02 janar 2009

TREGIM - RECENSENTI

GËZIM AJGERAJ

http://www.metaforapoetike.de.vu/
http://www.gezimajgeraj.blog.com/

RECENSENTI

- Udhëtimi drejtë kryeqytetit ia nxiste mallin për atdheun. Edhe pse gjendej në brendinë e tij, Shpendi e ndjente mungesën. Vitet që i kishte kaluar në dhe të huaj, e përcillnin çdo hapë edhe gjate pushimeve. Ato ishin hije e pa ndashme qe i trazonin dhembje. Sërish duhet të kthehem, - dhe sa herë e kujtonte këtë fjalë, e ndiente veten të huaj edhe gjatë këtij udhëtimi me autobus. Fushat që shtriheshin përtej xhamave të autobusit, pejsazhet e bukura të atdheut ia trazonin nostalgjinë për një kthim sa më të shpejtë. Ndërsa krëqyteti që po e priste me atë diell mëngjesi plotë shkëlqim, ishte dukur edhe më i bukur në këto ditë të bardha me frymë lirie. Kjo rritje e qytetit, ky zbukurim e gëzoi shumë Shpendin. Sukseset e atdheut ishin ëndrrat e idealit dhe dëshirave të tija. Largësia përtej atdheut ia kishte shtuar edhe më tepër dashurinë për të. Ndoshta kurrë më të lumtur nuk e kishte ndier veten, se atë mëngjes.
- Mirëmëngjesi, - përshëndeti recensenti, i cili po e priste përpara zyrës së tij, aty afër pallatit të shtypit.
- Mirëmëngjesi, - ia ktheu Shpendi, i hutuar vitrinave të një librarie aty pranë, - kisha humbur fare dhe nuk ju vërejta, - i tha recensentit, tek po përshëndeteshin.
Nga ato që lexova në poezin tuaj, keni bërë përparime të mëdha nga libri i parë, dhe kjo jep shumë shpresë se ju po eci sigurt rrugës së letrave shqipe, - tha recensenti, tek po i mirrnin vendet, në zyrën e tij.
- Ne jemi përpjekur, por ndryshimet më bukur i vëreni ju, - tha Shpendi.
- Pa komplimente, z. Shpend, - shtoi recensenti, - Uni që është shumë i rrezikshëm në poezi, tek ju nuk ndihet fare, përkundrazi, ligjërimi i juaj poetik, motivet dhe temat që i vështroni, stili i kapshëm dhe mesazhi që sjellni ju në poezi, si përceptim i mallit për atdheun, vibrimi i sekuencave shpirtërore mbi dashurinë, njerëzit, mendimin estetik, qasjen psikologjike të subjektit si dhe një varg përjetimesh tjera, janë përjetime të një kolektiviteti të tërë që ju rrethon juve atje në mërgim.
Është e pa mundshme të dilet nga ai rreth, ndaj dhe frymëzimi imë është njeriu i arratisur përtej atdheut, mërgimtari, - plotësoi Shpendi.
Qasja e juaj, kësaj teme më ka bërë përshtypje, sepse diaspora është pjesë e trupit të kombit tonë, dhe pa tjetër duhet të pasqyrohet ajo edhe në krijimtari, - vazhdoi recensenti, duke e shfletuar një letër të shkruar, që e kishte pregaditur si parathënje për librin.
- Paske bërë dhe parathënje, - tha Shpendi.
- Mendoj se do ti shkonte librit, - pohoi recensenti, - pastaj dhe me redaktorin biseduam dhe punën e parathënjes ma besoi mua.
- S'kam asgjë kundër - tha Shpendi.
Unë, vargun tuaj e kam quajtur si; "Simbolikë të fjalës poetike", sepse brenda këtij ligjërimi në varg gjejmë shumë elemente që përbëjnë simbolikën fjalës. Vetë vargu i çlirshëm, kuptimplotë, me sens meditativ, për çfar në plan të parë shquhet lirika peisazhiste, që bartë me vete mesazh të caktuar me parime të qarta poetike. Kjo poezi, sipas meje, kapë një botë të shqetësuar të subjektit lirik, botën e vetmuar largë atdheut, larg njerëzve tuaj, atje në mërgim. Pra, përjetimet në dhe të huaj, kontaktet me njerëzit që kanë vajtur larg atdheut, shqetësimet shpirtërore të tyre, kanë lënë gjurmë të pa shlyera, që më së miri përceptohen në varg. Dhe unë mendoj se kjo poezi e juaja, del e kapshme si një ditar intim, i standardizuar në aspektin e precedimit të figurës poetike brenda strukturës së poezisë që krijohet në të.
Ndarja e vëllimit në cikle, siç e keni bërë ju, mendoj se është e drejtë, - aprovoi recensenti.
- Ka qen një ndarje, nga përceptimet e vargjeve nga ana e ime, që sipas meje, i qëndronin ciklit, si tek "Tingujt e dhembjes", "Botë pa orkestër" apo edhe tek "Heshtja e thyer" - plotësoi Shpendi.
Çfarë mua më ka bërë përshtypje, te poezia hyrëse "Larg atdheut", përceptimi i dhembjes së individit të mërguar që nisë nga gjendja e ndieshme personale dhe vjen deri tek shpresa dhe gjakimi për liri që nuk shuhet, por vazhdon të egzistoj. Për mua është një poezi, që në thelb ka aftësinë e të shprehurit, unitet motivor dhe tematik. Motivet në varg janë të përshkuara nga një frymë pa hezitime por përherë të ndieshme, të ngashëryera. Sikur është një thirrje për ta ndjerë vetminë dhe ëndrrën njerëzore. Së dyti, kjo e bënë të kuptoj lexuesin, ta kuptojë flirtin që bartë bota e brendshme njerëzore, ndaj së bukurës, vetë poezisë. Për mua është një start që mjaft bindshëm arrini idetë, motivet, frymëzimet ti shkrini në varg që sikur vjen tamam në kohën kur do ta "shpëtojë" te mërguarin mbase dhe juve që për një kohë gjendeni jashtë atdheut. Nga kjo konstatoi se vargu i juaj do të gjej lexuesit vetë, nga se kush më mirë se ju ia di origjinën e gamave të individit dhe kolektivitetit, mënyrën e klithmës së mërgimtarit, imazhet, ironinë poetike me kontraste, por që kanë një kuptim të caktuar, që me pakë fjalë përfshihet drama diasporë.
- Më duket se ka dhe diç intime apo personale që e përcjellë përditshmërin time, si një kronike, - ndërpreu Shpendi.
- Pikërisht, këtu doja të dilja dhe mua sikur më tingëllon si një; "Mozaik lirik i një ditari intim", - vazhdoi recensenti - sepse ka mjaftë shqetësim, dhemshuri për fatin e subjektit i cili gjakon përherë liri që i mungon, duke bredhëritur nëpër botë dhe duke e ngritur zërin, vlimin e brendëshëm që kuptohet përmes figurave dhe simboleve, fjalës magjike. Unë nga ky vëllim kamë pikasur tri motive bosht; nëna që simbolizon atdheun, të dashurën që shënjon dashurinë e mallëngjyer, natyra-pikturimi i rrethit, janë pra opcione lirike që u përcjellin por që kanë njëherësh edhe rezonancë: atdhedashurinë, që merr funksion të caktuar stilistik, semantik dhe ideoestetik.
- Thënja e çlirshme dhe me maturi, siç e keni bërë në këtë libër, i cili është një vëllim për njeriun që botën e kundron nga një kënd vetjak, herë-herë i mbushur me emocione të tepruara, por mbi të gjitha, të shprehura me sens poetik. Është kaq i thjeshtë objektivi i përceptimit sa edhe shqetësimi vjen i virgjëror me ngashërime të mëdha, duke e bërë mbase një rizbulim mbi këtë dhembje.
- Për sa i përket emocioneve herë herë të shtërnguara, ato nuk janë apstrakte, sepse lufta për çlirim vjen vetvetiu dhe kuptohet vetëm gjatë leximit mes rreshtave, si luftë për egzistenc, më në fund edhe për art të mirfillshëm, për çfarë ju po e kultivoni në vazhdimësi. Poezitë e pëmbledhura në këtë vëllim, kapin jo etë indin verbal por edhe metaforik, të qasjes poetike të subjektit lirik; shtresat e kujtimeve, mallit të përhershëm, që brenda për brenda përbëjnë një mozaik lirik të shpallur si një ditar intim.
- Po çfarë thuani për stilin e poezisë? - ndërpreu Shpendi.
- Edhe unë, por edhe redaktori, pas një leximi të kujdesshëm, kemi nxjerr përfundimin, si; një zë i mëvetësishëm., mu për faktin se gjërat i vështron në heshtje, ndërsa frymëzimi sikur ju gjen me pendë në dorë, në vetmi, pa zhurmë, dhe sikur bën intenerarin e tyre të mbarë "për shpirtin e trazuar", siç thoni në një varg. Në fund, unë ju porosisë që; ashtu siç edhe shkruani me plotë vetëdije për mision që e ka krijuesi, pa mendje të turbulluar, por me interesime të mëdha për botën dhe njerëzit, të vazhdoni. Pa dyshim se talenti dhe potenciali i juaj krijues do të pasurohet edhe me libra tjerë, që do të jenë edhe pasuri e letërsisë sonë.
- Falemënderit, - tha Shpendi, - pa tjetër se koha do të flasë me ne nëpër libra.
- Libri do ta shoh dritën e botimit shumë shpejtë, ky është edhe mendimi i këshillit redaktues, - tha recensenti dhe e uroi Shpendin për libra tjerë.
- Urojmë, - plotësoi Shpendi dhe që të dy, ikën drejtë redaksisë së njërës nga revistat për fëmijë.

Prishtinë, 2001

Nuk ka komente:

Posto një koment