-02-14T10:06:00.003+01:002009-02-14T10:08:28.562+01:00Recension për librin:Klithmë malliRecension<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br /><br /><strong>Iljaz PROKSHI<br /></strong><br /><strong><span style="font-size:180%;">SIMBOLIKA E FJALËS POETIKE<br /></span></strong><br />Gëzim Ajgeraj; "Klithmë malli", poezi, Rilindja, Prishtinë 1997<br /><br />Gëzim Ajgeraj është emër i ri në letrat shqipe. Mirëpo, ai me vëllimin e tij të parë poetik "Klithmë malli", te lexuesi shqiptar vjen me ndikim të mrekullueshëm si përkrah ligjërimi poetik, motivet dhe temat që vështron, stili i kapshëm dhe njëherësh mesazhi që sjell kjo poezi. Pikë e parë e përceptimit është malli për atdheun, vibrimi i sekuencave shpirtërore mbi dashurinë, njerëzit e tij, të menduarit estetik, qasjet psikologjike të subjektit, si dhe një varg përjetimesh tjera.<br /><br />Diaspora si frymëzim<br /><br />Autori poezinë e shkruan me mjaft sukses, me tone të çlirshme, kuptimplote, me sens meditativ për çfar në këtë plan shquhet lirika peisazhiste, që bart me vete mesazh të caktuar me parime të qarta poetike. Poezia e përfshirë në këtë vëllim kap një botë të shqetësuar të subjektit lirik, botën e vetmuar larg atdheut, në diasporë, larg fëmijëve, gruas dhe të dashurëve të tij. S'do mendd se te ky poet të gjitha përjetimet gjat mërgimit, kontaktet me njerëzit e tij që kanë vajtur larg atdheut, ato kontakte të përhershme me ata njerëz, si dhe shqetësimet shpirtërore të tyre kanë lënë gjurmë të pa shlyera. Prandaj kjo poezi del e kapshme, si një ditar intim, e standardizuar në aspektin e procedimit të figurës poetike brenda strukturës së poezisë që krijohet te ne.<br />Vëllimi përbëhet nga njësit ciklike: "Tinguj dhembjesh", "Botë pa orkestër" dhe "Heshtje e thër". Jo rastësisht në poezinë hyrëse "Larg atdheut", Gëzim Ajgeraj përcepton dhembjen e individit të mërguar, që nis nga gjendja e ndieshme e tij dhe vjen gjer te shpresa se gjakimi për liri nuk do të shuhet kurrë, por do të vazhdoi të egzistojë. Është një poezi që në thelb ka aftësinë e të shprehurit, unitetit motivor e tematik. Ky djalosh që mërgoi si shumë bashkatdhetarë të tij mori guximin t'i publikojë këto poezi, motivet e të cilave janë të përshkuara nga një frymë pa hezitime, por përherë të ndieshme, të ngashëryera. Nëpërmjet qenies së vet poeti bën thirrje për ta ndjerë "vetminë dhe ëndrrën e tij". Së dyti kërkon që lexuesi ta kuptojë flirtin që bart bota e tij e brendshme ndaj të bukurës, vetë poezisë. Sepse është një poezi që vjen në kohën kur fluksojnë libra gjithfarësh, me vlera të dyshimta...<br />Gëzim Ajgeraj starton, pra mjaft bindshëm, meqë arrin që idetë, motivet, frymëzimet t'i shkrijë natyrshëm në vargje, vjen tamam në çastin kur do të "shpëtojë" të mërguarin dhe mbase vetveten. Për më tepër kjo poezi do të gjej lexuesit e vet, nga se poeti ia di origjinën gamave të individit dhe kolektivitetit të vet, mënyrën e klithmës së mërgimtarëve, imazhet, ironinë poetike me kontraste, por që kanë një kuptim të caktuar, që me pak fjalë të përfshihet gjithë drama në diasporë.<br /><br />Mozaik lirik i një ditari intim<br /><br />Lirika e këtij krijuesi është mjaft e shqetësuar, ai ndjen dhembjen për faktin e subjektit, i cili gjakon përherë lirinë që i mungon, duke bredhëritur nëpër botë, duke ngritur zërin e et, vlimin e brendshëm, që kuptohet vetëm përmes figurave dhe simboleve, fjalës magjike.<br />Është me rëndësi të veçohen tri motivet bosht të këtij vëllimi: nëna që simbolizon atdheun, gruaja që shënjon dashurinë e mallëngjyer, natyra-pikturimi i rrethit, janë pra opcione lirike të këtij poeti, që kanë njëherësh një rezonancë: atdhedashurinë, që merr funksion të caktuar stilistik, sematik dhe ideoestetik.<br />Vëllimi "Klithmë malli" është vëllim për njeriun që botën e kundron nga një kënd vetjak, me interesim të thellë, herë-herë i mbushur me emocione të tepruara, por mbi të gjitha me një sens poetik. Është kaq i thjesht objektivi i përceptimit, sa edhe shqetësimi vjen virgjëror, me ngashërime të mëdha, duke bërë mbase një rizbulim mbi këtë dhembje, të cilat janë thënë çlirshëm dhe me maturi.<br />Mirëpo nëse emocionet e këtij poeti paraqiten në një formë më të shtërnguar, ato nuk janë abstrakte, sepse lufta për çlirim vjen vetvetiu dhe kuptohet vetëm gjatë leximit ndërmjet rreshtave, si lufta për egzistencë, m¨në fund edhe për art të mirfillshëm, për qfarë Gëzim Ajgeraj e ka ndjerë, kuptuar dhe do të vazhdojë ta kultivojë edhe më tepër.<br />Poezitë e përmbledhura në këtë vëllim kapin jo vetëm indin verbal, por edhe metaforik, të qasjes poetike të subjektit lirik: kapen ato shtresat e kujtimeve, mallit të përhershëm, që në brendi përbëjnë një mozaik lirik i shpaluar si në ditarë intim.<br />Poezia e Gëzim Ajgerajt mund të thuhet ndërkaq se është një zë i mëvetësishëm, që gjërat i vështron në heshtje, frymëzimet e gjejnë përherë me penë në dorë, në vetmi, pa zhurmë, i hedh ato në letër dhe bën initerarin e tyre të mbarë "për shpirtin e trazuar/që ia ka plasur zemrën", siç thotë poeti. Gëzimi e shkruan poezinë e vet me ndjenja i vetëdijshëm për misionin që ka krijuesi, pa mendje të turbulluar, por me interesime të mëdha për botën, njerëzit e vet. Ai është një talent që ka potencial krijues që padyshim do të pasurohet me libra të tjerë dhe vlera edhe më të avancuara.<br /><br /> Prishtinë, 5 tetor 1997Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-35433535219595026812009-02-14T10:02:00.002+01:002009-02-14T10:04:18.835+01:00Disa poezi për fëmijëGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br />LARG ATËDHEUT<br /><br /><br />Përtej atëdheut të trazuar<br />Nga mallë i zjarrtë i shkrumuar,<br />Në vetmi i harruar<br />Dhe me zemër i coptuar.<br /><br /><br />I munduar e i përqeshur<br />Pa të sotme e pa të nesërme,<br />Mëshirës së huajë fluskë e tretur<br />Pa fole pëllumbë i mbetur.<br /><br /><br />Diku largë rrezon një shpresë<br />Të mbanë pengë të djegë pa besë,<br />Udha e kthimit të kërkonë<br />Dhe nga ëndrra ajo të zgjonë.<br /> Zvicër,18.2.99<br /><br /><br />ROJA E SHTËPISË<br /><br />Këndon gjeli mbi çatinë,<br />Në pyllë një dhelpër ulurinë.<br /><br />N`kope një qengj blegëron,<br />Ujku nga pylli e dëgjon.<br /><br />Xiu, xiu, xiu bën bleta në kosh,<br />Një arush kërkon lëmoshë .<br /><br />Por qeni larush ka bërë benë,<br />Këmbë e bishave këtu s`do shkelë.<br /> <br />Zvicër,10.Prillë, 2001.<br /><br />PYETJET E VJOLLCËS<br /><br />Kur pranverën e sjellë prilli, <br />Ku e merrë vallë këngën bilbili.<br /><br />Kur borën të tërën dielli e treti,<br />Nga e morri blerimin gjethi.<br /><br />Kur rrezet e diellit e mbulojnë tokën,<br />Kush ia dhuron lules aromën.<br /><br />Kur oxhaku se tymon shtëpinë, <br />Nga e merrë dielli ngrohtësinë.<br /><br />Vjollca e vogël kështu e pyet babanë <br />- Çupë e mirë, - i tha, rritu, rritu edhe ca.<br /><br />Dhe përgjigje do të merr,<br />Nga natyra shend e verë.<br /> <br /> Zvicër,10.Prillë,2001<br /><br />FUSTANI I VJOLLCËS<br /><br />Mami Vjollcës ia ka blerë<br />Një fustan për pranverë. <br /><br />U thotë luleve - pa shikoni ,<br />Për bukuri, dot s`ma kaloni. <br /><br />Çupën mami e lavdëron : <br />Sa bukur t`rri ky fustan. <br /><br />Vjollcës sa shumë i qesh fytyra <br />I ka lulet nga e gjithë natyra.<br /> <br />GËNJESHTRA<br /><br />Mamaja tha kush ka ngrënë rrush, <br />Faji është jetim se pranon askush. <br /><br />Unë tha të vërtetën do ta zbuloj,<br />Më mirë vet le të tregoj.<br /><br />Kur i tha Vjollcës , kjo u hidhërua :<br />- Ky faj s`më takon mua !<br /><br />As Ardi i mërrolur këtë se pranoj , <br />- Kush hëngri rrush le të tregoj.<br /><br />- Hape gojën Ardi, motra i tha,<br />Dhëmbët e skuqur ia pa.<br /><br />- Të thashë Ardi , mos gënje,<br />Gënjeshtra i ka këmbët e shkurta, thuhet te ne.<br /><br />INATI I SHOKËVE<br /><br />Dy shokë të mirë u zunë njëherë<br />Të inatosur s`lëshonin pe`<br /><br />- Ha ha ha more Lon,<br />Për inatë ti s`ma kalonë.<br /><br />I tha Beni, lëre atë punë,<br />Për inatë, ja ku jamë unë.<br /><br />Të dy ngulën këmbë në baltë,<br />Dhe kështu i zuri e errta natë.<br /><br />Një gjysh kaloi aty pari:<br />- Cili është nga ju gomari?<br /><br />Shokët u shikuanë sy më sy<br />Dhe u penduan që të dy.<br /><br />KUSH PUNON KA<br /><br />Gjyshi pemën e ka prerë<br />Se molla s`bëri këtë herë <br /><br />Edhe lepurin e dënoi<br />Përse lakrat ia dëmtoi <br /><br />Edhe qenin e qortoi<br />Pse hajdutëve s`u vë rojë<br /><br />Ndërsa maces gishtë i mati<br />Ruaje mirë miun te djathi .<br /><br />Hë pra gjyshi mirë e tha <br />Kush punon për të ngrënë ka .<br /><br /><br /><br />DORDOLECI<br /><br />Topa topa<br />Në obborr,<br />një dardalec<br />bëmë me borë.<br /><br />Një enë bakri<br />Përmbi kokë,<br />E nga pendlat<br />I bëmë flokë.<br /><br />Edhe fshisë<br />I vendosëm n`duar,<br />Pataj n`shtëpi<br />Shkuam, nxituam.<br /><br />Por pas pak<br />Kish ngrohë diell,<br />punën tonë<br />E kishte shkrirë.<br /><br /><br />TOPI I BENIT<br /><br />Herë andej, herë këndej<br />Luante Beni pa ia nda,<br />Por për befasi topi larosh<br />Pas një gjuajtje në therrë i ra.<br /><br />Nga një shpuarje<br />shshsh - u ç`fry topi,<br />Beni sa u skuq<br />nga sytë i rrodhi loti.<br /><br />Topi Benit fort i dhimbsej<br />Se ruante shumë kujtime,<br />Ia bleu gjyshi me dëshirë<br />Në Kosovë për ditëlindje.<br /><br />Me vehte e solli këtu në Zvicër<br />E ruante me zili,<br />- S`ka gjë jo, nuk merakosem<br />gjyshi më dërgon një top të ri.<br /><br />TE KRONI I LAGJES<br /><br />Tek kroni i lagjes<br />Lozin shumë fëmijë,<br />Pinë ujë të ftohtë<br />Freskohen pran tijë.<br /><br />Herë këndojnë këngë<br />Dhe pastaj vrapojnë,<br />Nën hije të arrës<br />Librat i lexojnë.<br /><br />Dita ikë shumë shpejtë<br />Nata e sjellë qetsinë,<br />Me bukuritë e fshatit<br />E kalojnë fëmijërinë.<br /><br /><br />PËRRALLAT E GJYSHES<br /><br />Mblidheshim si fëmijë<br />Rreth gjyshes pran votr<br />Me atë zë kumbues<br />Përralla na tregonte.<br /><br />E dëgjonim gjyshen<br />Me shumë kënaqësi<br />Për ujkun e qegjin<br />Dhe fatin e tijë<br /><br />Gjyshja s`lodhej fare<br />Fliste pa pushuar,<br />Rriteshim pran saj<br />Përralla duke dëgjuar<br /><br /><br /><br />NË TREN<br /><br />Treni i zi ishpejtë<br />nxiton mbi binarë,<br />-Ah kjo rrugë e mërgimit<br />si nuk ka të ndalë?!<br /><br />Besa nga dritarja<br />Sa me mall vështron,<br />Lotë nga sy i rrjedhin<br />zemra i qan, s`pushon.<br /><br /><br />Përshëndet me dorë gjyshen<br />Treni n`horizont humbi,<br />me shpresë mbeti Besa<br />se mërgimit do ti arrij fundi.<br /><br />DITA E PARË NË SHKOLLË<br /><br />Në klasën e pestë<br />Erdhëm në mërgim,<br />Nisëm dhe në shkollë<br />Bashkë me vëllaun tim.<br /><br />Ditën e par të shkollës<br />si nuk e harruam,<br />Asnjë fjalë të mësuesit<br />Dot nuk e kuptuam.<br /><br /><br />Edhe shokët e shoqet<br />Diç seç përshpërisnin,<br />Ne i rrudhnim krahët<br />Asnjë fjalë nuk flisnim<br /><br />Kur mësuam gjuhën<br />Sa shumë u gëzuam,<br />Por dita e parë e shkollës<br />Mbet e pa harruar.<br /><br /> 15.12.89<br /><br />ERNESI I VOGËL<br /><br />Ernesi i vogël<br />Me faqet si mollë,<br />sa me gëzim shkon<br />në shkollë, në diasporë.<br /><br />Shkruan gjermanishtë<br />Oh sa bukur fletë,<br />Por nuk di të shkruajë<br />Në gjuhën e vetë<br /><br /><br />-Mami kamë vendosur<br />S`humbas kohë dhe pikë,<br />Do t`mësoj të shkruaj<br />Dhe të lexoj shqip.<br /><br />Sa shpejtë që mësoi<br />Prindërit sa u gëzuan,<br />Shokëve në Kosovë<br />Shqip tashti u shkruan.<br /><br />MALLI I VOGLUSHËVE<br /><br />Ulur në një kopshtë<br />Sa gjatë bisedonin,<br />Kujtime nga kosova<br />Voglushët evokonin.<br /><br />Beni fletë me mallë<br />Për shokët e klasës,<br />Ardi e kujtonë<br />Lojën n`fushë të lagjes<br /><br />Pastaj zëri u kumboi<br />Nisën të këndojnë,<br />Jetën në mërgim<br />Me këngë e mallkojnë.<br /><br /><br /> Zvicër,3 prill 2000<br /><br /><br />XHAXHI PIKTORI<br /> <br /><br /><br />Një mbrëmje me babain<br />Në banesën tonë,<br />Erdhi një xhaxha<br />Na ishte piktor.<br /><br /><br />Mbi letër të bardhë<br />Filloi të vizatoj,<br />Mua dhe vëllaun<br />Bashkë na portretoj.<br /><br />Sa më magjepsi<br />mjeshtëri e tijë,<br />për artin e bukur<br />më shkrepi dashuri.<br /><br /> 28.1.99.Zvicër<br /><br />FËMIJA REFUGJATË<br /><br /><br />Në fytyrën e zbehtë<br />E syrin e tijë,<br />Një pamje Kosove<br />Përpara më rri.<br /><br /><br />Dhe Lulin e Vocërr<br />Para ma ofronë,<br />Rrobat e veshura<br />Kur ia shikonë.<br /><br /><br />Si ta shkuli zemrën<br />Dhe këtë dashuri,<br />Ta shohë voglushin të gëzuar<br />Në atëdheun e tijë.<br /><br /> 31.1.99.Zvicër<br /><br />LOTI I GJYSHES<br /><br /><br />Udhës së mërgimit ikën<br />Gjyshja mbet e vetmuar,<br />Me lotë nëpër faqe<br />Dhe shami në duar.<br /><br /><br /><br />Sa shumë u dhimbsej gjyshja<br />Nga kujtimet s`largohet,<br />do të vijë ditë e bardhë<br />nipat me gjyshen t`përqafohen.Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-19678930439904485992009-02-14T09:58:00.002+01:002009-02-14T10:00:16.817+01:00Një intervistë në TV-Besa, Prizren 2005Gëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br /><br />TV BESA<br /><br />Pjesë të shkëputura nga intervista me Gëzim Ajgeraj, në Tv Besa, intervistoi gazetari: Qazim Thaçi<br /><br />1. TV Besa:LIRIKU I ARRATISUR<br /><br />Gëzim Ajgeraj, poeti i arratisur larg atdheut, për gati dy dekada, apo me mirë të themi gati gjysmën e jetës së tij e kaloi jashtë vendit të vetë. Zvicra ishte stacioni i fundit, kur në vitin 1988 u arratis nga atdheu i tij i robëruar dhe mori botën në sy. Ai fletë me nostalgji, për vitet e rinis së tij, vite këto që i kaloi ë qytetin e bukur buzë Lumbardhit. U lind në qytetin e Prizrenit, u rritë në Vërri zonë kjo shumë e dëshmuar në luftërat për çlirim kombëtar. Shkollimin e mbaroi në Malësi dhe në qytetin e lindjes për të vazhduar më vonë edhe në Zvicër. Ishin vitet e rënda, vitet e lëvizjeve të mëdha në Kosovë, kur Ai u largua por nuk i mungoi kurrë asaj. Gjashtë vitet e ilegalitetit të tij në atdhe, që nga rinia e hershme, e kishin kalitur për qëndresë, moral dhe ideal të fortë në përpjekjet për çlirimin e atdheut. Ai që në rinin e hershme, qysh si nxënës i shkollave të mesme në qytetin e tij, e gjend gjithmonë nëpër demonstrata kundër shtypjes dhe dhunës, nga regjimi i Beogradit. është dalluar gjithmonë për konspiracion të lartë në mesin e ilegalëve të Kosovës. Gjatë viteve '82-88 dha kontribut shumë të çmuar ë shpërndarjen e materialeve propagandistike, për vetëdijësimin e masave të thjeshta të popullit. E gjithë kjo përpjekje dha rezultate më vonë. Në vitin 88, nga njerëz të besuar ishte njoftuar se së bashku me një shokun e tij (S.P), nga shërbimet sekrete të shtetit okupator, po pregaditeshin dosje dhe se së shpejti do të arrestoheshin. Për tu ikur këtyre kthetrave, Ai detyrohet të largohet nga atdheu, duke mos e bërë publike kurrë një informacion të tillë, por largimin duke e arsëtuar gjithmonë për shkaqe ekonomike.<br />Krijimtaria e tij letrare ka zanafillën, që në klasën e pestë të fillores. Por me një përkushtim të veçantë ai u dallua gjatë shkollimit të mëtutjeshëm. Botonte në shumë revista dhe gazta të kohës. Ishte kohë e cenzurës dhe jo gjithçka i gjente dritën, megjithatë herë pas here ndonjë shkrim i publikohej nëpër gazeta.<br />Vitet 88-89, sollën lëvizje të mëdha në Kosovë. Brenda këtyre lëvizjeve Ajgerajn e gjejmë kudo, në Gjenevë, Bernë, Cyrih, Prizren, Prishtinë, e deri në Hag-ë. U dallua si në vend ashtu edhe jashtë, si veprimtar dhe organizator i pa lodhshëm, në shërbim të kombit dhe atdheut.<br />Kjo veprimtari, e tija në shërbim të çështjes kombëtare, ka filluar që nga viti 81, si pionier dhe nxënës i vitit të parë në shkollat e qytetit, e deri në përfundimin e luftës më 1999. Edhe gjatë luftës ai dha kontribut shumë të çmuar, duke i organizuar Vërrin-asit, nëpër të gjithë evropën, për ta ndihmuar Luftën Autoriteti i tij në masat e gjëra, ndikoi që gjatë gjithë kohës deri në përfundimin e luftës çlirimtare, ai dhe shokët e tij e mbështetën në të gjitha mënyrat e organizimit.<br />Është e pa ndashme krijimtaria letrare e tij gjatë gjithë kësaj kohe. Në vitin 1987, e botoi libri e parë me poezi;1.Klithmë malli, poezi, „Rilindja“, Prishtinë,1997 2.Ëndrra për parajsë, poezi,“Rilindja“,Prishtinë, 1998, 3.Qiellit po digjem, poezi, „Rilindja“, Prishtinë, 1998, 4.Flakë në plagë, poezi, „Rilindja“, Prishtinë, 1998, 5.Kënga e babait, poezi për fëmijë, „Apolonia“, Prishtinë, 1998. 6.Urti popullore të Vërrinit 1 (bashkautorësi), „Apolonia“, Prishtinë,1998 7.Mallëngjimi, poezi, „Rilindja“,2000. 8. Balada e Vërrinit, K.L. „F. S. Noli“, Prizren, 2001. 9.Rruga e lirisë, Dramë, „Meshari“Prishtinë, 2001. 10. Rruga e lirisë (intervistë) me Zafir Berishën, botoi Asociacioni i veteranëve të ish UÇK-së – Prizren, 2002. 11. Atdheu në trastë-cikli me poezi, e botoi revista letrare "Jeta e re" nr. 4, korrik-gusht 2002, viti LIV. Prishtinë. 12. Pëllumbat e lirisë, Novelë për fëmijë, Edicioni i revistës; Fidani, Prizren, 2004. 13. Ditët e bardha, Novelë për fëmijë, Edicioni i revistës; Fidani, Prizren, 2004. 14. Atdheu i copëtuar-cikël me poezi, në librin: Pikoi molla gjak (Lirikë me motive arvanitase), botoi MKRSÇJR-Departamenti i Çështjeve Jorezidente, Prishtinë, 2004. 15. Cikël me poezi; “Udhë e zjarmi”, në librin: Muzat i bien lyrës, Edicioni i revistës; Fidani, Prizren, 2005, 16. “Lulëkuqet e Vërrini”t, edicioni “Metafora”, poezi, Zvicër 2005. Ka bashkëpunuar dhe bashkëpunon me të gjitha gazetat dhe revistat e kohës, si: “Rilindja”, Zvicër - Prishtinë, “Bujku”, - Prishtinë, “Zëri i Kosovës”, Zvicër - Prishtinë, “Bota sot”,- Zvicër, “Koha ditore”, - Prishtinë, “Epoka e re”, - Prishtinë, “Zëri”,- Prishtinë”, “Fakti”, - Shkup, “Ars” – Tiranë, “Penashqiptare”, - Prishtinë, “Pionieri” – Prishtinë, “Zogu i mëngjesit”, - Prishtinë, etj. Nga janari i vitit 2004, editon revistën: ”Metafora” (Editorial i poetit) që del çdo tre muaj. Është anëtarë i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, në Prishtinë. Nga 23 marsi 2002 është anëtarë i lidhjes së shkrimtarëve të Zvicrës (SSV). Jeton dhe krijon në Zvicër.<br /><br /><br />2.Tv Besa: z. Ajgeraj, mirë se keni ardhur në stacionin e Televizionit Besa, nikohësishtë shprehim falemënderimet tona, në përgjigjen që i dhatë ftesës sonë, për të qen mysafir tek ne. Me z. Ajgeraj do të bisedojmë rreth krijimtaris së tij, preokupimeve, letërsisë, zhvillimet politike tek ne dhe shumë çështje tjera që na preokupojnë sot.<br />Vargu i juaj është mirëpritur tek lexuesi në Kosovë, që në botimet e para(flasim për periudhën e paraluftës), tani keni të përkthër edhe në dy tri gjuhë tjera, deri ku keni arritur në këtë drejtim?<br /><br />Ajgeraj: Falemënderit për fjalët e mira për vargun tim. Ka qenë tjetër kohë ajo. Atëherë për mes vargut, jemi munduar ta thëjmë atë dhembjen e robërise që na ndrydhte çdo ditë, dhe ai shpërthim më vinte sikur një çlirim nga ajo ndrydhje që na e bënte okupatori. Ndoshta me këtë jemi munduar ë sjellim mesazhe dhe shpresë edhe tek populli ynë, flasim gjithmonë në kohë, dhe ndoshta kjo e ka bërë që ky varg të përqafohet nga lexuesi. Sot, pamvarësishtë se i krijoj të gjitha stilet e poezisë, poezia moderne që quhet sot, sikur nuk ,ë tërheq fort. Megjithatë është trend i kohës dhe pa tjetër duhet të jemi në zhvillime. Ajo tani është ndrydhur si tepër, është mbytur përkushtimeve, është sakatosur. Megjithatë ka edhe poezi të mirë. Përkthimet. Dikur kam menduar se me përkthimin e vargut apo edhe pjesës tjetër të krijimtarisë, kush i di ç'nder do të jet të jesh i përkthër. Kam qen ithtar i sajë. Kam të përkthëra poezi në gjuhën gjermane nga përkthësja Sara Gretler dhe në gjuhën Rumune nga Adrian Kristian Kyqyku. Ka pëpjekje nga disa miq të mi, edhe në gjuhën turke, në Turqi. Dua të shtoj edhe diç, rreth përkthimeve; Në një komunikim me përkthësin anglez Robert Elsie, i shpreha shqetësimin e përkthimit të poezisë. Mos u shqetëso për një çështje të tillë, tha ai, deri më sot edhe Lasgushi nuk është përkthër dhe ju e dini më mirë se ne, kush është Lasgushi në poezin shqipe. Ai ka një varg kompleks që shumica e përkthësve i ikin përkthimit të vargut të tij. Mua më duket sikur vargu i juaj më tingëllon ashtu. Kjo i kujtoi vështërsit rreth disa fjalëve të konvertimit të tyre nga gjuha shqipe në atë gjermane, që e kishte pasur përkthësja e ime. Tani kjo çështje pak më preokupon. Koha do ti sjellë edhe ato. Jam shumë më i interesuar të dal me romane, sepse aty ka qka të thuhet dhe lexohet më shumë në letërsitë tjera. Megjithatë, përkthimet e romaneve jan të kushtueshme edhe pse deri më sot për përkthimet e mia nuk kam shpenzuar as edhe një lek të vetëm. Por në përkthimet me shumicë, puna qëndron ndryshe.<br /><br />3. A ka qenë krijimtaria e juaj, nxjerrje nga harrimi i humbellave të mërgimit, siç e thoni shpesh nëpër vargjet tuaja?<br /><br />Nëse përpara luftës, poezinë e kultivoja si shpërthim i një ndjenje te shtypur që kërkonte çlirim, tani si poet i mërguar, kjo qëndron. Qëndron mu për faktin se ajo është ndjenjë e çastit që në të shumtën e rasteve më çetëson dhe më bën të ndihem i lirë. Poezia për mua është dhe do të mbetet një terapi shëruese nga ai malli i atdheut. Ajo për mua shëron plagë, dhembje, të ç'deh nga malli, të nxjerrë nga ai harrim i humbellave të mërgimit, siç thatë ju. Pamvarsishtë se në raport me letërsinë botërore, kam mendim tjetër për kultivimin e vargut, të cilin do ta them më vonë.<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />ATDHETARIZMA<br /><br />4. Tv Besa: Ju tani më po i bëni gati dy dekada në mërgim, dhe aktiviteti i juaj është shumë i pasur edhe në shërbim të çështjes kombëtare?<br /><br />I kam kryer detyrat dhe obligimet që mi shtroi atdheu dhe kombi, mendoj gjithmonë se jam përpjekur ta bëjë më të mirën për popullin tim, për lirinë e tij, për Kosovën. Ndoshta do të duheshin ditë të tëra për të folur për këto çështje, le të flasë koha dhe të tjerët për to. Atdheut ja kishim borgjë, dhe mendojë se nuk kemi ngecur në ketë drejtim. Sot ndjehem i lumtur për ato që i kam bërë në shërbim të popullit tim, sa do modest të jetë ai kontribut.<br /><br /><br />5. Tv Besa: LIRIKU SI HISTORIOGRAF<br /><br />Si i ri, Autori kishte lexuar libra nga historiografia (Edhe pse ishin të pakte dhe te cenzuruara ato) dhe ishte frymëzuar, duke ushqër gjithmonë ndjenjën dashurisë për atdheun, për lirinë, për dëshmorët. Ky frymëzim ishte mishëruar në të, ndërsa idealizma e tij kombëtare, në asnjë kohë dhe në asnjë periudhë nuk ishte luhatur. Pikërisht kësaj vije kanë ecur çlirimtaret që luftua për atdheun. Duhet të jesh i mishëruar me luftën për liri, sepse vetëm atëherë do të jesh në gjendje ta sjellësh frymën e çlirimtarëve, në libra. Pra, jo rastësisht lirikun e gjejmë edhe në mesi e librave të historiografis sonë më të re. Për neve që i kemi përcjellë publikimet e autorit; Në libra, revista, faqe interneti dhe duke e pare librat e përfunduar (Monografi për dëshmorin Xhevat Berisha, Masakra e Tusuzit, Vërrini dhe lufta për çlirimin e Kosovës 1998-99, Dy meteor pranë diellit-monografi për Astret dhe Arsim Ponikun), shohim se Ajgeraj një pjesë shumë të madhe të krijimtaris së tije, i ka kushtuar edhe historiografis. Ajo është pjesë e pa ndashme e tij, është vetë ndjenja e idealit me të cilin bashkëjeton. Nuk është nacionalizëm ta duash atdheun tënd, çlirimin dhe lirinë e tij, është vetëdijësim se pa lirin e atdheut nuk ka as liri individuale. Prandaj, ai dhe mbetet luftëtar i përhershëm i lirisë. Atdheun, lirinë, nuk e gjejmë vetëm në libra historiografik, ai është kudo edhe në poezin e tij. Është vetë atdheu dhe kombi frymëzimi brenda të cilit shtrohet e gjithë krijimtaria poetike e tij. Dhe ky mishërim e përcjellë gjithë krijimtarin poetike.<br /><br /><br />6. Tv Besa: Nga kjo qe u tha, përveq preokupimeve në letërsi, ju jeni angazhuar edhe në historiografinë e luftës së Kosovës 1998/99, me theks të veqantë luftës në rajonin e Prizrenit, në veçanti asaj në Vërri?<br /><br />Ajgeraj: Për një krijues qe e donë atdheun, lirin e tij, për ne që çlirimin e atdheut e mbështetëm në të gjitha format, është e pa mundëshme si krijues të gjendesh jashtë rrjedhave. Jo se unë kam bërë aq ndoshta sa kërkohej, jam përpjekur. Por zhvillimet gjatë luftës, pa tjetër duhej të dokumentoheshin diku, do të u duhen brezave. Çfarë më shtyri mua? Zhvillimet e pas luftës, nga faktor të caktuar, përbuzja, injoranca, ndërkamcat e hilet që ju bënë luftëtarëve të lirisë dhe luftës, më shtynë që ti qasem punës në nxjerrjen ne dritë të kontributit të luftetarëve të lirisë, gjakut te derdhur të dëshmorëve dhe të gjithë atyre që kontribuan për lirinë. Në anën tjetër, ndjehem shumë i nderuar që më ra hise, që kontributin ti ta japë edhe me pendë dhe te jem pjesë e kësaj historiografie. E them shpesh; ndoshta kam hyrë në një fushë të minuar, që jam përzier në punët e historisë. Duke e ndier këtë mungesë, nuk u pajtova me fatin që gjithë ato zhvillime dhe luftra të popullit tonë, me theks të veçantë në Vërri e Prizren, ti mbuloi harresa. Në këtë pikë, mendoi se për deri në kohën që po bisedojmë, edhe pse në histori vitet nuk llogariten, një pjesë bukur e mirë e historianëve, kanë rënë nga provimi që ua shtroi koha. S'dua ta lëndoi askënd, por dua ta zgjoi ndërgjegjien e fjetur, sepse heshtja është pajtim me atë çfarë ka ndodhur. Duke u kthër serish tek historiografia, ju siç e di, nuk kam publikuar edhe një libër për luftën e Verrinit: Rruga lirisë (Intervistë me Zafir Berishën), dëshmitar kyq i kësaj lufte, dhe këtu do ta citoi një fjalë të z. Jakup Krasniqi e që të njejtën ma e patë thënë edhe z. Sabahudin Cena; "Ju e keni gatuar brumin për një libër historik, dhe historianët do ta kenë shumë lehtë ta pjekin atë bukë. Pra, brumi i ngjarjeve të renditura egziston dhe ato janë publikuar, le të merren historianën me hulumtimin dhe zbërthimin historik të atyre ngjajeve. Ne e bëmë atë që mundëm dhe ditëm, atë që menduam se është më e mira.<br /><br />POLITIKA DHE ZHVILLIMET E PAS LUFTES NE KOSOVË<br /><br />7. Tv Besa: Edhe pse keni dhënë kontribut të çmuar në shërbim të çështjes kombëtare, në politik nuk u angazhuat, sa jeni ju sot në rrjedhat dhe zhvillimet që po ndodhin tek ne,, dhe ç'mendim ndani për politikën tek ne, sot?<br /><br />Ajgeraj:Politika nuk është arti imë. Fatkeqësisht kam pak respekt për politik, pjesërisht edhe politikan. Për ta respektin tek unë, një politikan duhet të reflektoj për mua shumë atdhedashuri dhe fare karrierizëm. Nocionin politikan, unë e shoh argat të këtijë populli. Ai është i obliguar ti shërbej popullit e atdheut, dhe nga ky këndëvështrim ta shoh veten në raport me popullin. Ndërsa tek ne sot krijohen VIP-a e Ç'VIP-a, që nganjëherë populli ju duket shum poshtë kur ulen nëpër karrika të pushtetit. Harrojnë se ai i solli këtu. Dua të jem më i qartë; nëse e njihni qëndrimin e popullit Zvicran, për politikan as që u bën bujë fare. Bile nganjëherë nuk e dinë se kush është krëtar. Për ta është shteti dhe ligji. Të gjithë të barabartë përpara tij. Pra, respekti i stërtepruar tek ne për politik e politikan, është neveritës për mua. Për mua ka atdhe, komb, shtet dhe ligj. Të tjera janë hiq. Të mos dal nga pëtja, pas përfundimit të luftës, energjinë dhe potencialin tim e kam orientuar në pendë. Pra në një front tjetër, por gjithmonë në të mirë të komit dhe atdheut tim. Dhe me këtë rrugë të vazhduar, mendoi se nuk kam gabuar aspak.<br /><br /><br />SHPRESA<br /><br />8. Tv Besa: Sërish tek politika, ""aty ku dhemb dhëmbi, shkonë gjuha", si e shihni të ardhmen e Kosovës dhe të Ballkanit në përgjithësi?<br /><br />Ajgeraj: Unë do ta citoi një fjali që e kam thënë ne monografin për Masakrën e Tusuz-it; Njerzit, regjimet apo pushtetet okupuese qe lumturin e tyre mundohen ta ndërtojnë mbi fatkeqësin e popujve tjerë, perfundonje vete brenda asajë fatkeqësie, prandaje, njerëzit regjimet apo pushtetet,siç ishin ato nga beogradi, s'kanë ç'të kerkojnë në Kosovë, ajo eshte e Kosovarëve, ju takonë dhe do të ju takojë atyre, ky është ligji i të drejtës natyrore të të jetuarit. Dhe këtë të drejtë, nuk do të ketë fuqi kush të na e mohoi. Mendoj se Kosova, si Kosovë do ta realizoj të drejtën e vetë, kjo është e pa tjetersueshme. Për këtë të drejtë, është luftuar derdhur gjak dhe nuk ka kushh fuqi ta mohojë atë. Por, më e keqja, se një pjesë e madhe e Shqiptarëve, po mbeten nëpër shtete të ndryshme, që u krijuan dhe po krijohen këto ekadat e fundit në Ballkan. Kjo pjesë e popullit tonë, po mbetet nën administrmin e shteteve të huaja për ta Kjo është fatkeqësi dhe pa drejtësi që na u be e po na bëhet neve shqiptarëve. Pra, si popull nëpër teritoret tona autoktone, po tkurremi dhe shikuar këtë në vizion, ne po humbim vazhdimishtë teritore. Kjo është e dhimbshme, por është shum reale. Le të shikojmë nëpër histori, shqiptarët i kishe gati në Nish, ku i ke sot? Shqiptaret në Maqedoni, me një status të pa zgjidhur, në Preshevë, Bujanovc e Medvegjë, sërish nën çizmën serbe, Në mal të zi, po ashtu, për Qamëri kush flet sot. Ndërsa ne si Kosovë, një shtet i ndarë nga shteti amë. Duke u kthër në problemin real, të asaj çka është sot përpara neve, ne si Kosovë duhet a bëjmë shtetin e pastaj ta synojmë evropën. E them këtë, sepse gjithmonë duhet llogaritur edhe në shkatërrimin e evropës dhe pastaj? Pra, nëse ne nuk e kemi krijuar shtetin tonë, problemet do të na përsëritin, siç do te na përsëritet dhe hakmirret historia. Ne si komb, duhet të integrohemi në të gjitha lëmit e jetës, fillimisht mes veti, për ta ruajtur një kompaktësi kombëtare në gjitha fushat dhe pastaj të synojmë përpara. Ndryshe, po shkuam të ndarë, do të ndodhë ajo që e thash më lartë. Ndërsa, për sa i përket udhëheqjes politike, si komb duhet të investojm në brezat e ri, unë aty i shoh shpresat e këtij populli. Edhe një çështje, që desh harrova; ne duhet të forcohemi ekonomokisht si shtet, me një ekonomi të përparuar, do të mundë të krijonim premisa bashkimi dhe integrimi fillimisht mes vete, pastaj me evropën.<br /><br /><br /><br /><br />PRAP TEK LETËRSIA<br /><br />9. Tv Besa: I përcjellni vazhdimisht edhe aktivitetet dhe zhvillimet kulturore, në qytetin tonë, sa herë që vini në pushime, çfarë mundë të na thoni për krijuesit e qytetit tone dhe sa i përcjellë ata dhe krijimtarinë e tyre?<br /><br />Ajgeraj: Jeta kulturore këto vitet e fundit mendoj se po përjeton një krizë, është një krizë e përgjithshme në çdo lëmi, pa tjetër edhe kultura bashkëjeton po këtij fati. Kjo nuk do të thotë se nuk bëhet kulturë apo zhvillohen aktivitete kulturore, për kundër kushteve në cilat gjendet sot Kosova, dinamika e zhvillimeve kulturore, qëndron ende mirë. Edhe në qytetin tonë ka një gjallëri kulturore, nga ajo sa e kam përcjellur unë, qoftë nga larg apo edhe kur gjendem këtu. Thënë të drejtën, sot mundësitë për ti përcjellur zhvillimet kulturore janë kudo, janë televizionet, radiot, shtypi, interneti, por mbi të gjitha unë kam shumë miq edhe këtu në Prizren me të cilët komunikoj rregullisht. Në krahasim me qendrat tjera në Kosovë, pos Prishtinës, që ka një dinamik të përditshme kulturore, Prizreni qëndron mirë. Ka aktivitete kulturore, ka paraqitje dhe botime të librave dhe mendoj se ky ritëm i po avancon gjithnjë më tepër. Në fund të fundit, Prizreni është qendër dhe vatra e kulturës Shqiptare, Prizreni është vetë kultura e këtij populli. Ai përherë ka reflektuar kulturë e cila ka qen shembull ndër ne. Në Prizren ka krijues të mirë dhe kjo është shpresëdhënëse. Megjithatë letërsia është rrugëtim i përjetshëm që krijuesin e përcjellë gjatë gjithë jetës, dhe në këtë maratonë të gjatë nisen shumë atletë, kush ndalet që në start, tjetri në gjysmë, neve na mbetet të themi, le të ia lëmë kohës dhe ardhmërisë të flasë. Do të flasë më ë miri koha. Për të iu përgjigjur pëtjes plotësisht, edhe krijuesit e qytetit tonë i përcjell, i lexoi krijimet e tyre dhe kjo më gëzon shumë, kur i shoh që bashkëqytetarët e mi, ecin përpara. Në të shumtën e rasteve dua ti motivoj, ti ndihmoj në këtë rrugë të vështirë dhe me plotë pengesa. Më duhet të shtoi edhe një fakt, se nganjëherë edhe na ikin libra që nuk mundë ti kemi apo edhe ti lexojmë, sepse është kohë e prurjeve të mëdha dhe koha e jonë është e kufizuar, e këtë dua të them se lexoi edhe nga krijuesit tanë, por ë leximin e librave jam shumë striktë dhe përzgjedhës. Ndoshta do të dalim nga tema, nëse e citoj edhe një mendim; lexoi më tepër letërsi botërore, ndërsa për sa i përket tonës, krijuesi duhet të ketë emër dh pastaj te ndajë kohë. Fatkeqësisht kriteret që i kam vënë vetes, më bëjnë të tillë.<br /><br />10. Tv Besa; Shpesh më ka rënë të dëgjoi nga krijuesit se; Në letërsi mundë të mbetesh, qofte edhe me një varg apo poezi?<br /><br />Ajgeraj: Një miku imë i penës thotë; poezia është ”arti i dembelëve”. S'dua të mohoi as të ofendoi në këtë pikë. Larg asaj, unë kam gati dhjetë libra me poezi. Dikush thotë është maja e artit. As me ketë nuk pajtohem Nuk pajtohem me mendimin se dikush e hudhë një tezë dhe ajo qëndron, jo. Nga përvoja e ime në krijimtari dhe kultura e shumë popujve të evropës, shumë gjëra i shoh ndryshe këto që i thashë. Sot në evropë, shumë pak krijohet apo lexohet poezi, nga ajo sa e kam përcjellur unë. Nuk dua të jem apsolut, krijohet dhe lexohet nga shtresat e veçanta, por jo sa tek ne në Ballkan. Tek ne krijohet shumë dhe lexohet pak. Por dua të dal tek pëtja, nuk dua të them se letërsia mundë të vlerësohet në volum, por qëndroi kategorik se në letërsi mundë të hyhet me një poezi. Ndoshta tek ne po, por për një koh të caktuar dhe për zhvillime të caktuara, me kohën do të bindeni se kjo tezë, do të bjer edhe tek ne dhe do të duket shumë bajate, për të mos dalë ekstrem me thënjen. Do të doja ta vërtetoja këtë thënje. Cili poet sot ka mbet në letërsin botrore me një poezi? Është shije individuale e çastit nga individ të caktuar, por jo e përjetshme, sepse brezat ndryshojnë siç ndryshon shija. Nuk dua ta mohoj artin e krijimit të poezisë, sepse e krijoj dhe vetë, bile shumë, por po më duket se tek ne pak me tepric po kultivohet poezia. Në krahasim me kulturat tjera. Shumica e poetëve, kërkojnë me ca vargje të përkthëra, të futen diku. Kjo është vetëm një vetëkënaqësi individuale, sepse po deshëm sot të dalim në botë, me letërsi, unë do të ua jap një shembull;Po e marrim suksesin e Kadares në letërsin botërore, një sukses që e nderon letërsinë tonë. Le ta marrim Coelon, romanet e tija që kanë pushtuar gjuhët e botës, apo psikologun Watson dhe sukseset e tija. Ka këso shembuj plotë nëse duam ne ti shohim.<br /><br />11. TV Besa: Nga kjo që e thatë, doni të thoni se me roman, do të mundë të epërtonte më shume letërsia e jonë në botë, dhe sa jeni ju të orientuar në këtë drejtim?<br /><br />Ajgeraj: Apsolutisht po. Ndërsa, për sa më përket mua, unë me romane të shkruara çëndroj shumë mirë, janë 6 romane që presin, por ende nuk kam publikuar pos dy për fëmijë. Dhe në të ardhmen shumë më tepër do ti përkushtohem romanit, krahas zhanreve tjera që i kultivoj me shumë kënaqësi të gjitha.<br /><br />12. Tv Besa; Përmendët Kadarenë, në krijimtarinë e tij e gjejmë shpeshherë Gjirokastrën, vendlindjen e tij, një fenomen që e kemi hasur edhe tek ju?<br /><br />Ajgeraj: Le ta kujtojmë Lasgushin, kush i ka kënduar në varg, më shumë se ai, Poradecit, Apo Shkrelin, që aq bukur i këndoi nëpër vargje, vendlindjes së tij Rugovës. Kjo ndoshta na përcjell edhe neve, që ju keni plotësisht të drejtë. Është një mishërim me vendlindjen, njerëzit e mi, tek të cilët e marr fuqinë, motivin për të krijuar. Është ai mishërimi me tokën, njerëzit, Vërrinin, Prizrenin, Atdheun. Dhe të gjitha këto janë forca, gjeneratori që neve na mbajnë gjallë, na mbushin shpresa dhe na motivojnë në krijimtarinë tonë.<br /><br />13. Tv Besa; Sikur e ndjejë një qasje tjetër nga vitet e kaluara, si me kohën zhvillimet në shoqëri dhe ë letërsi?<br /><br />Ajgeraj: Ka elemente dhe nuanca që ju japin të drejtë. Është shumë e vërtet, se zhvillimet në kohë, na bëjnë ti përshtatemi situatave, por kjo nuk do të thotë se ne ecim pas kohës. Gjithmonë synoj të jem në trend, bile shumëçka i parashoh shumë më herët. Një faktor tjetër, është vetë jeta e ime në dhe të huaj, zhvillimet atje, në evropë e në botë, mes shumë kulturash etj. Këto na bëjnë shpesh të kemi mendime edhe të ndryshme, për çështje të caktuara, për të cilat gjithmonë jam i bindur se kam pasur të drejtë. Jo që e them unë, por faktet po i vërteton koha.<br /><br />14. Tv Besa: Një pjesë bukur e madhe e krijuesve, jeton në mërgim, cilat janë raportet mes krijuesve atje, sa krijohet e njihet letërsia e jonë si tek ne po ashtu edhe tek kulturat tjera, cila është ajo letërsi sot etj?<br /><br />Ajgeraj: Është një pëtje shumë e gjerë, dhe nganjëherë nuk jam ithtarë i asaj të flasë në suaza të gjëra. E them këtë, nga se ka të tillë që japin vlerësime e ç'vlerësime, kuptohet ato janë dhe mbeten qëndrime individuale. Ç'far dua të them; letërsia është çështje individuale dhe mendoj se duhet të jem shumë të arsëshëm në vlerësime. Nëpër shumë shtete të evropës edhe të botës, ka shumë krijues. Ata janë të shpërndarë gjithandej dhe është e vështirë të numërohen. Dhe nëse filloi të përmendë emra, kujtoj se do ti hyj në hak ndonjërit. Raportet. Për fat të mirë letërsia siç e thash, është çështje individuale dhe këto vitet e fundit, tek shumica e krijuesve, e shoh një mbyllje në vetvete. Një largim nga njëri tjetri, një lloj smire mes njëri tjetrit. Kjo është për të ardhur keq, por unë e shoh si krizë të përgjithshme, ketë problem. Pra, edhe niveli i organizimit, ka qarje e çalime. Me këto që po i them, dua të jem real, sepse makiazhet dhe maskimet nuk i pëlqej. Kam qen ithtar i transparecës dhe do të mbetem i tillë. Vetëm të sinqertë mundë të ecim përpara dhe të bashkohemi me njëri tjetrin. Mendoj se edhe mërgata, edhe krijuesit, po e jetojnë ketë krizë te përgjithshme që po na shoqëron. Për sa i përket krijimeve dhe krijimtarisë, mërgata ka pasur dhe ka krijues shumë të mirë. Ata kanë qen gjithmonë fryt për letrat e atdheut dhe do të jen gjithmonë. Letërsia e krijuar në mërgim, është po ajo që krijohet në Prishtinë, Tiranë, Shkup, Ulqin e kudo ku shkruhet shqip.<br /><br />15. Tv Besa: Ju prej vitesh editoni në internet web-faqen: Metafora poetike dhe së fundi, nga janari i këtij viti editoni revistën letrare Metafora, si revistë për tre muajshme letrare?<br /><br />Njohuritë e mia për informatikën, në veqanti kompjuterizmin, kam dashur ti shfrytëzoi edhe në këtë drejtim. Përpara gjashtë vitesh e krijova web-faqen: Metafora poetike. Një faqe letrare për prezantimin e krijimtarisë sime por edhe të miqëve të mi te pendës. Kërkoja një prezantim edhe për mes internetit, në mënyrë që një pjesë të lexuesit në internet ta kemi më afër. Kjo është një formë më e shpejtë dhe më e lehtë për lexuesin. Edhe pse web-faqet, nuk munde ta zavendësojn kurrë librin e shkruar, suksesi i tyre është mjaft i lartë. Ato sot i lexon në gjitha anët e botës, brenda pak kohe dhe mendoi se kjo përhapje e shpejtë e krijimtarisë së publikuar aty, sot lexohet shumë. Rreth kësaj çështje munde të flitet me orë të tëra, por më së miri fletë lexuesi dhe përdoruesi i tyre, që tani më është me mijëra, sepse vetë faqja na e mundëson përcjelljen e numrit të lexuesve. Në Metaforë, un¨kam prezentuar një pjesë nga krijimtaria e ime, dhe shumë miq të mi të pendës, pra shkrimtarë që kanë emër në letrat tona. Edhe diçka që është e rëndësishme për bashkëqytetarët tanë; aty kam prezantuar edhe një kënd me krijuesit Prizren-as. Ka qen ideja që edhe ata, ti afirmoj sa më tepër përpara lexuesit të Metaforës, dhe këtë ide e kanë përshëndetur edhe shumë miq të njohur të pendës. Gjithmonë kam synuar të bëjë diç të bukur dhe të mirë për secilin. Thënë të drejtën, më është dashur shumë kohë të investojë në web-faqe, edhe përkundër asaj se kthyen e kam shumë të cunguar dhe të çmuar. Revista letrare: Metafora. Është një projekt i imi personal, të cilin e kam filluar në janar të këtij viti dhe sukseset e kanë marr të mbarën. Deri më tani kam publikuar tre numra, çdo dy tre muaj dhe është mirëpritur nga lexuesi. Kur jemi këtu, kjo reviste, lexuesin e ka bukur të përzgjedhur, nga se është revistë kryesisht letrare. Ka krijime të ndryshme; debate rreth letërsisë, tregime, ese, poezi, shpalime historike, intervista, prezantime të krijuesve etj. Nuk do të flas shumë rreth përmbajtjes së sajë, por niveli i sajë është çmuar lartë nga penda të njohura të letrave tona. Kam edhe këshillin editues me bashkëpunëtor, dy miq të m në Prishtinë, një ne Belgjikë e Tiranë, në Gjermani dhe në Prizren. Nga numri 5 i Metaforës, do ta shtyp edhe në Prizren, sepse këto ditë kam kryer një marrveshtje me një shtypshkronjë e cila do të merret me shtypin e sajë. Metafora, është një arenë e hapur e fjalës së lirë pa cenzurë në editim, dhe përpjekje e sajë është që sa më tepër të krijoj hapësirë për fjalën e lirë dhe krijuesin. Në këtë drejtim mendoj se deri më tani ja kemi arritur qëllimit tonë, për të krijuar një kulturë të gjerë të shprehjes dhe mendimit. Me Metaforën do të vazhdojmë edhe më tej, deri sa të kemi forcë dhe motiv. Dhe forca e motivi për të shkruar tek unë, mendoi se qëndrojnë mirë në mua. Më duhet të citoj pa tjetër edhe një fakt, e qe është edhe për tu falemënderuar, se; pa ndihmën e mikut tim lektorit të revistës, z. Ilam Berisha, suksesi i Metaforës, nuk do të ishte ky. Ai më ka mbështetur dhe përkrahur pa rezerva dhe udhët e Metaforës, kanë qenë të hapura, për të arritur deri tek lexuesi, që siç e thash më lartë, e ka mjaftë të përzgjedhur.<br /><br /> Tv Besa: Ç'far mundë të pritet nga Ajgeraj, në të ardhmen?<br /><br />Mendoj se ritmin e punës në pendë, e kam shum stabil dhe këtë ritëm gjithnjë e më shumë e plotësoj me përvoja dhe njohuri të reja, që janë më se të domosdoshme për sukseset në letërsi. E kam kohën e rregullt të shkrimit, me një ritëm të përditshëm të të punës. Dikur më duhej frymëzimi, sot përpara meje kam aq shum projekte të planifikuara, sa qe shpeshë e definoj me një fjalë; nuk kam kohë të vdes. Pastaj çështja e rikthimit nëpër shkrime, kërkonë kohë. Mendoj se këto dy vitet e fundit, jam përqëndruar më tepër në roman, pa e lënë anash poezin, esenë, tregimin, reportazhet, artikujt e ndryshëm etj. Jan edhe disa angazhime të mia në një gazetë Zvicerane, që quhet Werdenberg, dhe aty herë pas here shkruajmë rreth integrimit të të huajve në shoqëri Zvicerane. Një pjesë bukur të madhe të kohës ma marrin web-faqet me lajme të përditshme që i drejtojmë me miqtë e mi në Prishtinë, Tiranë e Bruksel. Pra është fjala për disa web-faqe tjera që ne i drejtojm së bashku. Revista Metafora, është preokupim i pa ndashëm, sepse atë o të vazhdoi ta nxjerr në letër. Dhe ajo do të jetë një plotësim i publikimeve të mia në libra. Për sa i përket librave, kam disa libra të perfunduara dhe disa projekte për publikim. Jam më tepër i dhënun pas romanit, por një shtypje të veçantë ma bën arkiva e ime e shkrimeve, që duhet pa tjetër ti publikoi. Shpresoj në seri me Art-Metaforën, aty ti përmbledhë një pjesë bukur të madhe të punimeve të mia. Megjithatë do të ia lë kohës, të flasë vetë. Le të jenë surpriza për lexuesin.<br /><br />Tv Besa: z. Ajgeraj, në mër timin dhe stafit të Televizionit Besa, të cilin e nderoni qdo vjetë kur vini në Kosovë, me praninë tuajë në studiot tona, ju urojmë gjithmonë suksese në rrugën tuaj të artit, duke ju dëshiruar të gjitha të mirat në jetë dhe në krijimtari.<br /><br />Ajgeraj: Nderë është dhe për mua, që përmes signalit të frekuncave të Tv Besës, që gjithmonë më ka nderuar, të përshendes bashkëqytetarët e mi, stafin editues dhe juve në veqanti, z. Thaqi.<br /><br /> Prizren, 2 gusht 2005Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-54348942277960957442009-02-14T09:52:00.001+01:002009-02-14T09:54:15.391+01:00Nga Libri:Balada e VërrinitGËZIM AJGERAJ<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br /><br /><strong><span style="font-size:180%;">BALADA E VËRRINIT</span></strong><br /><br /><br />PROLOG<br /><br />Ç`janë kto udhë e ato turma<br />Pse po shterren ato kulla<br />Ç`është ai barë mbi ato pragje<br />Pse po shterren ato konaqe<br />Nëpër vërri mos ra murtaja<br />Apo ikjet i zu hataja<br />U zgjatën shpresat nëpër binarë<br />Udhët me trastë jan bërë barrë<br />Edhe në u zgjatshin udhët e zeza<br />Nëpër vërri prapë frymon jeta<br />Dhe në u djegshin zemrat mallit<br />Nëpër vërri jehon këngë malit<br />Po në u mbushtë qielli dallëndyshe<br />Kah fluturojnë rrugës përpjetë<br />Shuani mallin në krah të tyre<br />Edhe të falat që shkojnë rreshtë<br />Po në knofshin zogjtë e malit<br />A cicërrima nëpër lisa<br />Nuk janë zogj por jan fëmijë<br />Nëpër mallë ju dogjë rrita<br />A në knofshin zana mali<br />Kah qëndisin motet nëpër vërri<br />Votër në votër pragjet ja rritin<br />I mbushin kullat kësaj malësi<br />Po në i desht a t`jet nevoja<br />Në krah të burrave për atëdhe<br />Tym e flakë nxjerrin nga goja<br />Sokolesha i ka ky dhe<br />E malësis ftyrën ja shëndrisin<br />Hallet kohës ja qëndisin<br /> Me mallë të burrave vijnë e shkojnë<br />Zot shtëpie në prag qëndrojnë<br />Thonë për burra është kurbeti<br />I rrin fjalës amaneti<br />Se këto janë malet e larta<br />Ruhet besa mbahet fjala.<br /><br /><br /><br /><br /><br /> 1.BALADA E VËRRINIT<br />1.<br /><br />Ç`farë ka hëna maje sharri<br />Ç`farë ka dielli që s`bënë dritë<br />Pse s`del rrezja maje mali<br />Kush ja vodhi bukuritë<br />Mos janë qyqe a zana mali<br />Ato britma ikë përpjetë<br />Janë britma a vaje fëmije<br />Kush i zdathë e kush i zdeshë<br />E aj tym që shkon përpjetë<br />A mos qielli është i zi<br />Kulla stogje shkurre e male<br />Çfarë ka zoti me këtë malësi<br />Pa më thuaj moj zanë mali<br />Pa më thuaj pashë ata sy<br />Ç`far kanë bërë këta malësorë mali<br />Ç`faj kanë bërë ata fëmijë<br />Mos janë gjyle moj zanë mali<br />Apo korba në qiell të zi<br />Mos o zotë tanke rrëzë mali<br />Apo miga përmbi vërri<br /><br />2.<br /><br />Po atje rrëzë atij mali<br />Çfarë janë ato ordi<br />Më bëjnë sytë në mos janë tanët<br />A po luhet ndonjë tradhti<br />Sa e rëndë kjo besë e jona<br />Mosë o zotë sa po na djeg<br />Janë ushtarë në rroba tona<br />Vesh armiqtë që marrin jetë<br />Çfar ka qielli që vjell tymin<br />Në mos Vërrini vjell vullkan<br />Po lufton Malësi e Vërrinit<br />Janë mbledhur trimat anembanë<br />Dridhet toka digjet Vërrini<br />Dhëmbë për dhëmbë e jetë për jetë<br />Nxihet qielli skuqet Drini<br />Nuk janë kroje gjak po rrjedh<br />Nisin gjëmët britma fëmija<br />Nuse plaka edhe pleq<br />Marrin malet marrin bjeshkët<br />Flaka e shkrumi kullat merr<br /><br /> 3.<br /><br />Kullojnë gjakë kullat e rrugët<br />Rrjedha turmën pas e ndjek<br />Kushë në dorë ka një fëmijë<br />Dikush të gjallë e dikush vdekë<br />Gjithkah mbrapa nga një varr<br />Kush pak dhe e kush ma thellë.<br />Kush nji gur e kush një dru<br />Oh malësi ç`kobë t`paska gjetë<br />Mbushen grykat mbushen lugjet<br />Edhe malet plot përpjetë<br />Kalojnë ditët kalojnë netët<br />Kulm mbi kokë qielli ka mbetë<br />Sa me frikë po mbaron dita<br />Sa e gjatë po bëhet nata<br />Sa fëmijë britma ndër lisa<br />E sa nëna duar thata<br />oh po etshëm po më therë plaga<br />heu Malësi e q`tpaska gjet<br />çfarë janë këta korba të zeza<br />mos o zotë veç marrin jetë<br /><br />4.<br /><br />Bjeshkë e male skuqen lëndina<br />Sa e rëndë po ndihet britma<br />për çdo çast po rritet plaga<br />sa e gjatë bëhet balada<br />ka nisur lufta dhëmbë për dhëmbë<br />në Berishë po ndihet gjëmë<br />bëjnë qëndresë djemtë e berishës<br />ushtojnë bjeshkët në çdo anë<br />me ordi e me ushtri<br />hasmi djeg mbi këtë malësi<br />herë nga toka herë nga qielli<br />për mbi dhe bënë shkrum e hi<br />ushtojnë kullat e lëshojnë gjëmë<br />ka marrë flakë malësia nënë<br />morën malet malësi e ngrata<br />nëpër plumba dhe granata<br />ushtojnë britmat në çdo anë<br />për qdo hap rrjedh nga një plagë<br />dikush plagë e dikush mbet<br />burrave krah shumkush i del<br /><br />5.<br /><br />Qiellin tymi e ka mbuluar<br />kullat flaka i ka kapluar<br />kush mbi tanks kush mbi helmetë<br />kush mbi pushkë në front ka mbetë<br />sa e gjatë s`po mbaronë dita<br />bajnë qëndresë djemtë nëpër prita<br />sa me gjakë po afronë nata<br />mbushë me flakë malësi e ngrata<br />hajmedet për këtë shtatorë<br />në vendë ditarit pushkë në dorë<br />nuk durohet kjo robëri<br />kur të rrin hasmi përmbi<br />heu sa gjat trimat qëndruan<br />deri në fund s`iu nënshtruan<br />i ranë tokës me plot nder<br />për liri e për atëdhe<br />se liria i shkonte shoshe<br />ata ecnin gjithnjë pa frikë<br />rrugëve gjak për në fitore<br />ta mposhtin armikun e ligë<br /><br />6.<br /><br />Edhe ti moj gjugje moj<br />mas Pashtrikut pse po fsheh<br />dil këtej gurin ta qajmë hallin<br />të paktën plagët me m`i njeh<br />në mos munqë ditën me ma zbardhë<br />apo natën me ma hjekë<br />t`paktën n`do folma ndoj fjalë<br />zemrës time jepi shpresë<br />në mos mundsh fjalën me ma 4u<br />dal te guri e po të presë<br />nxito pak ndihmomë mue<br />po vonove unë po vdes<br />jo mor jo kush tha atë fjalë<br />se malësia është ende gjallë<br />në kofshin kullat se janë djeg<br />kurr nuk humbet ni kjo farë<br />pa ndigjomë edhe një herë<br />pse po heshtë kush t`ka mbyllë derë<br />edhe nji herë shprishe hirin<br />bëjë çka bënë nëna për birin<br />po se bëre edhe sot<br />nesër vonë shumë vonë për mot<br /><br />7.<br /><br />të ka rënë në dorë historia<br />hajde nënë këtej kah malësia<br />më shiko duart si i kamë zgjatë<br />e po të pres o nënë e ngratë<br />dil prej hiri dhe një herë<br />ta harrojmë të shkumen verë<br />ajde pra për hatër timin<br />dil këtej gurin ma largo tymin<br />ajde pra edhe këtë herë<br />krah për krah ta bëjmë pranverë<br />sa të luta si s`më ndigjonë<br />pse po hesht në natën tonë<br />hajde pra në dasmën e madhe<br />ta shpëtojmë malësin kësaj radhe<br />e të dalim poshtë në rrafshë<br />ara e fusha t`i bëjmë bashkë<br />me ujë Drini e t`i lajmë<br />bashkërisht arën ta bëjmë<br />se po mbeti ajo shkretë<br />dhe për ty s`do të ketë më jetë<br /><br />8.<br /><br />Do të ketë veç udhë e varre<br />e veqë shkrum në Malësi të Madhe<br />fol një fjalë të lutem mos shuaj<br />mos më lerë në mëshirë të huaj<br />të kamë nënë e bijë më ke<br />të lutem pak ujë më hudh këndejë<br />po se bëre dhe këtë verë<br />do të mallkojnë kullat përherë<br />e shumë vonë do të nxen hataja<br />vaj medet për ty Nënëmadhja<br />edhe ti mor korb i zi<br />mbi kokë time që më flutron<br />sa do shkrum të bën mbi malësi<br />farën tonë kurrë se nënshtron<br />krejt në u shofshin ato rrajë fisi<br />e në u mbushtë qyqe mali<br />del një zog prej majes plisit<br />ja nis kangës prapë prej së pari<br />e në u tretë ky dhe i zi<br />pa zë s`do mbetesh ti<br /><br />9.<br /><br />Prapë do të ngritet kjo malësi<br />do t`i bëjë kullat e reja<br />do t`i mbushim prapë me nipa<br />e prapë Vërrini do të mbushëllojë<br />jo nuk shuhet kurrë Arbëria<br />se akush nuk e nënshtrojë<br />edhe në mbet ma i mbrami zog<br />prapë mbi kulla do të këndojë<br />se këtu ishim jetë e motë<br />në këto shkrepa veç shqipet rrojnë<br />heu malësi e pashë njatë mall<br />për këtë shpirt që ma ke kallë<br />e këtë zemër që ma djeg<br />më thuaj si t`kam moj burrneshë<br />edhe mos mujq ni fjalë me ma çuar<br />një dallëndyshe nisma shpejt<br />një për një varret me m`i numruar<br />e më trego se çfaë të ka gjetë<br />e më trego pashë ata sy<br />për atë tokë për ato kulla<br /><br />10.<br /><br />Ato nana gra e pleq<br />ata fëmijë në male ata burra<br />zbrit njëherë deri në malësi<br />nën gërmadha e gjurmo<br />numëro plagët numëro të rënët<br />po të lutem e më trego<br />pa më thuaj dhe një fjalë<br />heu burrneshë si të paskan bërë<br />plaga e jote mua po më ther<br />e nuk kam ma lot me qa<br />një nga një letrës m`i shkruaj<br />me shtatorin çka u ba<br />e pastaj të lutem më thuaj<br />pse në Vërri vjeshta u ndalë<br />folë njëherë o shpend shtegëtarë<br />të paktën gjallë thua kush ka mbetë<br />na ka djem dhe neve larg<br />e ne prapë do ta rrisim shpejt<br />heu po fort qan kjo nënë<br />paj qe besa s`du me u dhënë<br /><br />11.<br /><br />Nuk kam krahë me fluturue<br />e me dalë gjer te ti nanë<br />unë po e nisi një dallëndyshe<br />fluturimthi në ato bjeshkë<br />e të lutem shiko malësinë<br />shihe në shkrum se si është veshur<br />e kur të ndalesh në mal të gjermanit*<br />t`ma mallkosh atë përjetë<br />ato gëzhoja ato granata<br />shih kah shpella gjithë ç`ka mbetur<br />mos harro dhe deri në Shalë<br />kam do varre me m`i pa<br />përmbi ta t`i me mu kënduar<br />një për një me ua numëruar<br />mos harro nënën e Berishës<br />e kam gjakë e nip më ka<br />e pakë dhe përmbi të m`i hedhësh<br />m`i thuaj nënës s`ka me qa<br />për shaljanë kam shumë të them<br />edhe aty kam gjakun tem<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /> * toponim në Vërri<br />12.<br /><br />Kam një mbesë mu në atë derë<br />loti i saj në shpirt më ther<br />mos harro ato pleq e plaka<br />dhe ata djem të ri<br />lum që i patë malësi e bardha<br />lum që i patë kjo shqiptari<br />po në u lodhsh ulu me pushue<br />hallin tim me ma kuptue<br />ulu te gurra dhe pusho<br />për malësi nisë e mendo<br />e me më dalë dhe ti dallëndyshe<br />hallin tim me ma kuptue<br />unë nuk kam qfarë me të uruar<br />gjith Kosovën me ma kërkuar<br />kam një babë dhe kam një nënë<br />edhe gjakun aty e kamë<br />në zemër të sajë kam një fole<br />e ka bë hasmi rrafsh me dhe<br />edhe ashtu si është e dua<br />më ka djalë është nënë për mua<br /><br />13.<br /><br />Pasha të madhin mëmëdhe<br />atje eshtrave u dua pre<br />më pritë pak moj dallëndyshe<br />se më pushtoi mua një mall<br />e s`po mundem me dal ndryshe<br />nganjëherë dhe burrat qajnë<br />heu kur të del në ato livadhe<br />nën ata lisa ato blerina<br />në ato hije e ato fllade<br />ato ara mbetur djerrina<br />po malësin kur ta shikon<br />janë oxhaqe po tym s`kanë<br />merrë pak ujë gjaqet mej la<br />se frym të gjallë nuk ke me pa<br />e në t`u nxaftë fryma prej shkrumi<br />nis teposhtë në fund të Vërrinit<br />mi mbledh zogjtë në fusha e shkurre<br />m`u fresko ballin me ujë drini<br />e kur të ngjitesh kodrës përpjetë<br />kam do trima në ato bjeshkë<br /><br />14.<br /><br />Oh sa shumë jam përmallue<br />ditë natë rri duke menduar<br />e kur të ngjitesh rrëzë Cvileni*<br />në ato lëndina mbi atë kodër<br />ngritë njëherë sytë kah malësia<br />do ta shohësh në pëllëmbë të dorës<br />pashë njatë tokë e t`madhin zot<br />pa shiko me syrin tem<br />pastaj merr fshima njatë lotë<br />edhe plagën që po më rrjedhë<br />dhe shumë rrugë ti ke me ba<br />mbi malësi me dalë me pa<br />varre të reja ku më kanë mbetur<br />një për një të gjithë mej gjetur<br />nëpër shalë deri në Berishë<br />te ata djem me syrin pishë<br />kam mësues e shokë nga banka<br />kam kujtim e dhurata<br />një nga një të gjithëve t`u këndosh<br />me lavdi si këndohen trimat<br /><br /> * Bjeshkë në Vërri<br />15.<br /><br />Një për një me i numërue<br />se i pata si vetima<br />dhe për mësuesit ku i pata<br />që i rënë tokës me nder<br />lumë për ta malësi e bardha<br />lum Vërrini që i bënë nder<br />e për të gjithë ata djem të ri<br />lum si pushka për liri<br />djem petrita trima si rrufeja<br />lum me ta epopeja<br />po për ata dy djem komandant<br />s`u besoj veshëve të ken rënë<br />se nuk shkulet shkëmbi nga mali<br />për pa dalë mbi dhe vullkani<br />e për të gjithë ata pleq<br />krahë i djemve u dhanë jetë<br />për të gjitha ato plagë<br />për malësinë ranë me nderë<br />oh jam këput e jam mërzitë<br />jamë në ëndërr a është ditë<br /><br />16.<br /><br />Nuk besojë kush të ketë vdekë<br />a Vërrini të jetë djegur<br />sa jamë lodh e jam dërmuar<br />flakës mallit jam shkrumuar<br />padrejtësive shkoi kjo jetë<br />dikush gjallë e dikush vdek<br />ah po ty mor korb i zi<br />që m`i rrinë liris përmbi<br />për flamur për mëmëdhe<br />mëkatin tëndë se lanë ky dhe<br />mirë e din kullat e ngrata<br />q` atëherë kur erdh korbëgjata<br />se sa varre kjo tokë numron<br />ndalni pak ndigjomni mua<br />qdo shtëpi është shkrumua<br />e qdo kullë është e rrafshuar<br />ah pra ty mor korb i zi<br />mirë e di një kjo Malësi<br />mirë e dinë se çka do ti<br />do ta japë ty imi Vërri<br /><br /> Zvicër,11.shtator 1998.<br /><br /><br /> IKJA E MADHE<br /><br /><br />Po n`pastë met ndoi zog i malit<br />A n`pat shterrë malësia krejt<br />Del nji za prej gurëve t`varrit<br />Ku jan trimat Ku më kanë mbetë?<br />Ç`janë këto udhë e ato varre<br />E aj vargë që s`ka të tretë<br />pse u shkund malësi e madhe<br />e askush më aty s`mbetë<br />o zotë ç`gjamë po del prej tokës<br />e atij vargu që nuk shterr<br />veq kujtimi mbeti pragut<br />shkrumi e flaka qiellin merr<br />oh sa rëndë po ec ky vargë<br />gjama e tokës qiellit shkon<br /> dikush qan kush i lidh plagët<br />kush mbledhë zogjtë kush i vajton<br />kujtë pak dhe e kush mbi tokë<br />kush në zjarr e kush një gropë<br />askush s`mbeti e shumëkush shkoi<br />rrjedha gjaku vargun përshkoi<br />oh sa etshëm gjëmon dheu<br />plagë mbi plagë u mbush atdheu<br />edhe qielli fort lotoi<br />rrjedha e vargut ikjes shkoi<br />përmbi kulla ra hataja<br />e mbi pragje ra murtaja<br />dhe oborret u shkretuan<br />kulla e votra u shkrumuan<br />edhe zogjtë më nuk cicërrojnë<br />as bilbilat këngë s`këndojnë<br />edhe krojet ujin shterruan<br />diellit rrezet ju errësuan<br />mos o zotë ç`është ky mallkim<br />n`atë Kosovë mbi vendin tim<br />mbi rob të tu ka rënë hataja<br />lumej gjaku e vargje të gjata<br />gjëmon toka qielli nxihet<br />pa kthye shpinë malësia digjet<br />marrin pragjet shkrumë e erë<br />e mbuloi flaka për së treti herë<br />me ç`frenim po vjell mesjeta<br />shtohen plagët vritet jeta<br />është tërbuar barbaria pëllëmbë e fushë<br />gjatë historia ikën liria<br />e më largohet brigjeve të shpresës<br />e streohet ikje të madhe<br />bëhet jeta qiellit të hapur<br />e nëpër shkrepa varg e varre<br />mbjell mesjeta mëshirës së fatit<br />dergjet jeta plagë të mëdha<br />mbjell barbaria rrugë e gjatë<br />deri te liria oh sa dhembshëm<br />hesht malësia brigje shpate<br />kulla e vërria as dhe lulja<br />më nuk çel as pranvera<br />s`është pranverë mos o zot<br />mos jam në ëndërr më bëjnë sytë<br />apo zgjëndër si shterroj<br />malësia krejt as zog pule<br />ma nuk mbeti ikën rreshtat<br />varg e vijë gra e pleq<br />edhe fëmijë shumkush shkoi<br />e askush s`mbet dikush maleve<br />u ngjit përpjetë shterroi kënga<br />shterroi gazi iku kënga<br />te oxhaku ikën gëzimet<br />nga këto vatra mbetën shkrumb<br />kullat e thata<br /><br /><br /><br /><br /><br />ATËDHEU IM PREJ HIRI<br /><br />Mëmëdhe në zjarr i varrosur<br />Sa po digjem larg më ke<br />Në trup e shpirt i sakatosur<br />Vetëm në fjalë pranë më ke<br />Nëpër ëndrra i dërrmuar<br />Nëpër mall i përvëluar<br />Në dëshira i lulëzuar<br />Në dritë të syrit i përlotuar<br />Oh sa thershëm rrjedh ky tren<br />Gjëmë të madhe me vete bie<br />Drejt humnerës qiellit të zi<br />M`i hap plagët një nga një<br />Po sa thershëm e merrë plagën<br />Po sa etshëm e bënë gjamën<br />Sa të ëmbël dashurinë<br />Sa të ngrohtë afërsinë<br />Krahëve të hapur i mërguar<br />Në krahëror i mishëruar<br />Në dëshira i kërkuar<br />Nëpër mall i shkrumuar<br />Qiellit të nxirë m`i nxjerr dhëmbët<br />Mos o zot mos jam në ëndërr<br />Është mesjetë apo në zgjëndërr<br />A fundëshekulli po e bën gjëmën<br />Mureve të kafkës më ngatrrojnë shekujt<br />Njërit skaj ngjitet mesjeta<br />Në një tjetër nis liria<br />Është ngatërruar historia<br />Po të dua me kurorë<br />Do të më kesh për jetë dasmor<br />Po më djeg veq një dëshirë<br />Të të shoh nën qiell të lirë<br />Kam një plagë rëndë po më djeg<br />Një grusht dhe e mbaj në xhep<br />E një tjetër shumë të rëndë<br />Qiellit tënd nën ato gjëmë<br />Nëpër mote e trazuar<br />Nëpër shekuj e dërmuar<br />Në dekada e përvëluar<br />Asjëherë kurrë e çliruar<br /><br /><br />Zvicër, 1998-1999Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-58193405922726585652009-02-14T09:40:00.004+01:002009-02-14T09:49:05.663+01:00Nga libri:Milingonat e fjalëveGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br /><strong><em>LIRIA<br /></em></strong><br />Etje e mishëruar<br />Në dhe të atëdheut<br /><br />Pëllumb i kërkuar pritjeve<br /><br />PAVARSIA<br /><br /><br />Mjerë europa<br />Për gardhiqet e reja<br /><br />Do ti shqyet fustani<br /><br />Ska më<br />Kuj të ja pin gjakun<br /><br />MËRGIMI<br /><br />Anatem e mallit<br />Na mallkoi me ikje<br /><br />Evropën për me pushtue<br /><br />FATE<br /><br />Dallgëve të lumit të jetës<br />Përdhunon padrejtësia<br /><br />Edhe globi<br />E shtrembron rrotullimin<br /><br />ORA<br /><br />Ja numron hapat e kohës<br />Pushim u përcakton të tjerëve<br /><br />Asnjëher s`pushon vetë<br /><br />POEZIA<br /><br />Dallëndyshe krahëshkruar<br />Mehlem i shpirtit të trazuar<br />Brumbull i mallit të shkarkuar<br /><br /><br />KUFIRI<br /><br /> Bjeshkë e këputur<br />Mal i ndarë përgjysmë<br /><br />Një sharrë i ndarë në tresh<br /><br /> <br />MAGJIA E FJALËS<br /><br />Gjuhë e një dalte prej pushi<br />Mjeshtri e vargut,mendjes së hollë<br />Tehë shpate,e më të mirit gladiator<br /><br />RRJEDHA E DRINIT<br /><br />Tërë jetën rrodhi<br />shqip shqipnajave<br />Kurrë si bashkoi ato<br /><br /><br />ORIGJINA E KRIMIT<br /><br />Mos ja kërko origjinën e krimit<br />Ajo të gjenë vetë qdo ditë<br /><br />Mjerë Kosova për bishat<br />me fytyrë njeriu<br />dhurata e Londërmadhes plakë.<br /><br /><br />VLORA<br /><br />Po e kuqe po e vlortë<br />Erdhi vlora<br /><br />Vetëm flamurin se mori.<br /><br />KUKSI<br /><br />Gjithë jetën etje në sy e pata<br />Po tej gurin<br />Me dorë se kapa<br /><br />TRASTA E MËRGIMTARIT<br /><br />Gjithë jetën i hëngri vitet<br />Po su ngop me ta.<br /><br /><br />MALLI<br /><br />Dallëndyshe që fluturon qdo ditë<br />Medet për krahët e sajë<br /><br /><br />HOMAZH<br /><br />Pak para se dita<br />Ta mbyllte syrin<br />Ai e mbylli i pari<br />I qoftë i lehtë dheu.<br /><br />MASAKRA<br /><br />Bankat u mbushën lulkuqe<br />Sytë plotë lotë<br />Mungesa me arsye<br />Dikush tha.<br /><br /> <br />BABAI<br /><br />pemë nën diellin<br />E mallit të pa shuar<br />Shkop i moshës së shkuar.<br /><br /><br />NËNA<br /><br />Flaka e mallit të pa shuar<br />Qiell me shi i mbuluar<br />Udhëve të pritjes e vërbuar.<br /><br /><br />PAS SHIUT<br /><br />Qielli u tha<br />Toka e shoi etjen<br /><br />POETËT<br /><br />Cikrrimtarët e mjerë<br />Me qeliza fjalësh<br />Bëhen pre e vargut<br /><br />DHUNË<br /><br />Prej nga ra ajo fjalë<br />Kush e barti nga mesjeta<br /><br /><br /><br /> <br />DRINI<br /><br />Kurr nuk e ndali udhëtimin<br />As edhe kur me pushkë<br />Ja ruajtën kufirin.<br /><br /><br />RRIPI I VËRRINIT<br /><br />Shtizë e rritur<br />Për mollë bajraku<br />Freski sharri në verë pa shi<br />Kështjellë e luftës<br />Për liri.<br /><br /><br />DITA NË BUCHS<br /><br />Flet e këputur tej harrimit<br />Pellgë i mallit<br />pritjen e një lamtumire<br />Dhe udhët e kthimit<br /><br />SHTEGTARËT<br /><br />Një dallëndyshe<br />U nisë kah lindja<br />Posa të ftoftit alpik e preku<br /><br />Dhe mallin timë ja dhashë<br />Mjerë krahët e sajë.<br /><br /> <br />KURBETI<br /><br /><br />Të gjithëve na mërgoi<br /> udhëve të botës<br /><br />asnjëherë vetë se provoi<br /><br /><br /><br />KROI<br /><br /><br />Gjithë jetën<br />Ua shoi etjen të tjerëve<br /><br />Kurrnjëherë vetvehtes<br /><br /><br />CILA ËSHTË KJO KOHË?<br /><br /><br />Në fundfillim shekullit<br />Nëpër ballkan, satanizmin<br />E vulos mesjeta<br /><br />Mjerë kosova dhe trojet e veta.<br /><br />MALKIMI<br /><br />Kurbetin askush<br />nuk e ka mallkuar<br /><br />Më shum se malli<br /><br />BRENGA E TOKËS<br /><br />Tokë e shkrumuar<br />Gurë i dërmuar<br />Qëndrron dhembjes sate<br /><br />Ah sikur edhe një herë<br />Satanën ta bëja dhe...<br /><br />VDEKJA<br /><br />Me vdekjen der në pikpjekje<br />Na ndanë ura e jetës<br /><br />Nuk e di ku më pretë<br />Në kullë a mbi shkrepa<br /><br />MALLI<br /><br />Etje e përvëluar<br />E një dashurie të larguar<br /><br /><br /> AZILANTI<br /><br />Mallë i votrës<br />Këngë në buzë të motrës<br />Pëllumb i trazuar i botës<br /><br /><br /> LOTI<br /><br />Shi nga një re e trazuar<br />Dhëmbje e një qielli të mjegulluar.<br /><br /><br /> * * *<br /><br />Na mori lumi<br />se na pat mbytë gjumi<br /><br /><br />mallin mos e kërkoni<br />në kurbet e takoni<br /><br /><br />dallëndyshes ju prish folea<br />kur i mori dhenat tjera<br /><br /> <br /><br /><br /><br />me që e përsëritëm historin<br />e mësuam gjeografin<br /><br /><br /><br />në koh të mjegullës<br />ja sheh turirin dhelprës<br /><br /><br /><br />e mësoi gjeografin e botës<br />po se gjeti rrugën e vetë<br /><br /><br /><br />i ka humbë udha në oborr<br />e po e kërkon nëpër evropë<br /><br /><br /><br />i kërkoj udhët e botës<br />se nxunë sokaqet e Kosovës<br /><br /><br /><br />nëse don politik<br />eja në Zvicër<br />mbylli veshët edhe ikë.<br /><br /> <br /><br /><br /><br />kungujt e pilitikës<br />ja shqyen lëkurën karrikës<br /><br /><br /><br />fukarallëk me fol shumë thot populli<br />në diaspor politika është hobi<br /><br /><br /><br />dy rrug i ka politika<br />ja rrena ja karrika<br /><br /><br /><br />askush se njeh gjeografin e botës<br />më mir se shqiptarët<br /><br /><br /><br />sa vite ja hëngri kurbeti<br />por asnjë se ndau për veti<br /><br /><br /><br />liria është e ëmbël për të gjith njësoj<br />por s`paguhet një lloj<br /><br /><br /> <br /><br /><br /><br />kohë e keqe për varg<br />qdo ditë mbushet me gjak<br /><br /><br /><br />mos të ishte fajsia<br />s`kish nevoj drejtësia<br /><br /><br /><br />lufta për pushtet<br />e ha kokën e vetë<br /><br /><br /><br />gjumi i të vegjëlve<br />i ka zënë të mëdhejt<br /><br /><br /><br />mos të ishte karrike<br />sdo të ish politika<br /><br /><br /><br />populli është zgjuar<br />se po flen kryetari<br /><br /><br /> <br /><br /><br /><br />ja mbyllën gojën të tjerët<br />se se mbylli vetë<br /><br /><br /><br />ja dhanë dënimin e merituar<br />se për të kish punuar<br /><br /><br /><br />fjalët si qaushi<br />punën si kërkushi<br /><br /><br /><br />pështyn të tjerët<br />ta lajë vetvehten<br /><br /><br /><br />gur nuk la pa trazuar<br />shoqërin pa e shkatërruar<br /><br /><br /><br />nuk u pajtuan në asnjë pikë<br />se politika ishte bërë karrikë<br /><br /><br /> <br /><br /><br /><br />gjithë jetën vrapoi ti ushqej të tjerët<br />vdiq urie për veti<br /><br /><br /><br />asnjë gëzim se pati për veti<br />se ja mori kurbeti<br /><br /><br /><br />kurr se deshi kyrbetin<br />atje e kaloi jetën<br /><br /><br /><br />për kyrbetin jan të përmalluar<br />vetëm ata që se kanë provuar<br /><br /><br /><br />kur ske në kokë<br />ke në shpinë me okë<br /><br /><br /><br />lufta do trimëri<br />friga bën tradhëti<br /><br /><br /> <br /><br /><br /><br />ata që mbahen për dega<br />bëhen fryt i gjithkujt<br /><br /><br /><br />ata që merren me të tjerët<br />vetvehtja merret me ta<br /><br /><br /><br />gjeografia na është përzier në gjakë<br />se historisë i kemi hyrë në hak<br /><br /><br /><br />na ka mbetur shpresë sa qimja e flokut<br />mirë që ende s`është këputur<br /><br /><br /><br />dikuj spo i shohin dritat<br />se perdet ja kann zënë pritat<br /><br /><br /><br />e mori lumi<br />se su zgjua nga gjumi<br /><br /><br /> <br /><br /><br /><br />të mirën e dinë<br />të keqes i prinë<br /><br /><br /><br />sa vetë duan samar<br />ska nevoj për aqë gomar<br /><br /><br /><br />sa politikan ka diaspora<br />ska aqë karrika kosova<br /><br /><br /><br />sa vetë bëjnë politik<br />mjer e zeza karrikë<br /><br /><br /><br />mbeti duke ua treguar udhën<br />të tjerëve<br />kurrë se gjeti të vetën<br /><br /><br /><br />kërkoi lirin e të tjerëve<br />e robëroi vetvehten<br /><br /> <br /><br /><br /><br />do ta përziejmë natalitetin<br />se gjeografis sja prishëm qejfin<br /><br /><br /><br />kërkon liri për të tjerët<br />e mbyti robëria e vetvehtes<br /><br /><br /><br />asnjë herë spati dëshirë<br />të jatë kush më i mirë<br /><br /><br /><br />se ndëgjuan q`tha<br />po q`figurë ka<br /><br /><br /><br />disa kthehen nga biografia<br />e jo nga punët i tija<br /><br /><br /><br />në dasëm shkojnë të gjithë<br />në luftë shum pakë<br /><br /><br /> <br /><br /><br /><br />përkrahja e mëndimit të gabuar<br />është fukarallëk<br /><br /><br /><br />disave kurrë sdo tu kullohet koka<br />se lumi e ka prishur rrjedhën<br /><br /><br /><br />mos e kërkoni pangjajshmërin<br />e fëmijës te shpija<br />dilni te kojshia<br /><br /><br /><br />mbasi si hapëm sytë në histori<br />do të vrapojmë udhëve<br />nëpër gjeografi<br /><br /><br /><br />derisa të gjithëve tu del gjumi<br />do të zbardhë mëngjezi<br /><br /><br />agonia e durimit<br />po ja merrë jetën trimit<br /><br /><br />frigacakët jetojnë<br />hijeve të trimave<br /><br /><br /><br />në fillim i kurdisi<br />gënjeshtrat afatgjata<br />pastaj paloi para të thata<br /><br /><br /><br />mos kërko ndryshim në gjeografi<br />pa ndërruar histori<br /><br /><br /><br />gjithë jetën eci shtrembër<br />që rrugën të ja gjej drejtësia<br /><br /><br /><br />ai që e mbiqmon vetvehten<br />ka nënqmimin e shoqëris<br /><br /><br />populli mbushet përdit<br />po zbrazet një ditë<br /><br /><br /> <br /><br /><br /><br />disa mezi po jetojnë<br />disa nga biznesi<br />e disa nga fondi i partisë<br /><br /><br /><br />dikur shum patriot kishte Kosova<br />sot më shumë ka diaspora<br /><br /><br /><br />fjalët janë varfëri<br />puna është pasuri<br /><br /><br /><br />shko pas mendjes së shëndoshë<br />nëse duash të përfitosh<br /><br /><br /><br />freno gjuhën<br />se mundë të ta shqyen gojën<br /><br /><br /><br />mos ju hidhëroni tradhëtarit<br />lirisht kërkonja babain<br /><br /><br /><br /><br />e patë durimi<br />kur su durua krimi<br /><br /><br /><br />u zgjua populli<br />se i zuri gjumi udhëheqësit<br /><br /><br /><br />na i zgjatën veshët<br />duke i dëgjuar gënjeshtrat<br /><br /><br /><br />edhe qenqe jetohet<br />po për të mirën duhet të punohet<br /><br /><br /><br />disa e shikojnë q`po bënë evropa<br />disa q`po bënë dikushi<br />pa bërë asgjë vetë<br /><br /><br /><br />disave u prish qetsia<br />se su ka interesuar liria<br /><br /><br /><br /><br />e lehtë për ata që bëjnë politik<br />se e kanë nxehtë poshtë në karrikë<br />leta provojnë malin edhe vetë<br />vetëm se prapanicën duhet u ndrruar<br />krejtë<br /><br /><br /><br />ata që dikur armikun shërbenin<br />lufta ua gjeti vendin<br /><br /><br /><br />ata që i shohin vetëm gabimet e<br />të tjerëve<br />nuk i shohin të vetat<br /><br /><br /><br />disa në mërgim që vetëm<br />ekonomin e shohin pasuri<br />mos harroni<br />në kokë kanë zbrastësi<br /><br /><br /><br />disa e kërkojnë fajsin te tjetri<br />pa e gjykuar vetvehten<br /><br /> <br /><br /><br /><br />në perendim e ke lirinë<br />vetëm atëdheu mungon<br /><br /><br /><br />sju nda kurgeti<br />se e zgjodhi për veti<br /><br /><br /><br />gjithqka mori në kurbet<br />vetëm malli këtu i mbetë<br /><br /><br /><br />një herë në jetë gaboi<br />po shtrejt e pagoi<br /><br /><br /><br />qajtën për të<br />se i përqeshte të tjerët<br /><br /><br /><br />dikush me ne po qeshet<br />derisa durimi na i hëngër veshët<br /><br /><br /><br /><br />për gjumë skemi nevojë<br />se mjaft kemi fjetur<br /><br /><br /><br />plasi që vetit famë ti qetë<br />duke shkruar në gazetë<br /><br /><br /><br />nuk e don askënd<br />se është dashuruar në vetvehten<br /><br /><br /><br />u mbytë<br />duke ju bërë varr të tjerëve<br /><br /><br /><br />brenga jonë e sotme<br />qd¨të na sjellë e nesërmja<br /><br /><br /><br />dikur trimëria këndohej odave<br />sotë ajo po këndon maleve<br /><br /><br />dikuj nga naiviteti<br />i ka hyrë në qejf veti<br /><br /><br /><br />na ngopi me fjalë<br />se ska tjetër ideal<br /><br /><br /><br />llafi i tijë politika<br />ëndrra karrika<br /><br /><br /><br />u loshë për famë<br />as këmbët vend spo i nxanë<br /><br /><br /><br />vdes pas famës<br />e jeton për të<br /><br /><br /><br />i nënqmon të tjerët<br />se e mbiqmon vetvehten<br /><br /><br />i ndjeri<br />vdiq nga pandershmëria<br /><br /><br /><br />e mbyti vetvehten<br />duke i shëruar të tjerët<br /><br /><br /><br />i shkreti<br />pasurin se mori me veti<br /><br /><br /><br />e dënuan për kolaboracionizëm<br />sepse e tërë jeta e tijë e tillë ishte<br /><br /><br /><br />vizioni i tijë është fama<br />po kurrë se arriti<br /><br /><br /><br />iku në perendim<br />tash ëndrrat i ka kthim<br /><br /><br />në perndim është ztabilizuar<br />bile-edhe shtëpin e ka harruar<br /><br /><br /><br />dikush shpeshëherë dasdhurohet<br />në vetvehten,e e mbush gazetën<br /><br /><br /><br />për biografin e tijë<br />shkruan edhe në histori<br /><br /><br /><br />zgjidhja e jonë me politik<br />ka mdetur ulur në karrikë<br /><br /><br /><br />ejani në mërgim-po deshët politik<br />se frika azil ka ikë<br /><br /><br /><br />në mërgim-sa politikan ka nëpër<br />migrosa nuk i sosë as kosa<br /><br /><br />kur ju sosën llafet<br />e theu qafet<br /><br /><br /><br />kur si shiten rrenët<br />i ndërron kuvendet<br /><br /><br /><br />me rrenat e tijë<br />u ngop kjo shoqëri<br /><br /><br /><br />nuk ja falën<br />se se mbajti fjalën<br /><br /><br /><br />i hëngri fjalët<br />po e pagoi shpina<br /><br /><br /><br />ja bëri goja<br />e psoi koka<br /><br /><br />disa i përtypin dhëmbët<br />kur ushqehen të tjerët<br /><br /><br /><br />mbi kurriz të viktimës<br />e ndërtoi ardhmërin<br /><br /><br /><br />nuk premton shumë<br />ka vetëm fjalë-ska punë<br /><br /><br /><br />e zeza e vetvehtes<br />e bardha shoqnis<br /><br /><br /><br />mos kërko drejtësi<br />kur je i shtrembër<br /><br /><br /><br />po deshët fjalë dhe gazeta<br />në diaspor i kemi krejta<br /><br /><br />i hyri politikës<br />se u dashurua pas karrikës<br /><br /><br /><br />shkurtëpamësia e dikujt<br />ja mbushi xhepat<br /><br /><br /><br />eja në mërgim<br />vehten po deshe ta gjesh jetim<br /><br /><br /><br />disa gazetar në diaspor<br />shkruajnë vehten sa për ta bërë horë<br /><br /><br /><br />iku koha e politikës<br />se i dhanë azil frikës<br /><br /><br />në mërgimë shumica mendojnë<br />se vetëm ata kanë të drejtë<br />kurbeti u duket fakultet<br /><br /><br />në Zvicër jetojmë në vend demokratik<br />prandaj shumica merren me politik<br /><br /><br /><br />disa në diasporë menxi presin diqka<br />të ndodhë në Kosovë<br />xhepat ti pasurojnë<br /><br /><br /><br />disa mendojnë se kontribojnë për<br />atëdhe-duke shitë kaseta për video<br /><br /><br /><br />shkurtëpamësia e tijë<br />ja shkurtoi jetën tjetrit<br /><br /><br /><br />në diasporë pluralizmi<br />ndryshe është kuptuar<br />për përqarje është shfrytëzuar<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />vdiqë duke qarë<br />se tërë jetën kishte kënduar<br /><br /><br /><br />ka hyrë në lojën e armikut<br />si duhet arbitër<br /><br /><br /><br />agjensit e udhëtimit<br />na lanë udhëve<br /><br /><br /><br />u mbushën metrot e evropës<br />u thanë rrugët e Kosovës<br /><br /><br /><br />në mërgim më shumë ka<br />fukara në kokë se në xhep<br /><br /><br /><br />friga i ka hyrë në palcë<br />prandaj si del para shpirtit<br /><br /><br />mërgim me udhë<br />janë gjeografi e hidhur<br /><br /><br /><br />buka e mërgimit<br />kafshat që skapërdihet<br /><br /><br /><br />mos i futni mendimit frikë<br />se durimi do të u bëhet politik<br /><br /><br /><br />kur e shtërnguan<br />e ndali torruan<br /><br /><br /><br />i mbiu nga koka<br />por nuk ishte qime-ide<br /><br /><br /><br />ja ndezën qiriun<br />pasi ja fikën jetën<br /><br />bukurin blu<br />e shëmtoi nata<br /><br /><br /><br />ylbereve të mallit<br />i zhuriti motet e gjeografis<br />kot kërkon kthim<br />ikjet sjan penduar<br /><br />ndoqëm udhë të gabuar<br />prandaj cakun se arritëm<br /><br />jeta është plot zikzake<br />vdekja është pa kthesa<br /><br />qdo ditë shkonte këtej<br />ai më kurrë sdo të vijë<br /><br />fndin e udhëve tona<br />do ta përcaktoj dikush tjetër<br /><br />veproi në mes nesh<br />po pambuk patëm vënë vesh<br /><br />na gënjeu të gjithëve<br />se s`deshëm ta besonim realitetin<br /><br />erdhi të na sjellë lirin<br />po se kish marrë me vehte<br /><br />liria tha është në mes jush<br />po se besoi askush<br /><br />u bë vegël e tjetërkujt<br />se sdonte punë<br /><br />ne në mërgim<br />duam një rend të ri botror<br />se me pluralizëm u bëmë hor<br /><br />dikur një ppolitikani ja mbanin<br />mikrofonin<br />sot po e rrahin me të<br /><br />prezantoi për mrekulli<br />nga se mungoi juri<br /><br />e zgjodhi mërgimin<br />nga se skish rrugë tjetër<br />mërgimtarin më parë e djeg malli<br />pastaj ai e djeg vehten<br /><br />biznesmenët në mërgim<br />më parë e przantuan veten patriot<br />pastaj paluan pare me bollëk<br /><br />syzet i ka vënë<br />mos të ja shohim sytë<br /><br />në perendim<br />se kisha lënë asnjë parti për besë<br />se na bënë pik e pesë<br /><br />na zuri pa pregadit demokracia<br />erdhi shum shpejtë<br /><br />tymi i kosovës<br />dikuj po ja vërbon sytë<br /><br />ka vënë syze, mos të shehë largë<br /><br />tregoi fakte<br />duke e sfiduar të vërtetën<br /><br />mendon se di shumë<br />se në shkollë flinte në gjumë<br /><br />është shumë i pa ditur<br />jashtë shkollës është rritur<br /><br />fjala si zuri vend<br />se sìshte për atë kuvend<br /><br />i ngul këmbët<br />se kot i then dhëmbët<br /><br />një miku im luftën po e bënë maleve<br />një tjetër nga pallati<br />ai më ekstremi nga gjermania<br /><br />është shumë radikal<br />në mërgim para kush s`mundë ti dal<br /><br />premtoi shumë në reklam<br />është o kurvë o politikan<br /><br />duke e shtrembëruar të vërtetën<br />e arsyeton vetvehten<br /><br />të mirën mos e lakmo<br />se gjithkush e do<br /><br />ja treguan të vërtetën<br />po e ddigjoi vetvehten<br /><br />evropës ja pushtuam edhe metrot<br />se apartamentet jan mbushur plot<br /><br />ai ka filluar të merret me intriga<br />po e prvon jetën e intrigantit<br /><br />ngrit intriga mbi të tjerët<br />ngase me to jeton<br /><br />kërkoi shumë<br />pa ofruar asgjë<br /><br />u ngrit fatkeqsi të tjerëve<br />don ta ndërtoj lumturin e vetë<br /><br />e mashtroi gjithkënd<br />prandaj si beson askush<br /><br />s`mbeti asgjë nga e kaluara<br />e shkrumoi e sotmja<br /><br />ka fjalë të pa kripura<br />koka shpesh ja kryen abortin<br /><br />vdes qdo ditë<br />se frigën e ka mit<br /><br />e ka në gjak tradhëtin<br />se e ruajti trashëgimnin<br /><br />ëndërron shum në jetë<br />se flen pakë<br />u bë gurë<br />se qdo ditë prishte murë<br /><br /><br />gëzimet e parakohshme<br />jan të idhëta më vonë<br /><br />ai që dikur i hante të tjerët<br />sotë e hëngri veten<br /><br /><br />kur digjet vargu<br />balli ka zjarmi<br /><br />i hapëm portat e evropës<br />se i mbyllëm tonat<br /><br />shumica sta duan të mirën<br />nga se e ruajn për veti<br /><br />e mashtroi gjithkënd<br />prandaj si beson askush<br /><br />evropës ja pushtuam edhe metrot<br />se apartamentet u mbushën plot<br /><br />këndinim gjithmon me folklor<br />se na qante zemra<br /><br />durimi shumvetë i vuri në gjumë<br />nuk e di cilën lloj tablete e pinë<br /><br />mjaft u përqamë me të kaluarën<br />si ta ndërtojmë të ardhmen<br /><br />ata e dhanë dritën jeshile<br />dikush po e bënë me hile<br /><br />ata që me pushkë ja ndërruan<br />faqet historis<br />do të ja ndërrojnë edhe gjeografis<br /><br /><br />hyri në faqet e arta të historis<br />ti shkëlqej aedhmëris<br /><br />ai që shpejt harron<br />e pson<br /><br /><br /><br />politikanët tanë po bëjnë politik<br />të thatë<br />edhe pse po i ushqejm mjaft<br /><br />dikur i këndonim liris<br />se robëria na kish pushtuar<br /><br />e psuam<br />se shumkujt i besuam<br /><br />su msuam me psime<br />prandaj e psuam<br /><br />i duruam gjatë nëpër kolltuqe<br />prandaj jeta na shkoi me huqe<br /><br />është dhelpër në politik<br />prandaj aqë gjatë qëndroi në karrikë<br /><br />pus i ka punët<br />se e zunë në pusi<br /><br />kanë shum punë organet e drejtësis<br />tregojnë se sa shumë padrejtësi kemi<br /><br />është shumë elastik<br />e lakojnë të tjerët<br /><br />atë që se arrin me dituri<br />e lufton me gjelozi<br /><br />asnjëherë s`ndau drejtësi<br />se në shpirtë ka dinakri<br /><br />me këmbëngulje deshëm të shkojmë<br />në mërgim<br />vështir e kemi ti nxjerrim këmbët<br /><br />jam shumë i hidhëruar në disa politikan<br />vështir e kamë të pajtohem me ta<br /><br />ecë me kohën<br />po mos me gjithkënd<br /><br />ai që në jetë ka fjetë gjatë<br />kurr s`mund të arrij në cak<br /><br />u bënë dy brigje<br />se e prishën urën<br /><br />se deshi realitetin<br />prandaj e dënoi vetin<br /><br />ai që dashuron me sy<br />shpejt ka për tu vërbuar<br /><br />u dashurua që ditën e parë<br />prandaj si shkoi marë<br /><br />kur foli bota<br />i mbylli veshët<br />tash ajo me të qeshet<br /><br />asgjë nga premtimet<br />nuk u përmbush<br />se fjalën e kishin dhënë në fushë<br /><br />atë që e kishte ëndërr për jetë<br />azil u tretë<br /><br />e dashura e la në rrugë<br />se në rrugë e gjeti<br /><br />ishte shum i pafat<br />se e dashura e tradhëtoi që në start<br /><br />provoi edhe lule tjera<br />por u kishte ikur pranvera<br /><br />se ngrohu dielli i mëngjezit<br />po e pret të mbrëmjes<br /><br />na u përzie edhe nataliteti<br />se evropën e bëmë për veti<br /><br />në mërgim kërkoi lumturi<br />por azil i kishte ikur fati i tijë<br /><br />ideali i gruas<br />si ta ruaj burrin<br /><br />idetë i pjellin në kokë<br />se mendjen e ka femër<br /><br />është shum e dashur<br />dashuron shumë<br /><br />loti po ja lagë kujtimet<br />se asnjëherë si pranoi gabimet<br /><br />asnjëherë fatin se gjeti<br />se i mungoi sinqeriteti<br /><br />një herë në dashuri pat dështuar<br />se e dyta e patë mashtruar<br /><br />si ze besë askujt<br />se tradhëton vetë<br /><br />ka plotë shoqëri<br />se xhepat i ka plotë<br /><br />është burrë me okë<br />se xhepat i ka plot<br /><br />ka shumë shoqëri<br />pinë edhe raki<br /><br />bëri shumë pasuri<br />gjithqka shkretoi për rreth tijë<br /><br />e ka mikë për besë<br />vetëm një dobësi e ka<br />një qikëz interes<br /><br />dikujt spo i shohin sytë<br />se i është turbulluar koka<br /><br />gjarpëri lëkurën e ndërron<br />por këmbët si zbulon<br /><br /><br />arsyeja në mesë të gënjeshtrës<br />dhe realitetit<br />qëndronë në shpirtin e njeriut<br />një burrë një fjalë<br />një grua një fjalorë (Gj)<br /><br /><br />bajraktarizmat moti i kemi<br />hudhë<br />në ujrat e zeza<br /><br />skizofreninë<br />duhet frenuar<br /><br /><br />ata që i duan nam vetit<br />i nxen nama<br /><br />PIKNIK<br /><br />Buzë pyllit<br />U prishë qetsia<br />Thehen karthia<br /><br />Tymi u ngrit në qiell<br /><br />NË DIELL<br /><br />Dielli hyri<br />Nën lëkurë<br /><br />Deri sa ti<br />Rrin ulur mbi gurë.<br /><br />MALLË<br /><br />Balli i tijë<br />Digjet vetmisë<br /><br />Nga zjarri i tjerëve<br />Përtej largësisë<br /><br />LINDJE<br /><br />Matanë po qanë<br />Një fëmijë<br /><br />Është vai i parë<br />I tijë<br /><br />KOLABORACIONISTI<br /><br />Atijë ja gjetë vendin<br />Në mes të malit<br /><br />Ishte shërbëtor i djallit<br /><br />BARIU<br /><br />Freskohet në mes të pyllit<br /><br />Dëgjohet<br />Fishkëllima e fyellit<br /><br /><br />FILLIMI<br /><br />Bukuroshe<br />Me se të të nderojë ty<br /><br />Prandajë po e mbyllë<br />Njërin sy<br /><br />Mbolli të kqija<br />Prandajë po i korrë<br /><br />Ua terrojë jetën të tjerëve<br />Prandaj spo e shehë dritën<br /><br />Ka gjithë jetën që merret<br />me akuza<br />prandaj shtrembër i mbeti buza<br /><br />gjith jetën ka qenë enë lëpirës<br />prandaj e ka gjuhën e mprehtë<br /><br /><br /> 1995-2008Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-27494221318963588262009-02-14T09:30:00.004+01:002009-02-14T09:36:01.422+01:00Nga libri:Lulëkuqet e VërrinitGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">www.gezimajgeraj.blog.com</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">www.metaforapoetike.de.vu</a><br /><br /><br />MONOLOG LULËKUQESH<br /><br />Në jehonë malesh<br />shpalos shushimën e plagëve<br />që mbërthejnë<br /><br />nëpër rrapëllimën e hapave tona<br />dridhen malet<br />bjeshka nxjerr shkëlqim<br />guri tym<br />flakë digjet<br />dheu<br />lulet<br />Kosova...<br />2.<br />Në heshtjen<br />e netëve tona pa gjumë<br />dëgjojeni klithmën e atdheut<br />plagët kah ia mëkojmë<br />për shpresat e bardha<br />3.<br />Hapave tona<br />rrapëllojnë dhembjet<br />ndrydhet zemërimi kohëligës<br />terrnatës<br />me korbin përmbi<br />4.<br />Heu Kosovë<br />zgjuar na kanë malet<br />kodrat oshëtijnë<br />krismave tona<br />5.<br />Me nga një pushkë krahut<br />emblemën mbi vetull<br />ia marrim këngën e lirisë<br />6.<br />Po të vijmë lulëkuqe në flamur<br />pëllumba të bardhë<br />në qiellin e bardhë<br />yje përjetësie<br />në lapidarët e atdheut<br />7.<br />Le t'u flasin dhembjet<br />buzëqeshjeve tona<br />t'i shëndrijnë lirisë<br /><br />8.<br />Me shkëlqimin tonë<br />amanetin ndriçoni<br />sa herë bën furtunë<br />e turren karpatet<br />sa herë nxihet qielli<br />e harbojnë korbat<br />e gjarpëri i zi<br />harbon me zjarr<br />frengjin, syrin pishë<br />dhe veriun<br />kujdes<br /><br /> Malësi e Vërrinit, 1999<br /><br />KRYETRIMI I LEGJENDËS<br /><br /> ( Adem Jasharit)<br /><br />Diku kërciste një pushkë<br />e s`pushonte një këngë<br />atdheu kërkonte krushq<br />Kosova lëshonte gjëmë.<br /><br /><br />Nga zemra e tokës buroi<br />kushtrimi i krismave për liri<br />malet e Drenicës jehuan<br />nga krismat e kënga e tij.<br /><br /><br />Dhe krisma prej kullave vazhdoi<br />maleve e fushave për liri<br />kryetrimi i legjendës flijoi<br />pishtar u bë për liri.<br /><br /> 21 shkurt 1999<br /><br />MILITANTI<br /><br />(Remzi Ademaj - Petriti)<br /><br />Mbrëmë gjithë natën i rrethuar me mallin<br />nëpër lirikë gjakonte Militanti i ri<br />nëpër rreshta rridhnin thirrjet nga zëri i tij<br />pushka që kishte etje për liri<br />gjatë e rrahu llafin për Vërrinin, Kukësin<br />Drenicë e Junik<br />gjerë e gjatë i ra Kosovës në çdo pikë<br />diku mes vetullave ndrydhej zemërimi i tij<br />pushka, besa, fjala, kullonte etje për liri<br />nëpër rimat e lirikës deri në agun e ri<br />një det me pelin ra përmbi<br />Dikur i kënduam edhe një këngë Kosovës<br />Adem Jasharit i bëmë edhe poezi<br />E diku në Qafë të Zhurit<br />një lumë lotësh u shkri<br />afër meje ai s'ishte më me trup e me zë<br />Vargut militonte thirrja e tij<br />qëndresa e paepur<br />mjaft më këtu<br />andej nga Kosova<br />Ejani ta marrim pushkën lumjançe<br />E iku, e iku, e iku me hijen e tij.<br /><br /> 24 gusht 1998<br />EJANI NË LEGJENDË<br /><br />Nëpër vijat e mallit<br />i vizatova udhët e dritës<br />grushtit ku skuqej liria<br />tonat ishin rrugët sheshet, qytetet<br />errësira, udhët, vetmia<br />jona ishte robëria<br /><br />Orët e historisë rrodhën padurimit<br />të dhimbshmet, të kuqet<br />për ikjet e zeza për ardhjet e bardha<br />ngritjen gjatë e prita mërgimit<br /><br />Mjaft më udhëve të mallit në çdo pikë<br />të gjithë së bashku<br />me kushtrimin e Drenicës<br />zgjohuni ju o të robëruar<br />me vrullin e shekullit të ri<br />plisbardhët të mirët e mi<br /><br />Apokalipsit i duhet paguar fajësia<br />Kosovës i duhet dritë e ardhmërisë<br />t'i bashkojmë krismat<br />për ditët e bardha që po vijnë<br />urtakët të shtypurit e mi<br />ejani në legjendë<br />Ejani, ejani, ejani....<br /><br /> Shtator 1998, 2000<br /><br /><br />TRIBUNI I VËRRINIT<br /><br />(Selajdin Berishës)<br /><br />Nis e dridhen malet se deshi liria<br />fërshëllejnë pushkëgjatat e ngritet trimëria<br />nis kënga kreshnike e shkruhet legjenda<br />tri shkronja mbi ballë një vullkan nga zemra<br />merr forcë atdheu rilind Dardania<br />nis e flasin shkrepat e skuqet trimëria<br />këmishë e kuqe pajë e lirisë<br />flamur maje bjeshke simbol i trimërisë<br />kushtrim i atdheut rrënjë e lirisë<br />për agun e ri këngë e Dardanisë<br />lapidar drite rreze ardhmërisë. <br /><br /> Shtator 1998<br /><br /><br /><br /><br /><br />FJALA E DHËNË<br />(Bekim Berishës)<br /><br />Ra heroikisht më 1 shtator 1998 në Lez<br />Derisa po nisej në vijën e frontit, ushtari i UÇK-së, Bekim Berisha, nënës i tha:<br />Nënë: Pa kaluar tanket e shkaut mbi trupin tim<br />nuk do të hyjnë në Lez!<br /><br />Me lamtumirën në gojë<br />e me pushkën krahut<br />iu bashkua legjendës<br />me bacë Salën<br />Xhevatin, Shefqetin, Nehatin<br />Hasimin e Alajdinin<br />Shahadinin, Naipin, Ibrahimin<br />Kosovës ia mbajtën fjalën<br />Besën nënës<br />Bekimi i atdheut. <br /><br /> Shtator 1998<br /><br />AH, SIKUR TË ISHTE SOT<br />XHEVAT BERISHA ME SHOKË!!!<br /><br />1.<br />Ah, sikur të ishte sot bre<br />Xhevat Berisha me shokë<br />e t'i gëzonim këto ditë të bardha në Vërri<br /><br />Odave të bardha plot dritë<br />të mbushura me rrezet e lirisë<br />e telin t`ia këputnim çiftelisë<br />gëzimin ta derdhnim në kupë të qiellit<br /><br />Me plakun plisbardhë<br />ta luanim vallen e lirisë<br />kah mbushëllojnë bjeshkët në tupan<br /><br />Natën ta bënim ditë<br />deri në rrezen e parë<br />të agut të ri<br /><br />2.<br />Xhevat vëlla<br />nuk e di si do t'i shkrinim<br />kujtimet e netëve të gjata<br />për Kosovën e lirë<br /><br />Në Dukagjin e Drenicë<br />në Kukës e Vërri<br />nga një flamur ta flatronim<br /><br />Dhe sa herë bajlozi<br />t`ia ndalte flatrimin<br />me hovin e Gjergj Elez Alisë<br />t'ia shpaguanim zemërimin<br /><br />3.<br />Dhe po të ishe sot<br />cicërimës së vogëlushëve<br />me abetare në dorë<br /><br />shkollën e re do ta gëzonim<br />filiza e pipa të ri<br />plot do t'i çelnin Kosovës<br />sa mirë do t'i rreshtonim<br />brezat e lirisë<br /><br />4.<br />Dhe po të ishe sot bre<br />Xhevat Berisha me shokë<br />nënave tona do t'u thoshim<br />misërniken e lirisë të na pjekin<br />në çerep, me saçin e bakrit te votra<br /><br />e ujë nga krojet e bardha të<br />Vërrinit të pimë<br />dhe gjakut tonë t'i japim vrull<br />në damarë, me vrullin e lirisë<br /><br />dhe me zemër kreshnikësh<br />kaçakçe bjeshkës përmbi t'i rrimë<br /><br />kullat do të mbushëllonin oshëtimë<br />dhe forcë do t'u jepnin<br />ushtarëve të lirisë<br /><br />5.<br />Dhe po të ishe sot<br />kur ende na bën furtunë<br />atdheut, e përreth<br /><br />me bacë Salën e gjoksin sa bjeshka<br />furtunë karpatesh<br />s`do të frynte më në këto anë<br /><br />Me shokët e tu<br />barbarit do t'ia paguanim të gjitha<br /><br />6.<br />Dhe sot kur i drejtohem lapidarit<br />më mungon shumë<br />edhe dëshmitari i kohës<br />që t'i mësoja të gjitha<br />ngjarjet e legjendës<br /><br />Dhe ti me buzëqeshjen tënde<br />më thua se i di të gjitha<br />unë druhem nga ajo<br /><br />7.<br />Dhe sot kur ma prekin Kosovën<br />këmishën e kuqe të saj<br />e m'i bëjnë prita lirisë<br />me vete them:<br />Ah, sikur të ishe sot<br />Xhevat Berisha me shokë!!!<br /><br />Atëherë mbushem vrer<br />e rrebelohem<br /><br />E kërkoj fillin<br />e këtij lëmshi<br /><br />E i them vetes<br />ruajna zot nga mallkimi i gjakut<br />të paktën shpëto Kosovën<br /><br />8.<br />Dhe sot jam mbushur<br />më shumë se kurrë<br />pa ty dhe shokët e tu:<br />Salën, Shefqetin, Hasimin, Alajdinin,<br />Bekimin, Shahadinin, Ibrahimin,<br />Nehatin e Naipin<br />dy pleqtë: Asllanin e Izeirin<br /><br />9.<br />Dhe po të ishe sot bre<br />Xhevat Berisha me shokë<br />pushkën do ta linim në frengji<br />me grykë, kah veriu<br /><br />e t'i mprehnim pendat<br />e t'i shkruanim lirika atdheut<br />nga molla e kuqe<br />e deri në Çamëri.<br /><br /> 7,8 maj 2001<br />Pishtarët e lirisë<br /><br />(Dëshmorëve të kombit që ranë heroikisht në betejën e<br />1 shtatorit 1998 në fshatin Lez të Prizrenit: Selajdin Berisha,<br />Xhevat Berisha, Shefqet Berisha, Asim Berisha, Alajdin Berisha,<br />Bekim Berisha, Shahadin Berisha, Naip Berisha, Nehat Berisha,<br />Ibrahim Osmani dhe dy pleqtë, Izair Berisha e Asllan Berisha).<br /><br />1.<br />Atëherë kur nata bëhej korb e dita lot<br />gjithçka ndrydhej në heshtje <br />mortja na kërkonte harrimin<br /><br />dhe vrulli ndrydhej përpjekjes për pak dritë<br />nën qiellin plot re të zeza e hijerënda<br />që shkarkohej dheut<br /><br />A nuk skuqej pranvera lulëkuqeve <br />lulet e saj që i shkëpuste stina<br />sythet që piponin degëve<br /><br />dhe lulëkuqet shtoheshin stinëve të përpjekjes<br />se rrënjët i kishin në gjak<br />shikimin kah dielli<br />në rrezen e parë të atdheut!?<br /><br />2.<br />Atëherë kur këmbanat e vdekjes s`pushonin<br />e durimi mbyllej arkivoleve <br />nga pabesitë e prapashpinës<br /><br />ju thyet akujt e dimrave plot acar<br /><br />dhe kur pritjes iu mbyllën udhët <br />ju vërshuat me vrullin e lumenjve të Vërrinit<br />hapët shtigje të reja drite<br />me shkëlqimin e rrezes së pranverës<br /><br />cila ishte ajo kohë ora e pritjes?!<br />3.<br />Dhe dashuria doli në dritë me kushtrimin<br />malet u veshën blerim <br />që me agun e pranverës<br /><br />Zogu i Kosovës e nisi këngën<br />për ardhjet e bardha që do të vijnë<br />me rrugën e nisur<br /><br />Dhe gjithçka nisi fshehtësi<br />me allkat e para të zinxhirit<br />që do ta lidhin armikun<br /><br />Njësitet e nisën marshin maleve të lirisë<br />atëherë kullat u mbushën dritë në shpresat e bardha<br /><br />Malësori hapi portat dhe zemrat<br />Nënat gatuan bukën e ushtarëve të lirisë.<br /><br />4.<br />Me ju malet morën këngën<br />lisat u veshën në blerim<br />e bilbili ia tha këngës<br />për ditët e bardha që marshonin përpara<br />që të ketë kuptimësi jeta<br />që bisha më<br />të mos ketë mesjeta<br />nëpër ardhjet e bardha<br /><br />se s`deshët fole pa atdhe<br />tokë të nëpërkëmbur e shpirt të nëpërdhëmbë<br /><br />5.<br />Dhe barbarin e pushtuan ethet<br />lisat u bënë hije, e hijet gryka<br />ballit të veriut të zi<br /><br />Satani s`njeh gjuhë tjetër ju thatë <br />kur i puthët tytat e armëve të lirisë<br />kur i ngjeshët brezat<br /><br />Se zot të këtij dheu jemi ne<br />Kosova në Kosovë, gjarpëri i zi në veri<br />ky është bekimi i nënlokes<br /><br />amaneti i shkrepave të lirisë<br /><br />6.<br />Dhe gjithçka nisi para lindjes së diellit<br />rrezja e parë u nxi<br />tërbimit të barbarisë së karpateve<br /><br />bjeshkët villnin zjarr kullave të lirisë<br /><br />apokalipsët po vijnë<br /><br />Çeta u vunë ballë muranë pozicioneve <br />grykave u dhanë zjarr<br />komandanti u prin<br /><br />Me dinakëri dhelpre afrohet një ordi<br />„a doni vëllezër ndihmë“ me emblemë<br />e flamur me shkabë <br />ja dhe ne po vijmë!<br /><br />Ata janë armiq, zjarr komandant Sala<br />mbi shtatëdhjetë po i grijnë <br /><br />Nga krahu tjetër grykat marrin oshëtimë<br />Asimi, Bekimi, Alajdini, Naipi, Ibrahimi,<br />Shahadini, Nehati<br />Me zjarr e mbajnë vijën <br />si korbat armiqtë po bien.<br /><br />Xhevati e Shefqeti thërrasin<br />jepi bacë të pastë atdheu<br />ja dhe ne po vijmë<br /><br />Tetëdhjetë luftëtarë përballen me<br />gjashtëmijë armiq me skafandër<br />e plot artileri<br /><br />Çeta luftoi trimërisht më një shtator <br />gjithë atë ditë.<br />7.<br />Bjeshkët gjëmojnë, digjen kullat<br />çeta luftën s'e ndali<br />rrugës së lirisë<br /><br />Malit të Kosovës nis e i bien lisat<br />një nga një<br />kodrat lëshuan oshëtimë kobit<br />mbuluan kullat<br /><br />E gjatë ishte ajo ditë me zjarr<br /><br />Xhevat, Salë, Shefqet, Asim,<br />Alajdin, Bekim, Shahadin, Naip, Ibrahim,<br />Nehat...<br /><br />kodra u mbush lule gjaku<br />luftës për liri<br /><br />Dhjetë trima po i ndahen çetës<br />e hynë rreshtave të pishtarëve të lirisë<br />lule gjaku në kopështin e trimërisë.<br />8.<br />Dhe u ngjitën yjeve<br />për t'i bërë dritë atdheut<br />netëve të gjata<br /><br />Rreze të mëngjeseve pa diell<br /><br />me ju liria themelet <br />i ka në gjak<br /><br />Ju lulëkuqet e Vërrinit<br />flamurtarë lirie<br />në festat e bardha të Kosovës<br /><br />Ju yje përjetësie<br />pishtarë të lirisë.<br /><br /> 1998<br /><br />KA TRIMA VËRRINI<br /><br />(Dëshmorëve të rënë në Jeshkovë)<br /><br />Ka trima Vërrini , Agim trim <br />është etja e gatuar ndër kulla<br />etja jonë për dritë<br />që s'e patëm ndër shekuj <br />tek na kokasnin kobëzezat <br />çative tona <br />përpara agimeve të bardha.<br /><br />Ka trima Vërrini, Besim vëlla <br />unë besimit tënd i rris lulëkuqet në varg<br />i ujis ato me dashurinë tënde <br />për t'i rritur agimeve të bardha <br />në atdheun e besës.<br /><br />Ka lisa Vërrini, Fatmir o trim<br />për shtizë bajraku e për mollëkuqe <br />kah flatron kuq e ziu<br />e rriten filizat e atdheut <br />nëpër pranverat që do të vijnë.<br /><br />Ka plisbardhë Vërrini, Avdi bacë <br />është bora e bjeshkës së Sharrit<br />që i fal bardhësinë <br />edhe kur tymojnë mjegullnajat<br />te oxhaku <br />edhe ku na do atdheu<br />prapa gurit <br />e na thërret liria.<br /><br />Ka trima Kosova<br />i shihni këta në lapidarë.<br /> <br /> Qershor 1999<br />RËNIA E TRIMIT<br /><br />(Fatmir Berishës)<br /><br />Rënkoi toka qielli e retë<br />mbi plagët e trimit që ra<br />një pushkë në dorë amanet<br />luftë deri në fund shokëve u tha<br />Rënkoi nënlokja për trimin<br />nga mali një lis kur ra<br />lotoi Arbëria e Vërrini<br />mbi trupin e trimit plot plagë<br />Po s'ndahet se s'ndahet motra<br />plagët e trimit mëkon<br />skuqet Drini e Valbona<br />nënlokja më trimin vajton<br />Të kuqe i shkroi rrezet dielli<br />i kuq u bë Drini si në baladë<br />Ai ra, u bë pishtar i legjendës<br />Vigani me zemër shqiponje, plot plagë. <br /><br /> Shtator 1998<br /><br />MUNGESË<br /><br />Dëshmorit Alajdin Berisha<br />(shokut tim të klasës)<br /><br />Zbriti ajo fjalë, dhimbje u mbush kthimi<br />plot zbrazëtirë mori jeta<br />shpërthyen kujtimet zbritën legjendat<br />ç`kob të zi na dhuroi mesjeta<br />na ndanë ikjet, trimëritë, pavdekësia<br />mallin e shuam mbi pllakë<br />rrodhën kujtimet<br />pritja juaj me lule të freskëta<br />kthimin tim e mbushi plagë<br />ra etjes fjala, ra etjes kthimi<br />dita u shua mbi një kronikë<br />një fjalë e kërkuar zbriti nga kujtimi<br />e u bë varg.<br /><br /> 27 gusht 1999<br /><br />HOMAZH PËR MËSUESIN<br /><br /> ( Dëshmorit Asim Berisha,<br />mësuesit tim)<br /><br />Sonte s`lexova as libra<br />as poezisë s'i dhashë udhë<br />nën dritën e qiriut<br />kujtimi djeg si kurrë<br /><br />Sonte as në algjebër s`hyra<br />si moti dikur<br />në terrin e netëve pa dritë<br />nata verboi si kurrë<br /><br />Me natën bëmë rrethe rreth qiriut<br />si dikur për notën e mirë<br />një legjendar m'i ngacmon kujtimet<br />mungesës digjet vetmia<br /><br />Dhembja m'i tërbon kujtimet<br />deri në agun e ri<br />për ushtarin, legjendarin, trimin<br />pushka e etjes për liri<br /><br />Me rënien nuk ikin trimat<br />ka ikur vetëm hija e tij.<br /><br /> Shtator 1998<br /><br />ÇLIRIMTARËT E LIRISË<br /><br />(Xh. Berishës dhe shokëve të tij të rënë heroikisht<br />në fshatin Lez në shtator të vitit 1998)<br /><br />Para flamurit u betuan<br />s'e duruan barbarin<br />për atdheun ata flijuan<br />që ta gëzojmë ne lirinë.<br /><br />Kur ra kushtrimi nga Drenica<br />thirrja e tyre në Vërri jehoi<br />u ngritën plisat rrugës së dritës<br />zëri i atdheut kullat i mbuloi.<br /><br />Ushtuan bjeshkët edhe malet<br />ushtoi Vërrini anembanë<br />heroikisht ata qëndruan<br />për lirinë e Kosovës nënë.<br /><br />Kur villte vrerë barbaria<br />bjeshkëve të larta u bënë shkëmb<br />për ditë të bardha për ditë të mira<br />me gjak ia lanë tokës çdo pëllëmbë.<br /><br />Kur ra tërbimi i barbarisë<br />me tanke, topa e me ushtri<br />ata gjokset i bënë mburoja<br />në luftë për atdhe e për liri.<br /><br /><br />Në zemrat tona thellë jetojnë<br />u këndojmë këngë e poezi<br />në zemër të atdheut ata qëndrojnë<br />pishtarë të dritës për liri.<br /><br /> 15 shkurt 1999<br /><br />FLAMURTARËT E LIRISË<br />(Heronjve të Vërrinit dhe të të gjithë Kosovës)<br /><br />Juve më besnikë u pat atdheu<br />që kullat e krenarisë të frymojnë lirishëm <br />kur na turret veriu e na e kërkon harrimin<br /><br />Ju i dhatë jetë nga jeta juaj <br />dritë nga shkëlqimi juaj<br />kur na e kërkuan vdekjen me natë <br /><br />Me ju liria rrënjët i ka në gjak <br />e shkëlqimin në qiell<br />nëpër ditët e bardha<br /><br />Ju yje të pashuar që na i ndriçoni rrugët,<br />edhe kur na bën natë<br /><br />O pishtarë të dritës në qiellin e atdheut<br /><br />O drita të pashuara që i hapni rrugën njerëzisë<br />edhe kur na bën mjegull përpara<br />e humbim errësirës<br /><br />Ju i dhatë këngë jetës, shkëlqim flamurit<br />në festat e atdheut<br />që të shkëlqeni historisë<br />sa herë të na përsëritet ajo<br /><br />Ju hytë legjendave të dritës <br />prej ku nis e shkruhet biografia e atdheut<br />i dhatë ngjyrë lirisë<br /><br />I dhatë frymëzim vargut në pendën e poetit <br />ju jap fjalë, penda ime do të gjakojë për ju<br />O flamuj të atdheut.<br /> Qershor 1999<br /><br />VARGJE PËR LEGJENDARË<br /><br />Vetëm legjendat i gjeta dhe lapidarin o trima<br />kullat e krenarisë që frymojnë lirishëm<br /><br />Në gojën e filizave të trashëgimisë<br />e të plisbardhëve te oxhaku<br />në muret e dyert e llamarinta<br />duke ndjekur rrezen e diellit<br />që na e nxinin retë e zeza<br /><br />Në gurin e legjendës ku shruhej biografia <br />e dritës <br />Kush thotë, ka pak heronj Vërrini<br />e dini sa yje ka qielli, i shihni këta në lapidarë<br />janë më shumë se yje, më shumë se rreze<br /><br />Me ta s`ia zë kush diellin atdheut <br />as kur tërbohen motet e bën furtunë veriu<br />as kur hijenat e natës na sulen <br />ata të zgjuar rrinë<br />Besim, Agim, Fatmir, Avdi<br />Salë, Xhevat, Shefqet, Hasim, Alajdin, Bekim,<br />Nehat, Naip, Shahadin, Ibrahim<br />Bashkim, Ymridin, Alajdin, Feriz, Tahir,<br />Hysen, Skender, Hajdar Hamit...<br /><br />Me ta matet mali e i numëron lisat<br />Me ta matet fusha e i numëron lulëkuqet<br />Me ta matet bjeshka e i numëron gurët<br />Ata janë më shumë se lisat<br />Më shumë se lulëkuqet<br />Më shumë se gurët<br />Me ta hapëron liria e i numëron legjendat<br />Nëpër lapidarët e atdheut.<br /><br /> Prill 1999<br /><br /><br /><br />DHEMBJA MBI GUR<br /><br />(Dëshmorëve dhe martirëve të fshatit Kushtendil: Tamil Shala, Refki Shala, Milaim Thaçi, Ramadan Thaçi dhe Sejdi Thaçi)<br /><br />Buzë bjeshkës shpaloset dhembja<br />Lulëkuqeve mbi lapidarë<br />ditëbardha skaliti emra<br />me trimat legjendarë.<br /><br />Shtatorët shkojnë e vijnë<br />Vërrini gëzon dritës së re<br />atdheu rritet me lirinë<br />mungesa juaj, plagë ndër ne.<br /><br />Ju yje të pashuar përjetësie<br />pishtarë për të bardhën dritë<br />ditëbardhave lulëkuqe krenarie<br />Lirisë i dhatë rritë. <br /><br />1 shtator 2004, pranë lapidarit mbi kodrën e fshatit Kushtendil-Vërri<br /><br />(Poezi për fëmijë)<br /><br />RËNIA E PËLLUMBIT<br /><br />(Vogëlushit Arlind Kryeziu, i vrarë nga granatat serbe në shtator të 1998-s. në Lybeqevë të Prizrenit)<br /><br />Toka fort po dridhet<br />gjëmon anembanë<br />një pëllumb Kosove<br />dhembshëm lëshon gjëmë.<br /><br />Malet morën flakë<br />dielli ndali dritën<br />një lule e njomë<br />sot e ndali rritën.<br /><br />Toka thellë rënkoi<br />gjëma qiellit ra<br />një vogëlush Kosove<br />nga krahu kur ra.<br /><br />Pranverës së pestë<br />vjeshta i ndali rritë<br />një Arlind Kosove<br />iku shpejt pa pritë.<br /><br />Vërrini hapi plagët<br />zemrat në dysh u çanë<br />një pëllumb Kosove<br />nga rrita e ndanë.<br /> Zvicër, 21 janar 1999<br /><br /><br /><br /><br />KURRË NUK I LËSHOJMË KULLAT<br /><br />(Besimit, Agimit,Avdi e Fatmirit dhe të<br />rënëve tjerë në Jeshkovë të Prizrenit)<br /><br />Nga një mbesë më vjen një zë trimi<br />po më flet nipi si t`ishte vetë Besimi<br />dhe një fjalë besa po ma thotë<br />s'i lëshojmë kullat sa t`kemi barot.<br /><br />Shkrep një rreze, rreze prej Agimi<br />me za t`bukur po i flet lirisë<br />gjëmojnë malet është pushka e trimit<br />ia shkurton gjunjët barbarisë.<br /><br />Për nënloken bukur vdesin trimat<br />është Besimi, Agim, Avdi e Fatmir<br />ata ranë bash si vdesin trimat<br />për një ditë të bardhë, për një ditë të mirë.<br /><br /> Zvicër, 20 janar 1999<br /><br />DY METEORË TË PASHUAR PRANË DIELLIT<br /><br />(Kushtuar dy dëshmorëve të kombit, të rënë më<br />7 shtator 1998 në Prizren. Astret dhr Arsim Ponikut)<br /><br />Të dhimbshëm janë shtatorët vëlla<br />sa dhembja që godet në krahëror<br />Dritëliria është shkëlqimi juaj<br />Lavdia e atdheut në kurorë.<br /><br />E butë, e ëmbël qe fjala juaj<br />si flatrimi i shqiponjës në flamur<br />Ju lulëkuqet e shtatorit<br />dy emra që nuk shuhen kurrë.<br /><br />Dy drita që japin një shkëlqim<br />e përflaken qiellit tëndë Kosovë<br />Astret shkëndijë drite e Arsim<br />ditëve të bardha, atdheut i ndriçojnë.<br /><br />Dy meteorë të pashuar pranë diellit<br />territ i dhanë dritë e shkëlqim<br />Emra të lavdisë kësaj lirie<br />Astret shkëndijë drite e Arsim.<br /><br />Dhe dhembja s'na ligështon<br />se atdheut liria ka ardhur<br />Guximi juaj na trimëron<br />dy emra, rreze drite në lapidarë. <br /><br />Malësi e Vërrinit, 2 shtator 2004<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />KUR BIEN PISHTARËT<br /><br />(Anif Mujit)<br /><br />Kur bien pishtarët<br />nata mbyt me terr<br />Harbon kohëzeza kullave<br />skuqet Sharri e Vërrini<br /><br />Kur bien pishtarët<br />ndrydhen kodrat e varret<br />lulëkuqet pikojnë dhembje<br /><br />Kur bie pishtarët<br />zbrazen votrat<br />klith mali e Sharri<br /><br />Kur bien pishtarët<br />thonë është afër drita<br />liria po vjen. <br /> <br /> Maj 1999<br /><br />MASAKRA<br />(Kushtuar pleqve të Malësisë së Vërrinit,<br />që u masakruan nga ushtia serbe më 2 shtatorë 1998)<br /><br />Nëpër Malësi harbuan bishat karpatike<br />shkrumb e hi mbeti prapa tyre<br />me duar të përgjakura ikën<br />krimin e morën me vete.<br /><br />Malësisë i shkruan kulmin e së keqes<br />krimin e prenë ndër shpata<br />kullat i lanë në gjak<br />etjes së tyre satanike<br />Malësia plagët i numëroi<br />hirit që u shtrua.<br /><br />Kobi u mbyt kullave të shkrumbuara<br />rrënojave plagët mbetën<br />mbuluar hirit e shkrumit.<br /><br />Fillimshtatori u la në gjak<br />Malësia ra në zi<br /><br />Barbari iku<br /><br />Fundlufta i mblodhi plagët.<br /><br /> Shtator 1998<br /><br />E DI VRASËSIN E GJYSHES<br /><br />I tronditur dje mora lajmin e kobit<br />nën hijen e diellit të nxënë<br />përtej reve të tërbuara<br />lajmi erdhi rrufeshëm<br />ballit tim të shkrumbuar alpeve<br />shtator i kuq u mbyte në zi<br />të njëjtën ditë<br />rrodhen kujtimet e vogëlisë<br />në përqafimin e gjyshes<br />tek i shtrydhte kujtimet duart<br />nëpër thatësinë e skamjes<br />unë i flisja për rritën<br />kur do të bëhemi të pasur<br />për lirinë që do ta kemi nesër<br />...<br />s'e dinim se Vërrinin<br />do ta mbysë shkrumbi<br />për lirinë e Kosovës<br />...<br />E di vrasësin e gjyshes<br />...<br />Serbin<br />me gjarpër në kokë<br />gjarpër<br />që ma vrau gjyshen<br />në oborr.<br /><br />2 shtator 1999<br /><br /><br />GJURMËT E BARBARIT <br /><br />(Jeshkovë, tetor 2000)<br /> <br />Paradite në Jeshkovë - Gjeq<br /> <br />Diell plot shkëlqim e dritë <br />m'i ndriçon lirisë <br />paradite tetori në Jeshkovë <br /><br />mirë se erdhe nip <br />më thotë fotografia e gjyshes mbi mermer <br />dhe lulet mbi varret e martirëve <br />pranë lapidarit u thashë lavdi dëshmorëve <br />Trimat e lirisë <br /><br />Mureve të trasha <br />dyerve të llamarinta<br />numërova plagët, plumbat e barbarisë<br /><br />me grupin e vogëlushëve <br />Ne i kënduam edhe këngë atdheut <br />Besimit, Agimit, Fatmirit, e Avdiut. <br /><br />Edhe 11 Marsin nuk e harruam <br />betejën e dytë <br />Luftëtarët e Lirisë<br />paradita në Jeshkovë, <br />plot plagë homazh trimërie.<br /><br /> Tetor 2000<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />PISHTARI I DRITËS<br /><br />(Dëshmorit Nazim Buduri, i cili ra heroikisht<br /> në betejën e Koshares në pranverë të vitit 1999)<br /><br />Ty ndër më të mirët të zgjodhi atdheu<br />dhe flamurit i dhe shkëlqimin e gjakut<br />i bardhë të jetë qielli flatrimit të shqiponjës<br /><br />Pranverës iu zbardhën ditët<br />para agut të dritës<br />natës së klithjeve tona<br /><br />Mali e nisi këngën gjelbërimit të pranverës<br />me grykën e pushkës tënde plot shpresë<br />për ardhjet e bardha<br /><br />Guximi u ngrit lavdisë së atdheut<br />terrin e robërisë e çau drita<br />që shpërndahej mbi ditët e netët shqiptare<br /><br />Pushka jote shenjoi terrin e pritjeve<br />thirrjes trimërore Drenicë Pashtrik e Vërri<br /><br />Ti i dhe dritë Tokës e Qiellit<br />e jehona e këngëve do të klithë Vërrinit<br />me dhembjet e bardhësisë që ecën pa ty<br /><br />Ti pishtar i kthyer në flamur breznish<br />skalitur në bronz<br />Lirisë i jep hijeshi hyjnish.<br /><br /> Hoqë e Qytetit, 16 korrik 2003 <br /><br /><br />M A R T I R I Z I M<br /><br />(Masakrës së Tusuzit- paralagje e Prizrenit,<br />ku forcat serbe më 26 maj 1999 vranë dhe<br />masakruan 25 shqiptarë nëpër shtëpitë e tyr si:; Halil Poniku, Xhemali Poniku,Rexhep Maçkaj,Fazile Maçkaj, Bislim Qengaj, Selvinaze Qengaj,Avdi Berisha, Refki Berisha, Selim Berisha, Feim Berisha, Salih Elshani, Sani Bajrami, Neki Gashi, Fadil Ramadani, Nijazi Muja, Hyrmet Sylejmani, Behar Abdylmexhidi,<br />Shefik Abdylmexhidi, Sami Abdylmexhidi,<br />Rafet Abdylmexhidi, Hesat Xhemshiti, Bejan Xhemshiti, Mirsat Osmani, Hajrim Arifi, Ymer Thaçi).<br /><br />Juve më besnikë u patën kullat<br />që zjarri i pashuar të na presë te votra<br />për t'u ngrohur shpresat e kthimeve tona<br /><br />Ju zgjodhët flijimin, në vend të egzodit biblik<br />ju i mbajtët gjallë shpresat e kthimeve tona<br />që të mos vdesin ato në kolonën e ikjes<br /><br />Ju mbetët gur përjetësie në themelet e kullave<br />që të mos rrënohen ato pritjes sonë<br />vonimit të ardhjeve të bardha<br /><br />Ju mbajtët ndezur fanarin e dritës në kulla<br />netëve tona pa gjumë nëpër male<br />që të na i ndriçoni rrugët e pushkëve të lirisë<br /><br />Ju mbetët dëshmitarë të furtunave karpatike<br />që na ranë këtejpari me tërbimin e veriut<br />kullave të Kosovës shkrumb e hi<br /><br />Lulëkuqeve tuaja dielli lëshon rrezet<br />që flatrat e lirisë të na i ngrohë<br />për të fluturuar lirshëm pëllumbat e ardhjeve të bardha<br /><br />Ju martirë në tokën e atdheut<br />që e deshët me peshën e gurit në vendin e vet.<br /><br /> Prizren, Tetor 1999<br /> <br />KUMANOVA<br />(Ismet Jasharit)<br /><br />S`është skaji i atdheut Kumanova <br />a dega e ndarë e fisit nga trungu<br />është krisma e pushkës për bashkim<br />Ismet vëlla! <br /><br />As Orizarja s`është vetëm fushë lulëkuqesh<br />në palë të kuqeziut<br />është rrënja ku rriten lisat e atdheut<br />e të shtizës së flamurit për bashkim<br />Ismet o trim!<br /><br />S`është Kumanova vetëm rreze dielli<br /> në agun e mëngjesit<br />as vetëm pishtar drite netëve në errësirë <br />është më shumë se diell, më shumë se legjendë<br />në shkëlqimin e ditëve të bardha<br />për bashkim<br />Ismet Jashari...<br />O trim!<br /><br /> Shtator 1998<br /><br />ZGJOHU PRESHEVË<br /><br />Zgjohu Preshevë motra ime<br />këmishëkuqja e shqyer plot gjak<br />ara ime e shkretë matan gardhi<br /><br />Zgjohu moj, po t'vijnë trimat plisbardhë<br />të flasin shqip kullave shqip lirisë<br />me zjarr robërisë <br />në dorën mbi vetull<br />bartin amanetin e të parëve<br />të trashëguar damarëve<br /><br />Zgjohu e m'i thuaj Europës<br />ku është zëri i shpirtit tim<br />Kjo është klithma e kullave të mia<br /><br />Zgjohu Preshevë e të ma presësh<br />Prizrenin, Vërrinin e Përdrininë <br />po të vijnë Betim Berisha<br />Eqrem Hoxha e Shkëlzen Krasniqi<br />t'ti mbjellin lule lirisë<br /><br />Zgjohu Preshevë motra ime prej gjaku<br />Zgjohu, zgjohu, zgjohu!<br /> 20 tetor 2000<br /><br />OXHAQET E KULLAVE TË SHKRETA<br /><br />(Lezi, plagë e dhembjes dhe e krenarisë kombëtare)<br /><br />Ditëvera që na gjeti pranë jush të pikëlluar<br />e i hapi plagët që në hapin e parë <br />s`ishin mjegullnajat as zjarri te votra <br />kokëlart vetëm ju nëpër rrebeshe e furtuna<br />mbi gërmadha të rrënuara të kullave të qëndresës<br />që s`dinë ku kanë mbetur ata që duhet t`i ndezin<br />se nëpër furtunë ikën e s`u kthyen më kurrë <br />kush në parajsën e atdheut lulëkuqeve të lirisë<br />që t'i hapin rrezet diellit që mungonte<br />vrull ujit burimeve e oshëtimë maleve<br />këngëve të pakënduara jehonë në hapësirë <br />e zogut flatrimin në palë të kuqeziut <br />epokës që iku legjendën e lavdisë <br />një kronikë mbi gur emër historisë<br />dhe vargut ngjyrën e gjakut rimë trimërisë <br />filiza e pipa rritë ardhmërisë <br />nëpër ditë të bardha lulëkuqe lirisë <br />emër në lapidar dritë ardhmërisë <br />atdheun e lirë amanet breznisë. <br /><br /> Lez, gusht 2002<br /> PRILLI I VRARË<br /><br />Prillit ia vranë qiellin,<br />bilbilin e ndalën në këndim<br />diellin i ndalën trëndafilit,<br />pranvera rrodhi pikëllim<br /><br />Lumëbardhit iu skuq rrjedha,<br />atdheut pala në flamur<br />ideal i vrarë prilli,<br />ligjërim i papërfunduar<br /><br />Dhembja në këngë u shua,<br />qëndresa guxim lëshoi<br />udhë brezash<br />ideal rrezatoi.<br /> Prizren,1997<br /><br />NJË TJETËR JETË<br /><br />Tani më kandili i idealit tënd shkëlqen<br />shkëlqimi trazohet nëpër agimet e bardha<br />pëllumbat e emrit tënd flatrojnë kuqeziut<br />në fletë lulesh rrezet e idealeve të ardha.<br /><br />Emri yt flatron me diellin<br />vakim zemrat e ditëve pa trishtim<br />lirikë përmallimi nokturno emrit<br />rrezeve të dritës plot shkëlqim.<br /><br />Shfletojmë ditët e ikjeve të zeza<br />dhembja na mbyt trishtimit<br />qiellit mbulon korbzeza<br />Atdheu gjakon në pikëllim.<br /><br />Atdheu ideal i flijimit<br />emri i skalitur përjetësisë<br />për bardhësitë e ardha për bashkimin<br />gjak në flamurin e ardhmërisë.<br /> Prizren, shtator 1999<br /><br />IDEALI I LIRISË<br /><br />(Xhemajli Berisha)<br />Rënia për ideal është pavdekësi<br />lule e këputur ligjërimi, ëndërr e vrarë drita<br /><br />Shpresë e këputur liria<br />prapa dritareve të burgut bishat tërbohen<br />klithma e shpresave të vrara gjakun mbulon<br />pse e ndale shkëlqimin para hienave të natës<br /><br />Ti ishe shkëndijë prej diellit <br />hijenat trazojnë amshimit, shkëlqimit të të ndalin<br /><br />Dashuria në buzëqeshje të vizatohej <br />liria tek rrjedh pavdekësisë<br /> Prizren, 2000<br /><br />UDHË BREZASH<br /> (Xhemajli Berishës)<br />Më jep ngrohtësi nga jeta jote<br />t'ua vak zemrën të tjerëve<br />Më jep amanetin e këngëve<br />të pakënduara<br />ta dërgoj ndër breza<br />Më jep fjalën tënde që ngeli pa thënë<br />t'u jap oshëtimë bjeshkëve<br />Më jep dëshirën e idealit tënd<br />kult përë rrugën e lirisë<br />Më jep uratë nga mermeri yt<br />t'u jap udhë këngëve të pathëna<br /> Prizren, 1997<br /><br />COPA E GURIT TË THYER<br /><br />Nuk është gur i larë me ujë Drini<br />as gur fushe ku pëlcet shati<br />është copë sharri i larë me gjak trimi<br />copë Vërrini, gur i atij shpati.<br /><br />Është copë e djegur në flakë <br />për legjendën flet një histori<br />djalë Vërrini e ka larë me gjak<br />në ditë të kuqe luftës për liri.<br /><br />Është copë guri ku shkruhet lavdia<br />ku ikën terri e tek shkëlqen drita<br />pranë tij grykave foli trimëria<br />roje gjaku e trimit në prita.<br /><br /> Vërri, tetor 1998<br /><br /><br /><br />VËRRINI<br /><br />1.<br />Tre plumba manxerre rripin<br />një pikë gjaku në gjeografinë e atdheut<br />me shtatë buzë Sharri<br /><br />rrita e fëmijërisë sime<br />hijeve të tua<br />ku freskohen zotrat e dashurisë<br /><br />në këngë, në vaj<br />në mall të kam<br /><br />në ty i shartoj pipat e shpresës<br />me pranverat e bardha që po vijnë<br />për ta lulëzuar shtatin<br /><br />ku rrjedhin udhët e zgjaten ato<br />shpresat e kthimeve i mbajmë në gji<br /><br />2.<br />Kullave të larta<br />qëndresë nëpër shekuj<br />ku rriten pishtarët e atdheut<br /><br />oda për burra<br />që gdhendin eshkën e fjalës<br />te oxhaku<br /><br />i mprehin shpatat e mendimeve<br />për t' u përballur me fortunat<br />si t'u prehen kokat bajlozëve<br />të tërbuar mbi atdheun tonë<br /><br />frenxhi me syrin vëngër<br />në rojë të atdheut<br /><br />votra për loket që gatuajnë brumin<br />për bukën e lirisë<br /><br />djepa për nëna<br />që këndojnë ninullat e atdheut<br /><br />i pathyeshëm ndër mote<br /><br />3.<br />Plot plagë shtatin<br />në luftën çlirimtare ballëlart<br /><br />pishtarët e lirisë<br />në flakën e atdheut syrin pishë<br /><br />për ardhjet e bardha<br />netëve të errëta pa dritë<br /><br />zgjuar të pata e të kam<br />syrin pishë në frenxhi<br />grykë kah veriu<br /><br />shkëlqimi i pishtarëve të tu<br />dritë m'i bën atdheut<br />nëpër bardhësitë e ardha<br /><br />të bardhat që erdhën.<br /><br />4.<br />Sa krenar më je në histori<br />me trimat e tu që i vure gjokset atdheut<br />kur e kërkoi ai<br /><br />kodrave të tua ku u shkruan legjendat<br />ju pre udha armikut që deshi të na hedhë<br />farën e harrimit<br /><br />lisat e tu të përgjakur me shikim kah dielli<br />dëshmitarët e erërave te forta që ranë këndej pari<br />me furi karpatesh e s' i shkulen dot<br /><br />për trimat e tu<br />që ditëve të kuqe satanit i dhanë barot<br />e atdheut më të shtrenjtën jetën<br /><br />gjithçka rreth teje<br />sot frymon ballëlart në liri<br /><br />5.<br />Të vrullshme m' i ke gurrat<br />ku ma freskon shtatin<br /><br />damarëve të tu shtrihen rrjedhat<br />që i japin rritë barit, aromë lules<br />ujë krojeve që gurgullojnë kullave<br /><br />kur fyti të ka zjarrmi, kur ka vera vapë<br />e Drini kur ka etje<br />kullave të tua fshihet freskia e borës së Sharrit<br /><br />edhe rrezja e diellit<br />shkrihet rrjedhave të tua<br /><br />6.<br />Çdo kullë jotja<br />e ruan nga një plagë<br />për djemtë që m'i ke larg<br /><br />për vendin e zbrazët në oda<br />për derën e mbyllur në dry<br />pas rrjetës së merimangave<br /><br />oxhaku s' tymon më<br /><br />plasarinave të gurëve të kullave<br />shërohen të çarat e pritjeve<br />për udhët që s' u kthyen më<br /><br />sa i gjatë ky udhëtim<br />i zogjve të tu botës<br /><br />Vërrini im<br />fole e dallëndysheve shtegtare<br /><br />7.<br />Dhe sa herë kam ethe e digjem zjarrmisë<br />mallit tend ti më je vargu maje pende<br />barë i shërimit në këtë udhëtim<br /><br />nëpër çdo varg që ia them<br />ah sa më therin plagët e tua<br />gjurmët e barbarit të veriut<br /><br />të kam dhe në këngë e në vaj<br />në mall të këtij udhëtimi alpik<br />s' na ndahet etja, Vërrini im.<br /><br /> Zvicër, 1999<br /><br />MALLI QË S'DO TË SHUHET KURRË<br /><br /> (Rinisë heroike të Vërrinit)<br /><br />Asnjë fjalë nuk e ndërruam si moti<br />det më është bërë malli<br />mungon kënga, liria, drita<br />një oshëtimë legjendash më vjen prej së largu<br />sonte edhe fjala më del nga vargu<br />nëpër histori ndizen kandilat<br />ndërsa vetmia digjet mes ballit<br />për fjalën, etjen, për bilbilat<br />një dallgë prej deti trazohet ballit<br />bjeshkëve të Vërrinit fluturon kujtimi<br />rrjedhin lumenjtë gurra prej gjaku<br />merr udhë legjenda e skuqet drini<br />gjithçka është ngjitur yjeve legjendave<br />nëpër epikë ka marrë rrjedhë jeta<br />më djeg një mall në mungesë<br />kohë të historishme solli mesjeta<br />ku rrjedhojnë gurrat e merr udhë jeta<br />ku gjelbërojnë malet e frymon jeta<br />ku blerojnë fushat e lulëzojnë sheshet<br />kujtimet shkretojnë mallit.<br /><br /> Zvicër, mars 1999<br />MLLEF E ZJARRMI<br /><br />Sonte s`do të flasim<br />çunat e mi<br /><br />sonte do të flejmë<br />nesër do t'ia numërojmë<br />plagët Vërrinit<br /><br />Sonte do ta derdhim mallin<br /><br />në gërmadhat e asaj kulle<br />kërkoni plojën e shtratit<br />të paktën sonte ta mbulojmë kokën<br /><br />nesër hirin do ta mbledhim<br />t'i bëjmë bashkë germat<br />t'i lexojmë librat e babait<br />abetaren tuaj<br /><br />Sonte do të flejmë, çunat e mi.<br /><br /> Malësi e Vërrinit, verë 1999<br /><br />MBIJETESA<br /><br />Kur e ngrit kokën lart<br />qiellin e kam shtëpi<br /><br />Kur uria gjurmon<br />hirit thuren ëndrrat<br /><br />Kur frymon jeta maleve<br />Kosova prapë nis e zgjohet<br />oxhaqet bëjnë roje<br /><br />Mirë se vini<br />në shtëpinë time prej najloni.<br /><br /> E mërkurë, 17 nëntor 1998<br /><br /><br />PLISI I VËRRINASIT<br /><br />Ç'borë ia zbardhi<br />e s'ia nxinë kohët<br /><br />Në ç'gur e mori qëndresën<br />që s'ia thyen furtunat<br /><br />Kush ia dha krenarinë<br />e e mbajti mbi vetull<br /><br />Bardhësisë së tij<br />harroi rreze dielli<br /><br />Ç'bukuri e bardhë<br />mbi kokën e arbërit<br />Vërrinasi im.<br /> <br /> Malësi e Vërrinit, korrik 2003<br /><br /><br /><br />RIEMËRTIMI I KATUNDIT<br />(Arbërisë)<br /><br />Në zemrën e maleve në Vërri<br />katundi riktheu emrin<br />Lashtësinë, origjinën, toponimin<br />barit të harrimit e mbolli<br />Barbarizmën e ikjeve të dhunshme<br />ikjeve të zeza<br />mes të sotmes dhe të djeshmes<br />Dhunshëm rëndoi emërtimi<br />deri në ardhjet e bardha<br />Vërrini hapi krahët për agun e ri<br />hapi zemrat, i mbushi malet<br />Kodrat u mbushën pëllumba<br />për ditën e bardhë me emrin e ri<br />Dita hyri përjetësisë në ARBËRI.<br /><br /> Arbëri, e diel, 17 tetor 1999<br /><br />KËNGA E FITORES<br /><br />Tash le të gëzojmë pasi e fituam<br />është më mirë të këndojmë se sa të skuqemi<br />kohëbardha është ngritur kërkon rimëkëmbje<br />dritës së ardhur që aq shumë na pat skuqur<br />ndërsa unë e ti digjemi mallit nëpër shpresë<br />Ani çka, edhe kjo është jetë!<br />Nuk kam çfarë t'i bëj tjetër fatit<br />dashurinë ndoshta do ta djegim mallit<br />por udhëve kurrë s`do të vdesim<br />le të gëzojnë të tjerët<br />Ne e kemi të njëjtën dashuri<br />le t'i këputim zemrat<br />e t'i bëjmë bashkë diku<br />edhe nëse tretemi mallit<br />e sot le ta gëzojmë bardhësinë<br />ti atje me plisat e tu e unë këtu mes mallit<br />e t'i këndojmë ardhmërisë<br />me ata që erdhën e ikën pavdekësisë<br />Për ardhjet tona të bardha.<br /><br /><br /> <br />VËRRINI<br /><br />Shtatit tënd shkarkuan mllefet barbare<br />trupit të la thonjtë urrejtja<br />shtatorit çdo vit ia kujtojmë plagët<br />që rrodhën motit të përdalë<br />të kuqtë e boncës së Sharrit deri në Dri<br />lisave të tu ranë erërat e egra karpatike<br />gurëve i thyen kafkat, ti e di<br />sa të egra ishin furtunat e erërave barbare<br />bukuria jote i vrau theqafjes<br />shkëlqimi i ngritjes sate<br />që po vinte me diellin<br />tani më dritëndrin historisë së atdheut<br />që merr rreze nga rrezja jote<br />shkëlqimndritur.<br /><br /> <em>Malësi e Vërrinit, 30.7.2003</em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-61877146231860062872009-02-07T12:35:00.006+01:002009-02-07T15:11:21.080+01:00POEZI NGA DITARI NË VARGJEPOEZI<br /><br />Gëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><br />POEZI NGA DITARI NË VARGJE<br /><br /><br /><em><strong><span style="font-size:130%;">SËRISH TYMOJNË OXHAQET<br /></span></strong></em><br />Pasluftë. Liri e shpresë në Malësi.<br />Tak -tuk mbi kulme. Rindërtim.<br />Jetë e re. Ëndrra plotë dritë.<br />Gëzim e lot bashkë. Ditë të bardha.<br /><br />Vërrini i gëzon lirisë. Gëzon Malësia<br />Sërishtë mbushëllojnë kullat. Voglushët.<br />Sërishtë tymojnë oxhaqet<br />Në Vërri ka ardhë liria.<br /><br /><em>Mes-Qershori, 1999</em><br /><br /><br /><em><strong><span style="font-size:130%;">SONTE IA PORTRETOVA EKLIPSIN HËNËS</span></strong></em><br /><br />Zgjur jam deri para agimit, unë dhe nata<br />kuvendonim vetmevete. Ajo me terrin. Unë<br />me librat. Hënën. Ca qen teposhte katundit<br />alarmonin kopilat e natës. Një këngë hutini<br />përmbi *Rrina. Një zog cicërrin mbi *Gjeq-ën.<br />Në qiell retë ia zënë dritën hënës, pak<br />përpara agimit të mëngjesit.<br /><br />Unë, sonte ia portretova eklipsin Hënës, mbi libra<br />Nga dhoma përtej, nëna thirri; u vërbove biro, pusho...<br /><br /><em>Malësi e Vërrinit, 2001<br /></em><br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">NJË DITË NGA UDHËT DO TË IKIM</span></em></strong><br /><br />Ngado ku vemi e shkojmë<br />Me mallin e ngarkuar mbi shpinë<br />Një dit do të kthehemi me mbathcat<br />Këtu s'do të rrimë<br /><br />Sa do të na ikin motet<br />Dhe largësitë që na ndajnë<br />Një ditë do të hipim mbathcave<br />Na udhët që pengë na mbajnë<br /><br />Se një ditë pa tjetër do të ikim<br />Nga udhë ne këtë e dimë<br />Kthimet që plotë shpresë i rritim<br />Një ditë pa tjetër do te ikim,<br />këtu s'do te rrimë<br /><br /><em>Zvicër, 29.1.2009<br /></em><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">DO IKIM, SE NGELËM TË HARRUAR<br /></span></em></strong><br />Me furtunë na morën udhët<br />Mashtruar na kanë tmerrësisht<br />Një shpresë plotë ëndrra të mashtruara<br />Na vodhën por jo dhe rastësisht<br /><br />Me dashje ndoshta u mashtruam<br />Shpëtimin e kërkuam arratisë<br />Se ishim rob në dheun tonë, të huaj<br />Në kërkim të dritës së lirisë<br /><br />Me shpresën jemi mishëruar<br />Për kthimet që ende s'po vijnë<br />Do ikim, se ngelëm të harruar<br />Liria në atdhe, kthimit na i prinë.<br /><br /><em>Zvicër, 29 janar 2009<br /></em><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">PRAPË PO KTHEHEM MES JUSH<br /></span></em></strong><br />Prapë po kthehem mes jush,<br />Të dashurve, të mirëve. Vërrinit.<br />Të ju shoh. Të ju falë dashuri<br />njerëzit e mi. Dashurin e mbledhë<br />përmallimit<br /><br />Prapë po kthehem mes jush<br />njerëzit e mi. Malësis së Vërrinit.<br />Ta çmallim mallin e përmallimit<br /><br /><em>korrik, 2008, Malësi e Vërrinit<br /></em><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">KU TA VENDOSË VARGUN?</span></em></strong><br /><br />Çfarë t`i them fjalës. Ti japë vargut.<br />Në cilin diell ta ngrohë. Në cilën<br />gurre ti japë ujë, të ia freskojë ballin.<br />Nën cilin qiell ta vendosë. Këtu në<br />Alpe bën ftoftë. Për Sharrin digjet mallit.<br /><br />Më mirë ta përcjellë në Vërri,<br />vetëm atje ka freski<br />për zjarmin e ballit.<br /><br />Zvicër, 2009Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-62469200116780177362009-01-30T18:15:00.004+01:002009-02-06T12:59:13.480+01:00Tregim: DhembshuriTREGIM<br /><br />Gëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><br /><br />DHEMSHURI<br /><br />Ora dhjetë e gjeti të zgjuar si zakonisht.<br />Ai mbrëmë kish bredhur me dhembj kujtimeve të tij, dhe kish ndier dhembshuri për shokët e rënë.<br />Gjatë atyre përsiatjeve, sytë i mbusheshin me lot.<br />Gati gjithë natën nuk kish mundur t'i myllte sytë dhe, mëngjesi e gjeti duke menduar për luftën, njerëzit e tij, Malësinë e Vërrinit.<br />Kafeja e mëngjesit i dukej pelim si dhe vetë nata që kish ikur.<br />Hamendja e bënte nevrik, sepse kohët e fundit ajo kish filluar ta mundote së tepërmi.<br />Rënia e shokëve i kish hapur një plagë të re në shpirt.<br />Pena që rrinte prej dy ditësh mbi fletore i dukej se po rridhte gjak, sikur e ftonte në dyluftim, aq më tepër dhembja e shpalosjes së kujtimeve shquhej me lot, parakalimi gjatë gjithë asaj nate ia ngacmonte lotin, që shpesh ia pushtonte faqet.<br />Le të çmallem, - tha një herë, sepse edhe burrat qajnë, thotë një urti, ndërsa thënja e mikut të penës diku në një varg; "ai që s'ka lot, as dashuri s'ka" i dukej tamam një varg i përjetuar.<br />Dhe, duke menduar thellë, zëri i zonjës nga prapa e ndërpreu nga kujtimet.<br />"T'u ftoh kafeja, i dashur".<br />Por përgjigja iu duk e tepërt, e lakmonte qetësinë dhe dëshironte t'u kthehej atyre kujtimeve të hershme kur bisedonte me shokët për atdheun e robëruar, për ekzilin, kthimin tinëz kufirit si Muri Kinez, dhe mendoi prapë, duke thënë se asnjëherë nuk i paskam kuptuar sa e dashkan Kosovën, ata djem trima...<br />Dhembja e pushtoi përsëri, duke pshertirë thellë me vete.<br />Zonja prapë e kish thirrur, por ai ishte thelluar dhe nuk mund ta këpuste dot nga ajo qetësi boshe mbase, herë-herë vulgare, duke kujtuar prapë dëshmorët e Vërrinit.<br />Dhe për një moment përshpëriti dy-tre fjalë, nuk ja vuri fort veshin, por sikur mori forcë, shfletoj albumin e kujtimeve, iu kujtuan demostratat në qytetin Prizren, ato në Hagë, Gjenevë, Bernë e Cyrih, thirrjet e shokëve, udhëtimet për në shtetin amë, dhe prapë ishte ndaluar, duke lëshuar një pshërtimë të thellë, sall dhembshuri, se mbase lufta ishte një çast tjetër, nuk qetësohej lehtë, as mund kush ta mallkojë.<br />Mallkoi këto udhë të mërgimit, o Shpend Vërrini, - tha me vete.<br />Kish kontaktuar me mërgatën dhe ata i kishin thënë se mirë do të ishte të udhëtonim për në atdhe, këtu s'ka pranverë sivjet, atje kanë nevojë për ndihmën tonë.<br />Duke kujtuar disa sekuenca të imëta, u mbështet në njërin brryl dhe e zuri një ankth i çudtshëm, saqë Vërrini i doli përpara në tym e flak.<br />Kish ndier mllef ndaj armikut, kish bërë disa vija mbi fletë, dhe, mbi të gjitha kish klithur: "Mallkuar" Por shpejt ishte zgjuar dh nga larg sikur i kish ardhur një zë: "Liria do gjak", ndërsa ai e kish shtërnguar penën, duke derdhur vargje me dhembshuri e mllef, iu bë se një dritëz e përhitur i hyri në sy, nuk shihte dot, përpara i dolën lulëkuqet e atdheut, varret e dëshmorëve.<br />U mallëngjye aq shumë, saqë kah mesdita doli në rrugë, por nuk kish ide nga të shkonte.<br />Kur u kthye në shtëpi duke mos çuar kokën tha vetëm një fjalë:" Unë po shkoj".<br />Dhe kur e pyetën: "Ku?", ai bëri vetëm një shenjë në ajër, diç si shkronja K. e madhe e asgjë më tepër...<br /><br />Tetorë, 1998Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-86022021654552381152009-01-30T18:09:00.003+01:002009-02-06T13:03:20.548+01:00Tregim: Copat e dorëshkrimit të djegurGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:180%;">COPAT E DORËSHKRIMIT TË DJEGUR<br /></span></em></strong><br />Apologjia e krimit kishte ndodhur, ishin rrokullisë ditë e muajë, edhe ditëbardha kishte hapëruar dheut të Arbërit. Barbarët kishin ikur drejtë veriut, prej nga kishin ardhur, jo me dëshirën e tyre, sepse filozofia e luftës gjithmoë ka njohur humbës dhe fitues. Ata që kishin humbur luftën, papa i kishi lënë gjurmët e krimit, tokën e shkrumbuar, kodra të mbushura me varre, plagë të hapura, fëmijë bonjak, nëna pa djem e nuse pa burra. Të mbijetuarit, nuk kishin kohë t¨i gëzonin ditës së bardhë, ata sanonin plagët, rindërtonin kullat e rrënuara, jetën e shkatëerruar nga barbari që iku. Dita e bardhë që erdhi, na gjeti mbi hirin dhe blozën e kullës së bërë shkrumë e hi, përpëlitjeve të paktën për të bërë një vendë natën e parë të lirisë. Hirit të biblotekës shprisheshin shkronjat, që kush e di për sa shekuj ishin mbledhë ato, për ta ruajtur lashtësinë e gjuhës sonë. Përpjekjeve për të i mbledhur ato hirit, të paktën për ta bërë një faqe bashkë, copëzat e dorëshkrimit të djgur, grimcoheshin hirit, ndërsa shkronjat që herë herë fshiheshin në letrën e djegur treteshin blozës që shëndrrohej në grafite të zeza duarëve. Zjarri i kishte pëpirë gjithçka, ndërsa thirrja e kujtesës se mos të paktën nga arkiva e memorjes është ruajtur diq, ngjallë frikën e mëkatit. S'dua të bëjë dy herë krim, i thirri vehtes, s'dua që edhe unë të jemë bashkëpjesmarrës në këtë krim, ndoshta i ka mbuluar harresa, le të u mbetet krimi atyre që u takonë. Ndërsa kujtimi për dorëshkrimin e djegur, le të mbetet si kujtim i dhembshëm për autorin.<br /><em><strong>Gëzim Ajgeraj, 1999, Malësi e Vërrinit.</strong></em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-15334661279610642332009-01-30T18:07:00.004+01:002009-02-06T13:03:53.351+01:00Tregim: UnazaTREGIM<br /><br />Gëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong><em>UNAZA</em></strong></span><br /><br />Shkëlqimi i unazës në pasqyrë, ia vodhi shikimin derisa pastronte palat e flokëve që vezullonin nga yndyra e lulevjollcës. Por dora i mbeti e shtërnguar e gjysma e majave të krehërit e ngritur flokëve. Ai i mbylli sytë dhe për një çast iu turbullua pamja, ofshama iku grykës së ventilatorit bashkë me kundërmimin e dhëmbëve ende të pa larë. Nga bota e kujtimeve të dikurshme, filloi ta largoi mykun e harrimit, për t'iu kthyer mendimeve të moteve të ikura, udhën e të cilave moti e kishte humbur divaneve të buta të perëndimit. Asnjëherë deri në atë qastë s'e kishte vrarë mendjen se kishin ikur pesë vjet, nga dita e ndarjes, se si i shkrepi rrufeja e mendimeve, apo shkëlqimi i unazës ja vrau instiktin e ndërgjegjies që moti e kishte humbur.<br />Oh zot, klithi në vete, ku jam unë, mbështeti duart mbi faqe, por prapë shkëlqim i unazës në pasqyrë, ia ngacmoi ethet e albumit të kujtimeve rinore. Pesë vjet, përshpëriti me vehte, pesë netë, pesë orë, pesë minuta, pesë, pesë...<br />Vallë ku mundë të jet ajo tani, - pyeti vehten, po edhe ajo, mundë të jet harruar ëndrrave të dashurisë të ndonjë djali,... jo, jo, - i dha shpresë vehtes, ajo i ruanë kujtimet e takimeve tona, nuk e shkelë besën.<br />I marrë, - ia ktheu vehtes në pasqyrë, ti... flet për besë, ti... që njëmijë herë e shkele unazën, vrave zemër e prishe ëndrra, ti... ti i pa besë që shkele besën e tokës, dheut të të parëve, ti... tiiiii.<br />Zemrimi, tani më e kishte hudhur humnerave të pendimit, ndërsa kujtimet e moteve bashkë, ja shponin ethet e zhgënjimit, njëra pas tjetrës.<br />Dita e fejesës, kishte qenë kulmi i gjithë atyre ditëve të ëmblla rinore, - sa mirë! - i tha vehtes.<br />Dita vraponte kujtimeve, ndërsa nata, shkrihej takimeve, - kurrë s'e kishim menduar ndarjen, sa herë i kishim thënë njëri tjetrit; do të jetojmë në Kosovën tonë, do të i rrisim fëmijët si lisat, ahhh, sa të lumtur do të jemi.<br />Buzëqeshja e sajë, ja ngaconte ëndrrat, oh zot, - klithi me vehte, sa më paska marrë malli.<br />Sa i marrë paskam qenë, - gjykoi vehten.<br />Ndjenja e pendimit, tani më ja kishte pushtuar të gjitha hapsirat, ndërsa qëndrimi brenda lëkurës së tradhëtisë, ja nxirrte të gjitha vlerat e njeriut normal.<br />Këtijë pendimi po bredhte ato qaste, ndërsa koka po i vlonte nga pendesa.<br />Dita e ndarjes, ja ngacmoi ndjenjën e kthimit, - kur ju kujtua ajo, sikur e ndjeu një lehtësim brenga kafkës që po i vlonte nga pendimi.<br />Mbase do të ikë dhe unë, si shumë shokë të mi, vetëm sa të rregullohem me azil, e do të të marrë dhe ty, - i kishte thënë ditën e ndarjes.<br />Kur ju kujtua kjo fjalë, e ndjeu vehten shum rëndë, paja ju errësua pë një qastë, ndërsa loti i sajë në qastin e ndarjes i doli si pika shiu përpara.<br />Do të të pres, sa të jetë toka dhe dielli, i kishte thënë në qastet ndarjes, ajo.<br />Sa të jetë toka dhe dielli, - përsëriti me vehte.<br />O zot, po ku mbeta unë, ku është besa? - fjala ja ngacmoi idenë e udhëve që po e pritnin.<br />Në koridor u dëgjua zëri i zonjës Haidi; I dashur, ikën dhjetë minuta, na pretë motra e ime në Cyrih.<br /><br /><em><strong>Verë, 2000, Zvicër</strong></em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-55459993013721744342009-01-30T18:05:00.002+01:002009-02-06T13:05:10.866+01:00Tregim:PërshëndetjaGëzim AJGERAJ<br /><br />TREGIM<br /><br /><strong><em><span style="font-size:180%;">PËRSHËNDETJA</span><br /></em></strong><br />Taket e saja, e tërhoqën shikimin e të gjithë mysafirëve në sallën e restorantit. Për mua që humbë gjithmonë magjis së fjalës në libra, gjithçka që sillet përtej tavolinës, i takon një bote tjetër. Asgjë s`më hyn në vesh, sidomos gjuha e huaj që më rrethon gjithandej. Kjo nuk i takonte injorancës a mospërfilljes siç mundë të ketë pandehur zonja, e cila ishte ulur në tavolinën tjetër përballë meje. Ndoshta ishte ndier edhe e fyer dhe sikur e kishte pritur çastin që të paktën një herë ta hidhja shikimin në drejtim të saj.<br />Mirëdita, zotëri, - përshëndeti ajo nga tavolina përballë.<br />Mirdita - përshëndeta, i rezervuar.<br />Një fytyrë e njohur, që duhet ta kem takuar diku. Po përpiqesha ta nxirrja nga kujtesa, momentin se nga e njihja atë zonjë. Asgjë s`po mundë të nxirrja nga e kaluara. Akuzoja veten se në takime me njerëz, tregohesha nga njëherë i pa interesuar për nohje të mëtutjeshme. Kjo më vinte shpeshherë në pozita jo të volitshme. Ishte më keq atëherë kur tjetri më thirrte në emër. Megjithatë, zonja nuk ishte ndonjë e njohur që i takonte njerzëve të afërt që duhej ti mbaja në kujtesë. Aq më tepër për faktin, se ajo nuk i takonte nacionalitetit tim. Këtë e dija.<br />Gjatë kisha gërmuar kujtesës, deri sa zonja nga tavolina tjetër, më vidhte me një shikim, sikur donte të thonte diq.<br />Nga kujtesa, s'dilte gjë. Me siguri ka n ikur vite dhe të njohurit e rastit kanë ikur harrimit.<br />Si jeni?- zotëri, - Pyeti zonja.<br />Mirë, - thashë, po ju?- vazhdova disi i habitur.<br />Mirë, mirë - u përgjigj ajo, - po piktori?<br />Hë, hë, gjithçka e qartë, - përshpërita në vete, - ka qen një takim i shkurtë, në trotuaret e qytetit, gjatë një shetitje që po e bënin piktori dhe zonja - Ai ka gjashtë vite që është kthyer në atdhe, atëherë kur i kthyen azilantët - i përgjigja shkurtë.<br />E di, e di - tha ajo, - e keni takur nga ajo kohë.<br />Jo, - i thash shkurt.<br />E ruaj një kujtim shumë të çmuar nga ai, -vazhdoi zonja, - kam jë pikturë të punuar enkas për mua, në banesën time.<br />Hë, hë thash me vete, i tillë paska qen piktori, ndoshta me ngjyrat dhe pëlhurën time, për zanat e malit që kurrë nuk m'i pikturoj, - më vjen mirë, - e thash, sa për ta përfillur llafin e zonjës.<br />Kemi kaluar kohë të gjatë bashkë, vazhdoi zonja, - por martesën e tij kam mësuar vetëm pasi ai ishte kthyer në atdheun e tij dhe kjo më ka fyer së tepërmi, - tha ajo.<br />Ndoshta raportet tuaja i keni marr sy mbyllur, zonjë, - iu përgjigja shkurtë<br />Shumë e drejtë, një pjesë fajit më takon dhe mua, - plotësoi ajo.<br />Po e takove, i sjellni përshëndetje, - porositi ajo.<br />Gjithsesi, - i thash zonjës dhe premtimin e dhënë, gjatë pushimit të kafes së pasdites e shkrova mbi letrën e bardhë.<br /><br /><em>7 prill 2005, Lichtenschtajn - Zvicër.</em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-25067168422359288292009-01-30T17:58:00.001+01:002009-01-30T18:00:25.519+01:00Tregim: Lulet përskaj rrugësTregim<br /><br />Gëzim AJGERAJ<br /><br /><span style="font-size:180%;"><strong>LULET PËRSKAJ RRUGËS<br /></strong></span><br /><em>(Shokut tim të fëmijërisë; H. M)</em><br /><br />Një tufë me lule përskaj rrugës, mi trazoi dhembjet. Në një cep të rrugës që qon nga qyteti P. në drejtim të kufirit me atdheun, jo shumë larg rrjedhës së Lumbardhit ku ngjitet me Drinin, një emër i skalitur mbi gurë dhe një tufë me lule aty pranë, më ndalën në udhëtimin tim me makinë. Kujtimet më kthyen në bankat e shkollës. Ç'nuk do të bëja që atyre kujtimeve të fëmijërisë të mos u shtohej kjo dhembje e sotme. Mu në ato çaste kur mbi gurin e memertë e lexova emrin H..., mu kujtua shoku imë që ka ikur përpara kohe nga kjo botë. Kujtimet dhe dhembja nisën të përzihen bashkë. Muza e dhembjes më ngacmoi. Ti ndrydhë brenda meje, janë bërë shumë ato, ti lë për njëherë tjetër, vetëm sa më rëndojnë këtij udhëtimi. Do ti shpalosë bashkë me dhembjet në një vend. Aty përskaj rrugës, nëpër fijet e barit të pranverës për rreth gurit, të mbuluar me lule, nisë dhembja. Erërat e kujtimeve më shpiejnë në voglin e hershme kur luanim si fëmijë në lagje. Mblidhnim qershi se kush do ti gjente kalaveshët më të mire, për vesh. Kokonim si zogj, mbi një kalavesh rrushi e i këndonim këngë atdheut. U rritëm bashkë, unë me prind e pa të diku larg në mërgim, e ai jetim pa babain. Me duart e skamjes e të mjerimit rrita e tij. Në një Abetaren e mësuam ABCED-ën, Lulin e vocërr e lexonim për ditë. Edhe karrikën shpesh e ndanim përgjysmë. Ja matnim rritën e njëri tjetrit. Vetëm studimet na ndanë por jo edhe udhët e mërgimit që na vodhën të dyve. Ti shkruaj të gjitha dhembja është trazuar e po ë mashtron. Ajo veç se po shtohet. Nuk më besohet se shoku imë H. M. aksidentalisht, të ketë ikur kaq shpejtë nga ne, të paktën pa një lamtumirë. Ndjehem i trishtuar, loti po më tradhëton. Kujtimet nuk mundë ti shfletojë më, ato ishin ngurtësuar mbi gurë. Syve nuk kisha dëshirë të u besoja më. Është portreti i tij, apo guri po më mashtron. Buzëqeshja ishte ngurtësuar mbi pllakën e gurtë dhe po heshte. Përskaj një tufë me lule mbi lëndinën e bleruar. Një qastë i dhembshëm që nuk di si ta spjegoi dot të tërin. Provova ta marrë veten, por ato çaste më përplasën shpatit të bleruar mbi rrugë. Nuk e di, vërtet nuk di si u gjenda atyre çasteve. Megjithatë, e ngushëllova veten; vdekja vjen gjithmonë e pa pritur, dhembja na mbetet përherë si plagë ndër ne. Zbrita poshtë rrugës dhe në ato qaste mu kujtua Migjeni, vëllau i dy motrave jetime, pasardhëset e shokut tim, një çlirim nga dhembja e ndjeva në shpirt.<br /><br /><em> Verë, 2004, Prizren</em>Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-53965066106510260652009-01-30T00:15:00.001+01:002009-01-30T00:17:11.211+01:00TRI POEZI NGA: Qazim ThaçiQazim THAÇI<br />_______________<br /><br /><strong><em>KËNGA SI PËRKUSHTIM<br /></em></strong><br />Larg nga vendet e huaja jehu i këngës dëgjohet<br />Si kitarë shumëzuar telash<br />përkushtim kanjushë e verdhë<br />At-dheu ka trazuar zemrat<br />Në Albulenën e Skënderbeut<br />Doboviku pret kumtin si zë rrufeje<br />Ç’ duhet grisur për të harruar dhembjen<br />Dhembjen e këngës, zërin e Atdheut<br />Duke ec nëpër mallin e vendlindjes<br />Si të udhëtohet për në zenit<br />Kur mungon kënga<br />Pashtriku shkrin borën<br />Për mallin e Jusufit<br />Për qëndrimin e Kadriut<br />Bardhoshi vigjilon si<br />Kalorës mitik i janarit.<br />Kush e vrau këngën<br />Këngën e lirisë?????<br /><br /> <em>Prizren,22 janar 09.<br /></em><br /><br /><strong><em>A MUND TË DILET NGA VETJA<br /></em></strong><br />(Përkushtim)<br /><br />Saherë që të dua<br />Pyes veten a dilet nga vetja?<br />Sa herë të kujtojë<br />Pyesë veten a harrohet vetja?<br /><br />E di se shpirti Yt<br />Ka zjarr e ka mall<br />E di se sytë e tu<br />Kanë frikë e dashuri<br /><br />Pse më akuzoni<br />Që e dua miken time<br />Fatmjerë, që e dua dhe<br />E shijojë dhembjen me të<br /><br />A dilet nga vetja<br />Kur mungon kujtimi ?<br />A harrohet vetja<br />Kur shpirti zvogëlohet ?<br /><br />Më thuani se si vdiset<br />Për dashuri?<br />Më thuani si jetohet<br />Pa sytë e saj?<br /><br /><br /><strong><em>VOGËLSIA IME DASHURI</em></strong><br /><br />Edhe qielli ka pak kaltërsi<br />Për zemrën e sajë të madhe<br /><br />Edhe fusha ka pak erë lulesh<br />Për shpirtin e sajë të gjerë<br /><br />Edhe kënga ka pak gëzim e dhembje<br />Për afshin e saj të dashurisë<br /><br />Mali ka lisa që i ngjanë asaj<br />Mali ka zogj që kanë këngën e sajë<br /><br />Plot tri dekada pikësim dashurie<br />Mas vogëlsinë time më lartësinë e sajëLetërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5275330755074465797.post-7553972226815280272009-01-23T12:08:00.008+01:002009-01-25T12:35:16.737+01:00Malli, metaforë në mesGëzim Ajgeraj<br /><br /><a href="http://www.metaforapoetike.de.vu/">http://www.metaforapoetike.de.vu/</a><br /><a href="http://www.gezimajgeraj.blog.com/">http://www.gezimajgeraj.blog.com/</a><br /><br />MALLI, METAFORË NË MES<br /><br />1.<br /><br />Zjarri mes nesh i doxhi të gjitha<br />kujtimet kohëperenduara e ëndrrave<br />udhë pa mbarim<br /><br />hapat e voglis që i bëmë bashkë<br />pluhur i harrimit<br />mbuluar i ka<br /><br />vetëm kujtimet shëtisin mallit<br />të fjalëve tona<br />ne të dy largësi në mes<br /><br />***<br />Digjet zjarrit<br />në flakën e largësive<br />që s'shuhet mes nesh<br /><br />është vullkani ku digjen vitet<br />mos ju tremb përshkimit të jetës<br />të të zejë trishtimi i asajë që po ikën<br /><br />vjeshta po vie e verdhë<br />dimrin paralajmëron<br /><br />shtrohet ecjes tënde<br />si borëbardha<br />e di<br /><br />mbrëmë kam ecur<br />ëndrrave të voglisë<br /><br />***<br /><br />Një gurë në malësi<br />e di se më pret<br />këtu as varrë s'kamë<br /><br />i huaj përjetë<br />mbi një kodër Vërrini<br />pretë hija<br /><br />dhe balta e errët<br />ku prehet përjetësia<br /><br />atje këndonë qyqja më bukur<br />mbi degët e dushkut plotë hije<br /><br /><br />2.<br />Nata plot hënë të shoqëron<br />përpara ditëve tua plotë shpresë<br />librat fletoret shënimet më s'do të flenë<br />gjumit tënd të trazuar<br /><br />Si të agojnë mëngjezet<br />pa diellin e sharrit<br /><br />zjarri i mallit tënd<br />e djeg qdo ëdër<br />në shpresën e dritës<br /><br />***<br />Ti lis i atdheut<br />i rrahur erërave të ballkanit<br />pathëshmëria e jote<br />hijëzon qëndresë<br />vakë zemrat e nënave<br />atje e këtu<br />me shpresën e kthimeve<br />që rritet ditëve<br />të mbathcave tua<br /><br />***<br />Merimangë është bërë qielli<br />përpara derës së votrës<br /><br />kullën e mbyti pritja<br />ditëve pa ty<br /><br />nënlokja e qulli shaminë<br />shi bie pa pra qiellit të sajë<br /><br />vjeshta po afronë<br />dil sa s'të ka zënë borëbardha<br /><br />***<br />3.<br />Shtatit tëndë ende therin kohëkuqet<br /><br />Në dhembjen time ikjet e zeza<br />përshkojnë rrjedhën<br /><br />kur të ndahen motligat<br />si të dalë nga kjo ëndërr<br /><br />***<br /><br />O nënlokja e ime<br />e kalitur furtunave<br />nëpër mote barbare<br /><br />je bërë lulëbozhure<br />që skuqesh qdo ditë<br />nga secili<br />që kalon andej pari<br />plagëve tua<br /><br />e unë<br />e mbledhë zemrimin barbar<br />e rrebelohem<br />nga dhembjet e plagëve<br /><br />***<br /><br />Kullës ende s'ia kam fshirë blozën<br />mi ruan kujtimet<br /><br />dhembja ka hyrë në palcë<br />si zjarri i kullës djegë<br /><br />ka mote në vetmi<br />jam bërë zog shtegëtar<br /><br />ti atje e unë këtu<br />metaforë e mallit në mes<br /><br /><em><span style="font-size:85%;">13.5.04, Zvicër</span></em><br /><em><span style="font-size:85%;"></span></em><br /><em><span style="font-size:85%;"></span></em><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">MALLI</span><br /></em></strong><br />Folezës së kujtimeve u trazua<br />iku diku në rini<br />një malë plotë me dëshira<br />hapëroi pa më pyetur tek ti<br /><br />Më la diku të vetmuar<br />zjarri i kujtimeve u rizgjua<br />drejtë teje ka fluturuar<br />moj gërshetëza me sy të shkruar<br /><br />25.2.04<br /><br /><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">KUJTIMET</span></em></strong><br /><br />Ikën kujtimet diku largë rinisë<br />një mbrëmje tek e vëja poezin në gjumë<br />po kthehesha nga shëti e shatërvanit<br />kjo natyrisht është plagë, dhembë shumë<br /><br />Ndaj i falem shkëlqimit të hënës<br />që ma mbajti dritën në parmak<br />çfarë ti japë vargut ti marrë amzës<br />ti e din moj flokë përdredhura shtatëgjatë<br /><br />diku në memoaret e zemrës<br />ëndrrat të thurin vargë.<br /><br /><em><strong><span style="font-size:85%;">26.2.04</span></strong></em><br /><strong><em><span style="font-size:85%;"></span></em></strong><br /><strong><em><span style="font-size:130%;">KUJTIMET 1</span><br /></em></strong><br />Ëndrrat mi morën rrugët e ikën<br />një bjeshkë plotë me lule e dëshira<br />dhe vargu që aqë gjatë e prita<br />u arratis mallit e erdhi tek ti<br /><br />e presë të më kthehet fjala<br />të paktën të bukurës poezi<br />iku me ëndrrat dhe malli<br />mbërtheu diku tek ti<br /><br />diku shpalosin gërshetin e kujtimeve<br />qlodhen në dashuri<br /><br />26.2.04<br /><br /><strong><em><span style="font-size:180%;">DËSHIRË E VRARË<br /></span></em></strong><br />I fali pranvera një lule në ballë<br />Një vashë me sy deti më mbyti në mallë<br />Dritën i dha dielli qiellit flatëruar<br />Bardhësin e bores flokë praruar<br /><br />Të lehtë i dha krahët flutur përmbi lule<br />Më vrau flatër e sajë ëndrrat mi përkule<br />E lig u shtrua kënga se më mbyti vetmia<br />Shpresa u bë ëndrra përvëlon largësia<br /><br />Bukuri e sajë vret ëndrrat e bardha<br />Dehet ligësia e shtrohet përpara<br />Bëhen ëndrrat pluhur në këmbët e sajë<br />Mollë e ndaluar një dëshirë e vrarë<br /><br />Tani, largë e kërkojë e dehem në mallë<br />Ëndrra ndizet prush e zemra plot zjarrë<br />E ikin kujtiet pervëlonë vetmia<br />Mes largësive tona urë dashuria<br /><br />Ah, ni kjo dëshirë sa më bën te mjerë<br />E ndjek nga pas veq ëndrrat mi vjedhë<br />Tek hija e sajë humbet e harruar<br />Digjen flakë shpresat diku të vetmuara<br /><br />Mars, 2004Letërsi shqipehttp://www.blogger.com/profile/09743733641581900205noreply@blogger.com0