TREGIM-Parollat

Gëzim Ajgeraj


PAROLLAT

- Vapa e verës përcëllonte kudo,ndërsa djersët rridhnin ballit si pikat e shiut që po mungonte prej kohësh. Në të dy skajet e lagjes, dy të rinjë paralajmëronin vozitësit e automjeteve që kalonin aty pranë të ulnin shpejtësinë.
- Ngrihet shum pluhur, - tha njëri nga të rinjët, tek po kujdesej për ngadalësimin e komunikacionit, fasada është ende e freskët dhe ngjitet pluhur në të.
- Për rreth shtëpisë, një bojaxhi, po shikonte se mos diku kishte mbetur ndonjë njollë që i kishte shpërtuar brushës, apo edhe muri nuk e kishte marrë si duhet ngjyrën.
- Duket shumë më e bukur tani, - i thashë bojagjiut, tek po e vështroja fasadën e zbardhur të shtëpisë në fundë të fshatit. Brenda shikimit tim fasadës përpjetë po kërkoja gjurmë të një kohe të shkuar e plotë sakrificë, që brenda meje i ruaja ende si kujtime të pa harruara të kohëve të ilegales.
- Bukur tha ai, - kujtojë se nuk ka mbetur asnjë gjurmë nga e kaluara, ah sa shumë më ka munduar ajo ngjyra e kuqe që ishte e shkruar, dhe ofshau, tri herë më është dashur ta lyej të njejtin vendë dhe prapë tejdukej.
- Nuk fshihen edhe lehtë ato gjurmë, jo - i thashë bojaxhiut, jan gjurmë kohe. Brenda meje po bluaja mendimin e një moti të ikur, po ku mbetën gjurmët e asajë kohe tani, vallë a do të mbetet ndonjë gjurmë diku, apo nuk do të dihet asgjë pas disa dekadave? ndoshta vetëm në kujtesën e atyre që e rrotulluan atë kohë. Kjo po më mbillte trishtim. Sa e pa fatë është ajo kohë që nuk shkruhet askundë, i thashë vehtes, ajo rrezikon të humbet dhe kështu humbë një histori, një kohë, një epokë, bashkë me ne.
- Shtrirja e rrënjëve të okupatorit, brenda atdheut tonë të robëruar, e kishte vështirsuar tepër aktivitetin e nëntokës apo siq e quanim ndryshe veprimtarinë e grupeve ilegale të cilat në programin e tyre e kishin çlirimi e atdheut nga okupatori shekullor.
- Netët e fillimëmarsit, po iknin brenda një aktivitetit të shtuar të punës me grupin, dhe dita e caktuar duhej të na gjente në ballë të detyrës e me një pjesë të kryer të punëve. Njëmbëdhjet marsi i pranverave të kuqe po vinte, i kuq si kudo në pranverat kosovare. Detyra e marr, duhej kryer. Nata e dhjetëmarsit përplot hënë, shokët në dhomë po i bënë nevrikë.
- Po ku doli dhe kjo hënë sonte, tha Shpendi, deri sa po shikonte rreth dritares, hapsirën përtej sajë.
- Sikur na e bënë për inatë, shtoi Shpati.
- Duhet të gjejmë zgjidhje, - thash, detyra duhet kryer brenda natës së sontme, njëmbëdhjet marsi vie një herë në vit, dhe jo qdo ditë.
Kjo fjalë i preu dilemat e dyshimit, shpendi mbështeti kokën në murin e bardhë të dhomës, që ngrihej pas tijë, Shpati i lidhi duart për rreth gjurit të vetë, ndërsa Sharri s'po fliste fare, dukej se të gjithë po e vrisnin mendjen tek zgjidhja më e mirë për aksionin.
- S'u kthye ende Graniti, - e pyeta Shpendin, që herë herë vezhgonte kah dritarja me shikimin për gjatë rrugës.
- Vetëm sa s'ka hyrë brenda, ma preu ai, - që shikimin e kishte përqëndruar përtej dritares.
Një kërcëllimë e lehtë e portës së oborrit, dhe ca hapa të lehta përpjetë shkallëve, e përcollën hyrjen e Granitit, në dhomën ku po pritnim. Dukej fare i zbehtë, një brengë si duket po i brente buzagazin e tijë që e kishte gjithmonë.
- Erdhe Granit?,- i thashë
Ofshau njëherë, dhe u ulë pranë derës ku zakonishtë ulej.
- ç'kemi në teren?, - e pyeta
Punët jo edhe aq mirë, - tha; lëvizjet jan shtuar nëpër fshat pastajë edhe kjo hënë, se ç`na është bërë sherr sonte, ndërsa komunistët ende po mbajnë mbledhje në zyrën e fshatit, isha në vëzhgim edhe atje, nga prapa zyrës ku po mbanin mbledhje arrita ta dëgjojë edhe këtë; sonte duhet të rrimë të gjithë të zgjuar dhe të ruajmë fshatin, në secilën lagje duhet të ruani nga dy dhe të gjendeni në qdo qoshe të sajë, ata nuk duhet të na njollosin neve, emrin e partis sonë, të shtetit. në mos të ndodhë që nesër fshatin ta kemi të mbushur parolla apo pamflete, sytë e juajë sonte duhet të jenë bërë katër që të mos u shpëtojë asgjë, ndërsa elementët e dyshimtë dhe shtëpitë e “nacionalistëve” të jenë në shënjestër të syrit tuajë çdo çastë. Ata nuk do të jenë të qetë, do të përpiqen të na njollosin përsëri, sikur qdo vitë në këtë kohë, por vigjilenca e juajë kësaj radhe duhet të fitojë mbi ta, po i kapëm, të gjithë do të përfundojnë në burgë, ndërsa për këtë do të jetë mirnjohës edhe lidhja socjaliste në Prishtinë dhe ajo në Beograd, kështu po u fliste kryetari i tyre, më tepër nuk qëndrova, sepse qdo qastë ata mundë të dilni nga mbledhja.
- Dhe ti për këtë u shqetësove kaq shumë? - foli me humor Sharri.
- Mor, sonte do ti zbukurojmë shtëpitë e fshatit, se s'bënë, që nesër ato të duken më të bukura, do ti skuqim ato me ngjyrat më të bukura që i ka kosova, kështu e donë marsi i pranverave të kuqe, - ndërpreu Shpendi.
- Unë nuk u shqetësova për ta, me helmin e tyre jemi mësuar qdo ditë e natë, por kjo hënë q'mu ka veshur sonte mbi fshatë si për inatë.
- Shpati spo fliste fare, dukej se zemrimi i kishte hipur në maje të hundës, dhe sikur donte që detyrën e vetë, të zgjohej dhe ta kryente menjëherë.
- Edhe kjo punë do bëhet, do bëhet se s'bënë, nesër kosova ka festë, ka përlindje, ka përvjetore dhe marset e pranverave të kuqe të demostratave do të kujtohen, do të jemi të mundur, po dështuam, kjo punë do të bëhet që tani, - thashë me zemrim, do ta bëjmë të gjithë së bashku, e nesërmja duhet të na gjejë edhe më të vendosur në idealin tonë. - Traktet që duhet të shpërndahen, janë të gjitha gati, ato do të hudhen nëpër oborret e shtëpive të fshatit aty ku ka mundësi, të ngjiten nëpër dyer dhe mure aty ku është mëse e përshtatshme, edhe ngjyrën gati e kemi, nga një litër dhe ga një brushë do ta marrim, Shpendi, Shpati dhe unë. Fshatin do ta ndajmë në tri pjesë dhe nëpër muret që i dini ju më së miri, se janë të dukshme dhe fasada të bukura, të shkruhet me shkronja të mëdha, sa jemi ne vetë në kyembë;Kosova Republikë. Dhe pasi ta kemi përfunduar aksionin, do të shpërndahemi secili nëpër shtëpitë tona. Keni kujdes në gjurmë, në rroba dhe gjithqka tjetër që mundë të krijojë mundësi dyshimi tek armiku. Dita e nesërme duhet të na gjejë me rroba tjera. Mundohuni të jeni sa më të pa dukshëm këto ditë dhe sa më konspirativ me masat. Kjo do të ndodhë edhe në paralagjet e qytetit, dhe shokët atje jan vënë të gjithë në gjendje gatishmërie, kështu do ta kemi më lehtë të ia humbim gjurmët armikut.
- Mesi i natës kishte ikur ndërsa hëna po bëhej edhe më e shëndritshme mbi borën e sharrit që i mbulonte kodrat e Vërrinit m'at anë përballë fshatit, ndërsa rrugëve të fshatit ajo ndriqonte si një llampë neoni që nuk lenë qoshe pa depërtuar. Vetëm lehja e ndonjë qeni, aty këtu, e prishte qetësinë e asaj nate marsi.
- Koha ta shuajmë dritën tha Shpati, kështu mundë të japimm shkas për dyshim, pastaj dhe drita e hënës mjaftonë.
- Mirë thua, ju drejtova shpatit, është kohë gjahu tani dhe argatiët e dreqit, jaë në gjueti. Graniti që po rrinte ulur pranë derës, fare pa lojtur nga vendi e ngriti dorën e djathtë dhe prapa tijë e shuajti qelësin e llampës elektrike.
- Mirë ja bëre, - tha Sharri, kanë filluar të më djegin sytë nga shkëlqimi i sajë.
- Ndoshta nga pagjumësia, shtoi Shpendi.
- Ka mundësi, pohoi Sharri, këto ditë shum pakë kam pushuar, ditë shumë intenzive dhe me ngarkesë kamë jetuar.
- Ja ka vjedhur gjumin e dashura, e ngacmova Sharrin, sa për ta ndrruar atmosferën. Si duket ai mori veshë hilen e humorit, vetëm me një të qeshur lehtë e mbaroi dhe s'foli gjë.
- Po ne ç'presim tani? - pyeti Shpati, që nuk e nxinte vendi. Lëvizjet e tijë me kokë drejtë dritares, që të nxirrte shikimin përtej shpatit kah shkëlqente hëna, tregonin se ai sa ikte koha e bëhej më e pa durueshme pritja.
- Do të presim edhe ca, ndoshta edhe hëna do të dobësohet, por edhe rojet e natës, rreth mëngjezit do të jenë lodhur, të paktën kështu unë e parashikojë, dhe atëherë kur ata të tërhiqen nëpër shtëpit e tyre, duke menduar se gjithqka përfundoi, ne do të dalim në aksion.
- Përjashta po bënte qetësi, vetëm lehjet e qenëve shpërndaheshin në jehonë malit përtej që nga dritarja dhomës ku po rrinim, dukej si ë pëllëmbë të dorës. Herë pas here dëgjoheshin hapat e nënës në oborr, e cila kohë pas kohe nga meraku i djemve dilte dhe vëzhgonte deri në skajin e lagjes. Pritjes së bezdisshme në dhomë kishte rënë heshtja, jan qaste që nuk të lënë të qetë, të ngacmojnë, të nxitin që sa pë parë të dilet në aksinon, Shpatin s'po e zen vendi, Sharri duket më gjakftohtë ndërsa Graniti duhet të jetë i lodhur, nga një herë po dremitë në gjumë. Edhe mua nuk më nxë vendi, koha pritjes po më krijonë bezdi, ndërsa nata më duket shumë e gjatë. Nuk e di sa herë brend asajë nate nëna kishte dalur në oborr, dhe kishte vazhduar deri tek skaji i lagjes, dikurë edhe ishte shqetësuar se mos na kishte mashtruar gjumi. Hapat e lehta që po ngjiteshin shkallëve, i njihja mirë, ishin hapat e nënës, ajo ecë lehtë sa që mudë të thuash se nuk shkelë në tokë, sa lakmi ja kamë ecjen e sajë, dhe kur ja them. Më përgjigjet; a mos po më ndalë pesha biro, më thoshte. Derën e hapi lehtë dhe nëpër dritën e hënës që po hynte nga dritarja, shikimi i sajë po më kërkonte mua.
- Po ti ende s'ke fjetur o nënë, - i thashë, sa për të i lamëruar se unë isha i zgjuar.
- U bëra merak, thash se mos ju ka mashtruar gjumi, o birë, foli me zë të ulët dhe vazhdoi; jeni të ri, pastaj këto ditë edhe jeni lodhur shumë.
- Jo moj nënë jo, po ti shko tani dhe flejë, mos u brengos për ne.
- Ah, mor birë, ofshau ajo, - e mbylli derën dhe zbriti shkallëve teposhtë.
Nëpër atë dremitje të herë pas hershme, kishte vajtur vonë, një errësirë që e kishte kapluar dhomën, jepte shenja se drita e hënës kishte filluar të dobësohej, ajo po e humbte shkëlqimin si një kandili kur i shpenzohet gazi dhe fillonë të i dobësohet drita.
- Koha, - tha Graniti, që deri atëherë hiqej si i fjetur.
-Më duket se po, i thashë, hëna është dobësuar mjaftë, pastaj edhe mëngjezi po afronë. Të gjithë shokët zgjuar kishin qenë, dhe e kishin pritur me pa durim qastin për aksion. Detyrat i dimë sicili, mudohuni të jeni të pa dukshëm gjat aksioni, ndërsa lëvizjet duhet të i bëni jashtë fshatit deri në pikat e përcaktuara për parolla, mendojë se të gjithë i kemi të qarta detyrat që na presin. Asnjëri nga shokët nuk foli asgjë, u zgjuam të gjithë nga vendet ku ishim ulur dhe u afruam pranë flamurit në murë, gati të gjithë përnjëheri i vendosëm duart mbi të, dhe me betimin e dhënë, zbritëm shkallëve teposhtë. ë bodrumin e shtëpisë, secili nga shokët e mori ngjyrën e brushat, dhe traktet që duheshin shpërndarë.
- Ju priftë e mbara biro, u dëgjua zëri i nënës, nga njërri skajë i shtëpisë.
Pa e folur asnjë fjalë, të gjithë u shpëndamë drejtimeve nga i kishim caktuar.
Detyra që i kishim vënë vehtes u krye si ishte më ë miri, ndërsa brenda lëvizjeve tona nëpër fshatë, nuk pamë asgjë, ashtu siq e kishim planifikuar, rojet siq dukej ishin kthyer nëpër shtëpitë e tyre, mëngjezi i kishte lodhur, pastajë mendimi se gjithka përfundoi në rregull, i kishte mashtruar.
- Qenke bërë kuq me ngjyrë, tha nëna që kishte pritur në skajë të shtëpisë
- Gjithqka në rregull është, i thashë, për të ja larguar brengën, po ti tani merri kët rroba edhe këpucët dhe të gjitha hudhi në zjarrë, nuk duhet të kemi asnjë gjurmë brenda shtëpisë.
- Të nesërmen fshati dhe disa paralagje të qytetit, ishin skuqur me bojë, njerzit po gumzhinin grupe, grupe, ju lumtë dikush thoshte, po bukur e paskan qëndisur shtonte tjetri. Vetë antarët e partisë, të shqetësuar, shpërndaheshin turmave, dhe me dinakëri vëzhgonin lëvizjet e të rinjëve që po shikonin me admirim parollat nëpër muret e shtëpive të fshatit. Ndërsa policia që kishte ardhur në fshat, si e tërbuar po kryente ekspertiza të gjurmëve nëpër muret e shtëpive të skuqura nga dora e nëntokës kosovare.
- Më ka shpenzuar shumë ngjyrë ky murë, tha bojagjiu, tek po e shikonte atë, pastaj ajo ngjyra e kuqe në ka qenë e shkruar në murë, e ke parë me siguri, për këto pesëmbëdhjet vite sa ka qenë aty? nuk mbulohej lehtë.
- Edhe rrobat i paske prishur, - ja preva shkurtë.
- Më duhet ti hudhë edhe ato, - tha ai, është tharë ngjyra në to dhe nuk vishen më.
- Edhe ne dikur, i kemi hudhë nga një palë, ja përcolla me një të qeshur, po ti ja për ngjyrën dhe rrobat, është dhuratë e imja, fasada e kësaj shtëpie, le të shkëlqej edhe më bukur ajo sotë në liri.
- Gojë hapur mbeti bojagjiu prapa pasqyrës së veturës që po ikte teposhtë rrugës së fshatit, në drejtim të qytetit, të cilën po e ngiste Mërgimi i shoqëruar nga poeti.

Malësi e Vërrinit, mars 2000


http://www.metaforapoetike.de.vu/