ESE: LETRARËT DHE POLITIKA

Gëzim Ajgeraj

www.metaforapoetike.de.vu
www.gezimajgeraj.blog.com


LETRARËT DHE POLITIKA

Të jesh letrarë sot, është mjaft e vështirë të gjendesh jashtë rrjedhave, në veqanti ato politike, që po ndodhin tek ne. Brenda këtijë kaosi zhvillimesh, deshe o s'deshe, je i përcaktuar dikah apo edhe të përplasin të tjerët brenda një grupimi. Në fakt, kjo e dyta tingllon ca apsurde, por për situatën tek ne, është shum më afër realitetit. Qoftë edhe për një mospajtim me mendimin e tjetrit, apo mos përkrahje idesh, të hudhin në ndonjë krahë, fjala është për partitë politike. Kësisoj, të mbeturit vetëm letrarë sot, është tepër e vështirë. është kohë kur shumqka shikohet brenda mendimeve të cunguara të rretheve vicioze. Dhe këtu lindë edhe grupizimi apo politizimi i letrarëve. Ndërsa ne si letrarë e themi me plotë gojë, ata letrarë që letërsin që e krijojnë e futin brenda këtyre kornizave e vellove ideologjike e partiake, nuk janë letrarë. Asnjëherë letërsia nuk duhet të vihet në shërbim të gardhiqeve politike. Dhe ata letrarë që vihen ë shërbim të këtyre interesave, jan të thirrur vetë në dështim. Letërsia duhet ti shërbejë vetë asajë dhe nëse duhet ti shërbej dikuj, vetëm kombit dhe atdheut. Çdo parcializim brenda grupimeve politike, sjell dëm. Por si qështje parësore duhet shikuar letrarët, sepse nga aty nisë sherri. Tek ne, ky grupim ka ndodhur dhe po ndodhë përditë. Grupizimi i këtillë,shikuar në vizion më të gjatë, i sjellë vetë dem letrarit, pamvarsisht se për kohën e veprimit, i sjellë levërdi apo privilegje. Shikuar nga kriteret letrare, këta letrarë, jo vetëm për kohën por edhe për të ardhëmen, do të mbeten të pa respektuar në taborri e shëndoshë të letërsisë. Pra siq po shihet, brenda kësaj trajtese po dalin shum qështje që meritojnë debat. Vetë fjala, shëndoshë, tregon problein e virusit politik që e ka ndarë shoqërin tonë, por më e keqja letrarët tonë. Parcializimi brenda intersave të ngushta, siq thamë më lartë, tek ne po ndodhë qdo ditë dhe ky dëm që në veqanti i sillet letërsisë, do të lë gjurmë për kohë të gjatë dhe këtë haraq do ta paguajnë edhe brezat që vijnë, kuptohet bashkë me letërsinë. Është ca neveritës ky grupim letrarëve nëpër rrethe vicioze, sepse si njerzë të vizionit, duhet ta kenë parasysh se qdo grupim në gardhiqe politike, rrethe, parti etj, është i përkohshëm, ndërsa misioni i letërsisë ka rrugë të gjatë. Pra, këto grupime janë si lumi kur vërshonë dhe kur ndalen shirat e bubullimat, gjithqka bie në vendin e vetë. Pra gjithqka për rreth mbetet e shkuar dhe i takon të kaluarës. Por problemi mbetet tek letërsia, ajo mbetet e shkruar, ndoshta edhe e infektuar nga ide grupimesh e parcializimesh. Pikërisht këtu është këmbëngultësia e jonë që gjithqka që krijohet, letë krijohet jashtë kornizave të rretheve politike. As që dua të bëjë një prerje klasike mes këtyre dy qështjeve, sepse koha dhe nevoja i solli edhe letrarët të hyjnë në rrethin e politikës, por dua të themë; le ta vënë vetë ata, një vijë klasike ndarëse mes këtyre dy qështjeve. Një problem tjetër është edhe grupimi i letrarëve brenda bindjeve politike, që për fat të keq sot për sot i ndanë edhe letrarët i parcializon ata, herë herë edhe organizimet dhe manifestimet e ndryshme letrare. Pra edhe këtu është shum e udhës, që vetë letrarët ta tejkalojnë këtë mendjengushtësi që i ka kapluar, ndryshe nëse ecet brenda këtijë parimi parcial, këta letrarë më tepër i takojnë politikës dhe interesave të caktuara që i realizojnë brenda grupimeve parciale, se sa letërsisë dhe emrit letrarë. Shikuar nga një aspektë i gjërë, politika nuk duhet të ketë aspakë influencë tek letrarët, e apsolutishtë në letërsi. Ndërsa zhvillimet që po ndodhin tek ne në ballkan, janë për keqardhje. Dhe ne e themi; letë mbetet përgjegjësi individuale e qdo letrari se sa do të mundë ti ndajë këto dy qështje, dhe sa do të mundë të ecë shëndoshë rrugës letrare, duke i bartur mbi supe këto dy barra. Letrari duhet ti takojë letërsisë, poltika politikanit.

22 nëntorë 2004, Zvicër